نمایش مبدأ برای اخگر حیدرآبادی، قاسم علی

<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR04719.jpg|بندانگشتی|اخگر حیدرآبادی، قاسم علی]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
! نام!! data-type="authorName" |اخگر حیدرآبادی، قاسم علی
|-
|نام‌های دیگر 
| data-type="authorOtherNames" |اخگر، قاسم علي

|-
|نام پدر 
| data-type="authorfatherName" |
|-
|متولد 
| data-type="authorbirthDate" | 1312ق
|-
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |
|-
|رحلت 
| data-type="authorDeathDate" |متوفای 1365ق
|-
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |
|-
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |[[نهایه الظهور]]

[[مجموعه رسائل عرفانی]]

|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE04719AUTHORCODE
|}
</div>

'''میرزا قاسم‎على اخگر حیدرآبادى''' (زنده در 1312 تا 1365ق)، از نویسندگان و شارحان اسلامی، صاحب رساله‎هایى (نگاشته یا شرح) در ادبیات و پزشکى و نجوم و ادیان هندى و عرفان و فلسفه است.

==معرفی==
درباره اخگر، در بیشتر تذکره‎هاى موجود نشانى نمی‎توان یافت. ترک‎على‎شاه ترکى قلندر نور محلى در تذکره سخنوران چشم‎دیده، که به سال 1322ق، تألیف شده است، در شرح حال مؤلّف مورد نظر ما مى‎نویسد:

اخگر تخلّص، میرزا قاسم‎على نام، حیدرآبادى، نوجوان و خوش‎خو و خوش‎گو، از ملازمان سرکار نظام است - ‎با فقیر شناسایى مى‎دارد - ‎این اشعار از فکر بلندش به صد تلاش به دست رسیده:
{{شعر}}
{{ب|'' شب وصل است و با من خوش بیامیز ''|2='' لب اندر لب، دهان اندر دهان کن'}}
{{ب|'' جفا تا کى دل سنگین خود را ''|2='' گهى بر حال ما هم مهربان کن'}}
{{ب|'' نگاه التفاتى گاه‎گاهى ''|2='' به‎سوى اخگر آزرده‎جان کن'}}
{{پایان شعر}}

این گزارش با آنچه که درباره تخلّص میرزا قاسم‎على به «اخگر» در دیوان عرفانى/ فلسفى‎اش مى‎دانیم هماهنگ است. این دیوان اشعار که تاریخ سرودن آن به سال 1326ق، بازمى‎گردد، درعین‎حال، نخستین اثر تألیفى مؤلّف‎ محسوب مى‎شود و تأمّل در اشعار ژرف آن، ضمن اینکه فاصله فراوان سراینده آنها از اشعار عاشقانه‌اى را که ترک‎على‎شاه از وى نقل کرده است نشان مى‎دهد، بر دانش گسترده او در علوم حکمى دلالت دارد و سندى گویا از دانش‎اندوزى او در این علوم است. ذکر این نکته نیز بایسته مى‎نماید که مولّف مورد نظر ما، افزون بر کار تألیف و تدریس حکمت، به کتابت آثار مختلف هم علاقه‎مند بوده است و بسا که بتوان گفت از این آثار در کار نگارش رساله‎هاى خویش بهره مى‎برده است.<ref>ر.ک: کریمی زنجانی اصل، محمد، ص25-26</ref>.

==اشتباه مصداقی==
در تذکره نزهة الخواطر عبدالحى حسنى لکهنوى به شرح حال یکى از پیشینیان هم‎نام او به این شرح برمی‎خوریم: میرزا قاسم‎على حیدرآبادى، شیخ فاضل قاسم‎على شیعى رشتى حیدرآبادى، یکى از علماى مبرّز در دانش‎هاى فلسفى. در زمان خود در هیئت و نجوم و خط یگانه بوده، بسیارى از اهل علم در شهر حیدرآباد از محضر او استفاده کرده‌اند. در سال 1302 در ماه جمادى‎الاوّل در حیدرآباد درگذشت.

حکیم مورد بحث در این گزارش، با مؤلّف رساله پیش رو تنها شباهت اسمى دارد؛ چه، اکنون به‎واسطه مجموعه‌اى از رسایل مختلف که به قلم میرزا قاسم‎على اخگر در اختیار داریم و مشتمل است بر رساله‎هایى در ادبیات و پزشکى و نجوم و ادیان هندى و عرفان و فلسفه، مى‎دانیم که او دست کم از تاریخ 1312 تا 1365ق، در قید حیات بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>.

==آثار==
فهرست آثار تألیفى قاسم‎على اخگر، بر اساس فهرست‎نگارى کتابخانه ملّى، بدین شرح است:
# نزهة الأبرار: سروده به سال 1326ق و به خط سراینده است؛
# شرح بیتى از امیر خسرو دهلوى‎: نگاشته میرزا قاسم‎على اخگر به سال 1353ق؛
# شرح برهان العاشقين: رساله‌اى است در شرح یکى از مشهورترین نوشته‎هاى سید محمّد گیسودراز (م 825ق) از مشایخ فرقه چشتیه در هند؛
# شرح سؤال کمیل و جواب امیرالمؤمنین: این اثر به‎عنوان واپسین نگاشته میرزا قاسم‎على اخگر به سال 1365ق، رساله‌اى است در شرح حدیث حقیقت با زبانى عرفانى و ممتنع که در آن از آموزه‎هاى ابن عربى هم یاد شده است؛
# رساله نهایة الظهور: شرح فارسی رساله [[هياكل النور (متن عربی، ترجمه کهن فارسی، شرح فارسی از عهد آل مظفر)|هياكل النور]] [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ شهاب‎الدین سهروردی]]؛
# كفاية التعليم در صناعت تنجیم: اثرى از محمّد بن زکى عزیزى غزنوى، نگاشته به سال 542ق؛
# رسالة في المعراج:‎ اثر [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردی]]؛
# روضة القلوب‎ یا بستان القلوب: نوشته [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]]؛
# تحفه: رساله‌اى است در شناخت روان و سرگذشت آن پس از جدا شدن از تن در رستاخیز، به قلم [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدّین طوسى]] (م 672ق)؛
# کلمات عشره: رساله‌اى است فلسفى در معرفت مبدأ و معاد از [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسی]]؛
# رسالة في أحوال النّفس‎: به زبان عربى درباره روح پس از جدا شدن از بدن، اثر [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]]؛
# رساله عشقیه: رساله‌اى عرفانى در معنى عشق و محبّت و وصف و مراتب آن بر اساس آیات قرآن کریم با شواهدى از شعر عرفا و صوفیان، به نثر روان آمیخته به نظم با سربندهاى «هیهات هیهات» و «اى جان»، به قلم خواجه حمیدالدّین محمّد بن عطا ناگورى؛
# بهارستان سخن‎: تذکره شمارى از شعراى بزرگ فارسى‎زبان به‎همراه نمونه‎هایى از اشعار آنان با مقدّمه مفصّلى در بدیع و عروض و قافیه و صنایع شعرى و انشاء؛
# سرّ اکبر: ترجمه پنجاه رساله فلسفى و عرفانى از اوپانیشاد که در سده یازدهم هجرى در مدّت شش ماه از سنسکریت به فارسى برگردانده شده است؛
# حفظ مراتب: رساله‌اى در شرح مطالب عرفانى که خوب‎محمّد چشتى حسینى (م 1023ق)، در سال 1009ق، به نگارش درآورده است و در آن به بیان مراتب وجود و تعینات حضرت حق پرداخته و شمارى از اسماء و رابطه آنها با افلاک را نیز شرح داده است؛
# خلاصة العيش عالم‎شاهى‎: رساله‌اى در بیان چگونگى تقویت حرارت غریزى و نیروى جنسى جهت افزایش توالد و تناسل که مؤلّف با بهره‎گیرى از آثار متقدّمان در این زمینه و با افزایش مطالب مختلف دیگر به لباب در تاریخ 1177ق، تألیف نموده است‎<ref>ر.ک: همان، ص26-39</ref>.

==پانویس==
<references/>

==منابع مقاله==
کریمی زنجانی اصل، محمد، مقدمه مصحح کتاب نهایة الظهور(شرح فارسی رساله هياكل النور سهروردی)، اثر قاسم‎علی اخگر حیدرآبادی، زیر نظر و اشراف مهدی محقق با مقدمه و تصحیح و تحقیق محمد کریمی زنجانی اصل، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دانشگاه تهران، تهران، 1385.

==وابسته‌ها==
[[نهایه الظهور]]

[[مجموعه رسائل عرفانی]]

[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
[[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]