نمایش مبدأ برای مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی


<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR11491.jpg|بندانگشتی|مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
! نام!! data-type="authorName" |مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی
|-
|نام‌های دیگر 
| data-type="otherBookNames" |دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم. مرکز مطالعات و تحقيقات اسلامی
مرکز الأبحاث والدراسات الإسلامیة 
|-
|رئیس
| data-type="authorOtherNames" |

|-
|هیئت مدیره
| data-type="authorfatherName" |
|-
|بنیانگذاری
| data-type="authorbirthDate" | 1362ش
|-
|وبگاه
| data-type="authorWritings" |

|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE11491AUTHORCODE
|}
</div>

'''مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی'''، در سال 1362، توسط دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، بنیان‎گذاری شده و فعالیت‎های پژوهشی‎ آن به هشت عنوان کلی ارائه خدمات تحقیقاتی و اطلاع‎رسانی علوم اسلامی، سـیره پیـشوایان معصوم و ائمه اطهار(ع)، تدوین معجم الفاظ احادیث شیعه، احیای متون آثار شیعه، پاسخ‎ به‎ پرسش‎های مذهبی و اسلامی، معارف اسلامی، ادبیات عرب و آموزش سیاسی، تقسیم می‎شود.

==تأسیس و اهداف==
فرهنگ اسلامی، مالامال از پژوهش‎هایی است که به دست اندیشورانی نکته‎سنج انجام گرفته است و اینک ما وارث چنین میراث غنی و ارزشمندی هستیم و بر ماست که آن را پاس بداریم و پاس داشتن آن به این است که اولا با به‎کارگیری روش‎های جدید و کارآمد تحقیقاتی، آنها را به شکل نیکو به جهانیان عرضه کنیم و ثانیا با غور و بررسی در زوایای نکاویده در آن، بر حجم پژوهش‎ها بیفزایم تا این گلستان، همیشه عطرآگین بماند. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‎، در راستای همین هدف، «مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی» را در سال 1362 بنیان‎گذاری کرد تا با جذب و آموزش گروهی از فضلا و پژوهشگران حوزه علمیه قم، به این مهم بپردازد<ref>بی‎نام، ص90</ref>.

==فعالیت‎های پژوهشی==
فعالیت‎های پژوهشی این مرکز به هشت عنوان کلی تقسیم شده است:
# ارائه خدمات تحقیقاتی و اطلاع‎رسانی علوم اسلامی؛
# سیره پیشوایان معصوم و ائمه اطهار(ع)؛
# تدوین معجم الفاظ احادیث شیعه؛
# احیای متون آثار شیعه؛
# پاسخ به پرسش‎های مذهبی و اسلامی؛
# معارف اسلامی؛
# ادبیات عرب؛
# آموزش سیاسی<ref>همان</ref>.

فعالیت‎های پژوهشی در هریک از این موضوعات کلی به موضوعات کوچک‎تری تقسیم می‎شود که در این مقال، نگاهی کوتاه به آنها خواهیم داشت:

یک- «بخش ارائه خدمات تحقیقاتی و اطلاع‎رسانی علوم اسلامی»:

این بخش در ارائه خدمات خود، از واحدهای ذیل کمک می‎گیرد:

الف)- بانک اطلاعات علوم اسلامی و آرشیو مطبوعات‎:

مجموع پنج قسمت تشکیل‎دهنده بانک اطلاعات، به‎منظور ذخیره‎سازی و بازیابی سریع اطلاعات علمی، به شرح زیر تلاش می‎کنند:
# الف: خدمات فنی: برنامه‎ریزی استاندارد جهت تنظیم و طبقه‎بندی اطلاعات و ذخیره‎‎سازی آن در این قسمت به این شکل انجام می‎شود که ابتدا کنترل سیستم نمایه‎سازی آرشیو و فراهم ‎آوردن نرم‎افزار لازم برای کامپیوتر و بعد تنظیم سیستم طبقه‎بندی اطلاعات و معلومات واحدهای تحقیقاتی.
# الف: تدوین تزاروس علوم اسلامی: تهیه تزاروس یا اصطلاح‎نامه مخصوص‎ - که بازیابی مدارک و معلومات را سهولت می‎بخشد - ‎ضرورتی بود که به آن توجه شد. دو نوع تزاروس عام و خاص در نظر گرفته شد؛ تزاروس عام، جامع تمام علوم اسلامی است و کلیه واژه‎ها و اصطلاحات تخصصی هر علم را در بر می‎گیرد و تزاروس خاص به اصطلاحات تخصصی علوم مختلف - ‎بی‎توجه به ارتباط آن با علوم دیگر - ‎می‎پردازد.
# الف: نمایه‎سازی موضوعی: در این مرکز از انواع سیستم نمایه‎سازی، سیستم «همارا» مناسب شناخته شده و بر اساس آن کار می‎شود.
# الف: شناسایی شخصیت‎ها و مراکز تحقیقاتی - ‎فرهنگی: این بخش، به این مهم می‎پردازد تا با شناسایی کامل شخصیت‎ها و مراکز، امکان شناخت آن را برای علاقه‎مندان فراهم کند.
# الف: آرشیو مطبوعات‎: آرشیو مطبوعات بانک اطلاعات وظیفه حفظ و نگهداری مجلات، روزنامه‎ها، فصلنامه‎ها، بولتن، نقشه‎ها و... را برعهده دارد‎.

ب)- خدمات کامپیوتری:

ذخیره‎سازی و فراهم آوردن امکان بازیابی اطلاعات علمی در این واحد انجام می‎گیرد. جدا از ذخیره‎سازی و طبقه‎بندی اطلاعات، تحقیقاتی در زمینه قرآن، حدیث، فقه، کتاب‎ها، مجله‎ها و نیز طرح کامپیوتریزه کردن سیستم کتابخانه‎های دفتر تبلیغات نیز در دست اقدام است.

ج)- اداره کتابخانه‎ها:
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، دارای شش کتابخانه است که عبارتند از:
# ج: کتابخانه عمومی و امانی؛
# ج: کتابخانه مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی؛
# ج: کتابخانه علوم اجتماعی؛
# ج: کتابخانه ادبیات؛
# ج: کتابخانه تخصصی روان‎شناسی و کودک.

د)- ارتباطات بین‎الملل:
این واحد، شناسایی و زمینه ارتباط با مراکز علمی جهان را برای محققان و پژوهشگران فراهم می‎آورد. همچنین شناسایی آخرین تألیفات و تازه‎ترین پژوهش‎های در زمینه فرهنگ و معارف اسلامی در سطح دنیا به‎عهده این واحد است.

ه)- ترجمه و ویراستاری:
این واحد برای بالا بردن کیفیت کار خود همیشه از اساتید پرتجربه و متخصص سود برده است‎. شیوه کار، ابتدا به شکل عمومی بود، اما بعدها بر اساس تحقیقات حوزوی و دانشگاهی اعضای واحد‎، گروه‎های تخصصی زیر تشکیل شد که تاکنون موفق به ترجمه کتب ذیل گشته‎اند‎:
# ه: فلسفه و کلام:
#:- فلسفه نقادی کانت‎، از کتاب «تاريخ الفلسفة الحديثة»‎، اثر یوسف کرم؛
#:- براهین اثبات وجود خدا، از دایرةالمعارف پل ادوارد؛
#:- اخلاق، اثر نیکولای هارتمن‎.
# ه: حقوق:
#:- لگال سیستم، نوشته حسن امین.
# ه: تاریخ و علوم اجتماعی:
#:- اسلام در آفریقای استوایی؛
#:- دین در خاورمیانه؛
#:- حرکت‎های نوین مذهبی و نهضت‎های سریع اجتماعی؛
#:- بیمه در اسلام، اثر نجات‎الله صدیقی؛
#:- تلمود، اثر ظفرالاسلام ‎خان.
# ه: معارف اسلامی‎:
#:- [[ثم اهتديت]]، اثر محمد تیجانی سماوی‎.

گروه ویرایش به واحدهای ترجمه و دیگر واحدهای تحقیقاتی سرویس می‎دهد. در این گروه کتاب‎ها و مقالات ذیل ویرایش شده و یا در حال ویرایش شدن است:
# کتاب‎ها: اسلام در آفریقا، دین در خاورمیانه‎، فن خطابه، نحو روان، سیمای کارگزاران [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، فلسفه کانت، خودآموز روش رئالیسم، فطرت، ماهیت قیام مختار، شهید فخ، زندگی‎نامه شهدای روحانیت، تلمود، راه‎یافته، حرکت‎های نوین مذهبی و نهضت‎های سریع اجتماعی‎.
# مقالات: سی مقاله در زمینه مسائل سیاسی و فرهنگی، بیست مقاله در موضوعات گوناگون مذهبی، ده مقاله در مورد احیای شخصیت زن، شش مصاحبه با مسئولین مراکز تحقیقاتی قم.

و)- جذب و آموزش محققین‎:

این واحد که نقش ارائه خدمات در جهت تأمین نیروی تحقیقاتی را برعهده دارد، به این شرح عمل می‎کند:
# پیش‎بینی و محاسبه نیازهای تحقیقاتی و شناسایی و جذب محققین در جهت رفع آن؛
# تهیه طرح‎های کلی آموزشی در جهت ارتقاء سطح علمی محققین؛
# اجرای برنامه‎های آموزشی در مرکز یا اعزام آنان به سایر مراکز آموزشی؛
# برگزاری سمینارها و کنفرانس‎های لازم؛
# تشکیل کلاس‎ها و کنفرانس‎های ویژه هر واحد.

دو- «سیره پیشوایان معصوم و ائمه اطهار(ع)»:

این واحد به این انگیزه که زمینه شناسایی و شناساندن ائمه شیعه فراهم شود، بنیاد نهاده شد و برای ارائه نمایی از شخصیت این بزرگان، فعالیت‎هایی آغاز شد؛ از جمله گردآوری نظرات دیگر متفکرین راجع به آنان و همچنین جمع‎آوری سیره ائمه(ع).

سه- «واحد معجم الفاظ احادیث شیعه»:

مطالب این معجم به پنج بخش: روایات، آیات، اشعار، اعداد و اعلام تقسیم شده است‎.

چهار- «واحد احیای متون شیعه»:

آثار عظیم و گران‎سنگ دانشوران شیعی که بخش بزرگی از فرهنگ اسلامی را تشکیل می‎دهد، برای عرضه به مجامع علمی و فرهنگی و استفاده هرچه بهتر محققین، احتیاج مبرم به تصحیح و مقابله فنی نسخ، ویرایش همه‎جانبه، حروف‎چینی چشم‎نواز و چاپ منقح آثار عظیم و گران‎سنگ دانشوران شیعی می‎پردازد که از جمله آنها عبارت است از‎:
# تفسیر«اصفی»، [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فیض کاشانی]]؛
# [[مختلف الشيعة في أحكام الشريعة|مختلف ‎الشيعة]]، [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]]؛
# [[عوائد الأيام في بيان قواعد الأحكام و مهمات مسائل الحلال و الحرام|عوائد الأيام]]، [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقی]]؛
# [[غاية ‎المراد في شرح نكت الإرشاد]]؛
# [[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الكلام]].

پنج- «واحد پاسخ به پرسش‎های مذهبی»:

به‎منظور پاسخ‎گویی به سؤالات مذهبی که از تمامی نقاط کشور و برخی از کشورهای دیگر به حوزه علمیه قم می‎رسد، این واحد در سال 1361 بنیان‎گذاری شد.

شش- «واحد معارف اسلامی»‎:

در پاسخ به احساسات دین‎خواهانه و کنجکاوی نسل جوان در این زمینه، واحد «با معارف اسلامی آشنا شویم» ضمن یک برنامه مطالعاتی و تحقیقاتی در این راستا برنامه‎ای مکاتبه‎ای دارد؛ هر چندگاه یکی از کتاب‎های اندیشمندان اسلامی برای مخاطبین تعیین شده تا با مطالعه آن، پاسخ سؤالات مذکور در ‎‎جزوات ارسالی را به این واحد ارسال دارند. پاسخ‎های رسیده تصحیح و امتیازبندی شده و برای کسانی که امتیازهای بالایی کسب می‎کنند، جوایز و تشویق‎هایی در نظر گرفته می‎شود.

هفت- «واحد ادبیات عرب»:

بررسی‎، اصلاح، تکمیل و تدوین کتاب‎های درسی ادبی (صرف و نحو و بلاغت) حوزه با متد جدید در این واحد انجام می‎گیرد‎.

هشت- «آموزش سیاسی»:

با عنایت به رهنمودها و تذکرات امام خمینی(ره) در خصوص ضرورت رشد سیاسی طلاب، در سال 1367، دوره‎های آموزشی در زمینه فراگیری علوم سیاسی تا حد کارشناسی در این مرکز آغاز شده است<ref>ر.ک: همان، ص90-‎97</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
[[:noormags:35047|بی‎نام، «آشنایی با مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش، خرداد و تیر 1370، ‎شماره 7 ‏(8 صفحه، ‎از 90 تا 97)]].

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[الألفیة و النفلیة]]

[[ماهیت قیام شهید فخ]]

‏[[مسأله باید و هست (بحثی در رابطه ارزش و واقع)]]

[[اصطلاح نامه علوم قرآنی]]

[[نقد و نگرشی بر تلمود]]

[[مبانی فلسفه مسیحیت]]

[[فهرستواره نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]

[[تأملی در نظام آموزشی حوزه]]



[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:قربانی-باقی زاده]]
[[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]