نمایش مبدأ برای برهان‌، محمدحسین‌ بن‌ خلف

<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR01092.jpg|بندانگشتی|برهان‌، محمدحسين‌ بن‌ خلف]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
! نام!! data-type="authorName" |برهان‌، محمدحسين‌ بن‌ خلف 
|-
|نام‎های دیگر 
| data-type="authorOtherNames" |اب‍ن‌خ‍ل‍ف‌ ت‍ب‍ري‍زي‌

ب‍ره‍ان‌ ت‍ب‍ري‍زي‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ي‍ن‌

ب‍ره‍ان‌ خ‍ل‍ف‌ ت‍ب‍ري‍زي‌

ابن‌خلف تبريزي، محمدحسين

|-
|نام پدر 
| data-type="authorfatherName" |خلف تبریزی
|-
|متولد 
| data-type="authorbirthDate" | سده یازدهم
|-
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |تبریز
|-
|رحلت 
| data-type="authorDeathDate" | / 11ق 
|-
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |
|-
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |فرهنگ فارسی برهان قاطع 

|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01092AUTHORCODE
|}
</div>
'''محمدحسین بن خلف تبریزی'''، متخلص به برهان، صاحب فرهنگ لغت «[[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]» است که در سده یازدهم هجری می‌زیسته و جامع فنون بوده و شعر نیز می‌سروده است. وی تبریزی بوده و مدتی به هند رفته است. از وی دو ماده‌ تاریخ‌ نیز‌ باقى‌ مانده‌ است: یکى‌ درباره تجدید بنای‌ قصر «ندی‌ محل‌» در 1050ق/1643م و دیگری‌ در فتح‌ «اودگیر» در 1053ق/1643م.

==زندگی‌نامه==
محمدحسین بن خلف تبریزی، متخلص به «برهان»، صاحب فرهنگ لغت «[[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]» است که در 1062ق/1652م نوشته شده است. او در عهد خود، جامع فنون بود و شعر نیز می‌سرود<ref>ر.ک: دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305</ref>.

دانسته‌های‌ ما درباره او بسیار اندک‌ است‌. همین‌قدر مى‌دانیم‌ که‌ او اصلاً تبریزی‌ بوده‌ و چون‌ دیگر ارباب‌ فضل‌ و ادب‌ در آن‌ عصر، به‌ هند رفته‌ است‌. او در حیدرآباد دکن‌ اقامت‌ گزید و همنشین‌ کسانى‌ مانند شیخ‌ شمس‌الدین‌ محمد عاملى‌، مشهور به‌ ابن‌ خاتون‌ (د 1059ق‌) بود و حواشى‌ جامع‌ عباسى‌ را به‌ خواهش‌ همو استخراج‌ و مدون‌ ساخت‌. برهان‌ تبریزی‌ همچنین‌ مدتى‌ را در خدمت‌ سلطان‌ عبدالله‌ قطب‌شاه‌ بن‌ قطب‌شاه‌ (حکومت 1036-‌1083ق/1627-‌1672م)،‌ از پادشاهان‌ سلسله قطب‌‌شاهى‌ هند گذراند و فرهنگ‌ خود را به‌ او هدیه‌ کرد<ref>ر.ک: میرانصاری، علی، ج12، ص57</ref>.

از برهان‌ تبریزی‌، علاوه‌ بر این‌ کتاب‌، دو ماده‌ تاریخ‌ هم‌ باقى‌ مانده‌ است‌: یکى‌ درباره تجدید بنای‌ قصر «ندی‌ محل‌» در 1050ق/1640م و دیگری‌ در فتح‌ «اودگیر» در 1053ق/1643م<ref>همان</ref>.

سال‌ها پیش‌ از تألیف‌ برهان‌ قاطع‌، گسترش‌ زبان‌ فارسى‌ در منطقه‌ و انتشار دیوان‌ شاعران‌ بزرگ‌ در دربار سلاطین‌ هند مانند اکبر، جهان‌گیر و شاه‌جهان‌، سبب‌ شده‌ بود که‌ تمایلى‌ عمومى‌ نسبت‌ به‌ درک‌ ظرایف‌ و دقایق‌ آثار این‌ شاعران‌ پدید آید؛ بدین‌سبب‌، ادیبان‌ و لغت‌شناسان‌ به‌ نگارش‌ و تدوین‌ فرهنگ‌های‌ فارسى‌ روی‌ آوردند و بدین‌ترتیب‌، دو دوره فرهنگ‌نویسى‌ شکل‌ گرفت‌: دوره نخست‌ که‌ تا سده 11ق‌، ادامه‌ یافت‌، دوره جمع‌آوری‌ لغات‌ است‌ و دوره‌ دوم‌ که‌ از سده 11ق،‌ آغاز مى‌شود، دوره‌ای‌ است‌ که‌ در آن‌ لغات‌ مورد نقد و تحقیق‌ نیز قرار گرفت‌. [[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان‌ قاطع]]،‌ متعلق‌ به‌ دوره نخست‌ است<ref>همان، ص57-‌58</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
# میرانصاری، علی، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و همکاران (چاپ دوم)، تهران، 1377.
# دبیرسیاقی، سید محمد، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، تهران، 1377.

==وابسته‌ها==
[[فرهنگ فارسی برهان قاطع]]

[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:جدید25 شهریور الی 24 مهر]]