نمایش مبدأ برای كتابشناسی تجرید الاعتقاد

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR01279J1.jpg
| عنوان =کتابشناسی تجرید الإعتقاد
| عنوان‌های دیگر =تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام
| پدیدآوران = 
[[مرعشی، محمود]] (به کوشش)

[[صدرایی خویی، علی]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏Z‎‏ ‎‏8874‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ک‎‏2‎‏
| موضوع =
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. - کتاب‌شناسی

نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام

کلام شیعه امامیه - کتاب‌شناسی
| ناشر = 
کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی(ره)، گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1382 ش یا 1424 ق یا 2003 م

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01279AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =964-6121-98-5
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01279
| کتابخوان همراه نور =01279
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''كتابشناسی تجرید الاعتقاد''' تألیف على صدرايى خويى، اثرى است كه با هدف آشناساختن علاقمندان مباحث كلام اسلامى با ترجمه‌ها، شروح و حواشى نگاشته شده بر يكى از ارزشمندترين آثار كلامى شيعه؛ یعنى [[تجريد الاعتقاد]] نوشته [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] نگارش يافته است.

[[تجريد الاعتقاد]] بعد از تأليف، در حوزه درسى عالمان و دانش پژوهان مورد تدريس و تدقيق قرار گرفته و ده‌ها شرح و صدها حاشيه بر آن نوشته شده است.

هر دانشمند صاحب عقيده‌اى به جاى پرداختن به تصنيف كتابى مستقل در كلام، به نوشتن شرح يا حاشيه‌اى بر تجريد اكتفا مى‌نمود. و در حقيقت شروح و حواشى اين كتاب، تاريخ علم كلام و تطور انديشه در ميان مسلمانان است.

بنا به كاوشى كه در اين نوشتار به عمل آمده تعداد شروح و حاشيه‌هايى كه تا كنون بر [[تجريد الاعتقاد]] نوشته شده چنين است:

* شروح و حواشى تجريد المنطق شش عدد،

* حواشى تجريد نه عدد،

* شروح تجريد چهل و يك عدد،

* حواشى شروح تجريد صد و هشتاد و سه عدد،

* حواشى كشف المراد ده عدد،

* حواشى شرح قديم سى و شش عدد،

* حواشى حاشيه جرجانى بر شرح قديم بيست و شش عدد،

* حواشى شرح جديد صد و هفده عدد،

* حواشى حاشيه قديم دوانى بر شرح قوشچى بيست و سه عدد،

* حواشى حاشيه خفرى بر شرح قوشچى سى و يك عدد،

* حواشى شوارق الالهام يازده عدد،

مجموع شروح و حواشى معرف شده در اين نوشته دويست و سى و يك عدد، مجموع نسخه‌هاى خطى معرفى شده از اين شروح و حواشى ششصد و دوازده نسخه می‌باشد.

همچنان كه ملاحظه مى‌شود، از ميان شروح، تسديد القواعد معروف به شرح قديم و [[كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد|كشف المراد]] [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] و شرح قوشچى معروف به شرح جديد و [[شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام (انتشارات مؤسسة الإمام الصادق)|شوارق الالهام]] [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|عبدالرزاق لاهيجى]]، بيشتر از ديگر شروح مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است.

و از ميان حواشى، حاشيه جرجانى بر شرح قديم و حاشيه قديم دوانى و حاشيه خفرى بر شرح جديد، بيشتر از ديگر حواشى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.

اهميت اين حواشى در اين است كه در آنها مسائل متعددى در خداشناسى و جهانبينى اسلامى مورد بحث و بررسى دانشمندان قرار گرفته است.

مسائل كلامى كه امروزه از ابعاد مختلفى مورد بررسى قرار مى‌گيرد و صاحب نظران گمان مى‌كنند كه دانشمندان اسلامى در اين مسائل بحث نكرده‌اند در اين حواشى مورد نقد و نظر قرار گرفته است.

شايان ذكر است كه اغلب اين آثار تا كنون به صورت دستنويس باقى مانده و جز سه يا چهار عدد از آنها منتشر نشده است.