۱۰۷٬۰۹۴
ویرایش
شرح أسماء الله الحسنی للرازي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شرح أسماء الله الحسنی (ابهام زدایی)' به 'شرح أسماء الله الحسنی (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شرح أسماء الله الحسنی (ابهام زدایی)' به 'شرح أسماء الله الحسنی (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10903J1.jpg | |||
| عنوان =شرح أسماء الله الحسنی للرازي | |||
| عنوان‌های دیگر =لوامع البینات شرح اسماء الله تعالی و الصفات | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[فخر رازی، محمد بن عمر]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[سعد، طه عبدالروف]] (مراجعه) | [[سعد، طه عبدالروف]] (مراجعه) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 219/9 /ف3ل9 | ||
| موضوع = | |||
خدا - صفات | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
خدا - نامها | خدا - نامها | ||
کلام اهل سنت - قرن5ق. | کلام اهل سنت - قرن5ق. | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مکتبة الکلیات الأزهریة | ||
| مکان نشر =قاهره - مصر | |||
| سال نشر = 1396 ق یا 1976 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10903AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10903 | |||
| کتابخوان همراه نور =10903 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|شرح أسماء الله الحسنی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''شرح اسماء اللّه الحسنى''' كه خود مؤلف آن را لوامع البيّنات فى الاسماء و الصفات ناميده است توسط [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخرالدين محمد رازى]] در قرن ششم هجرى نوشته شده است. اين كتاب همچنانكه از نامش پيداست در مورد اسماء و صفات الهى مى‌باشد. | |||
==ساختار== | |||
اين كتاب را [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در سه قسمت تنظيم نموده است.نخست به مبادى و مقدمات اسماء الهى و چگونگى تسميۀ خدا به اسماء و اتصافش به صفات پرداخته در قسمت دوم مقاصد و نمايات كتاب را مطرح نموده كه بيان اقوال در اسماء الحسنى و بحثى مبسوط راجع به كلمۀ لا اله الاّ اللّه است و نهايتا قسمت سوم كتاب كه لواحقى در همين زمينه است. | اين كتاب را [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در سه قسمت تنظيم نموده است.نخست به مبادى و مقدمات اسماء الهى و چگونگى تسميۀ خدا به اسماء و اتصافش به صفات پرداخته در قسمت دوم مقاصد و نمايات كتاب را مطرح نموده كه بيان اقوال در اسماء الحسنى و بحثى مبسوط راجع به كلمۀ لا اله الاّ اللّه است و نهايتا قسمت سوم كتاب كه لواحقى در همين زمينه است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۳۹: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] بعد از بيان مقدمه‌اى كوتاه بر كتاب كه در آن خطبه‌اى كوتاه و مطالبى راجع به كتاب بيان مى‌كند، | [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] بعد از بيان مقدمه‌اى كوتاه بر كتاب كه در آن خطبه‌اى كوتاه و مطالبى راجع به كتاب بيان مى‌كند، | ||
وارد قسم اول كتاب خود كه در ده فصل تنظيم كرده و عبارت از مباحثى پيرامون اسم و ذكر و...مى‌باشد | وارد قسم اول كتاب خود كه در ده فصل تنظيم كرده و عبارت از مباحثى پيرامون اسم و ذكر و...مى‌باشد | ||
| خط ۶۶: | خط ۴۴: | ||
مى‌داند اين است كه اسم نفى مسمّى و غير تسميه است.نظر دوم نظر معتزله است كه مى‌گويند اسم غير تسميه و غير مسمّى است. | مى‌داند اين است كه اسم نفى مسمّى و غير تسميه است.نظر دوم نظر معتزله است كه مى‌گويند اسم غير تسميه و غير مسمّى است. | ||
نظر سوم كه از غزالى است اين است كه اسم و مسمّى و تسميه امور سه‌گانه تباين و غير هم مى‌باشند [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] موافقت | نظر سوم كه از [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] است اين است كه اسم و مسمّى و تسميه امور سه‌گانه تباين و غير هم مى‌باشند [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] موافقت | ||
خود را با اين نظريه با توضيحاتى در ذيل آن بيان مى‌دارد و براى آن چند دليل ارائه مى‌نمايد. | خود را با اين نظريه با توضيحاتى در ذيل آن بيان مى‌دارد و براى آن چند دليل ارائه مى‌نمايد. | ||
| خط ۷۳: | خط ۵۱: | ||
اينكه اسماء الهى توقيفيه‌اند يا قياسيه‌اند از ديگر مطالبى است كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در اين بخش بدان پرداخته است او توقيفى بودن اسماء را نظر اصحاب مى‌داند در مقابل معتزله و كراميه كه برخلاف اين نظريه مى‌گويند هرمعنايى كه عقل بر ثابت بودن آن در حق خدا ما را دلالت كند جائز است كه به خداوند اطلاق گردد. | اينكه اسماء الهى توقيفيه‌اند يا قياسيه‌اند از ديگر مطالبى است كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در اين بخش بدان پرداخته است او توقيفى بودن اسماء را نظر اصحاب مى‌داند در مقابل معتزله و كراميه كه برخلاف اين نظريه مى‌گويند هرمعنايى كه عقل بر ثابت بودن آن در حق خدا ما را دلالت كند جائز است كه به خداوند اطلاق گردد. | ||
او اسماء را به سه صورت اسماء ذات، اسماء جزئى از اجزاء ذات و اسماء خارج از ذات تقسيم مى‌كند.تقسيمى كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] به صفات قائل است نيز به سه قسمت مى‌باشد كه عبارتند از صفات | او اسماء را به سه صورت اسماء ذات، اسماء جزئى از اجزاء ذات و اسماء خارج از ذات تقسيم مى‌كند.تقسيمى كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] به صفات قائل است نيز به سه قسمت مى‌باشد كه عبارتند از صفات ذاتيه، صفات معنويه و صفات فعليّه، صفات ذاتيه يعنى القابى كه دلالت بر ذات دارند.صفات معنويه الفاظ دالّ بر معانى قائم به ذات خدا هستند و صفات فعليه الفاظى هستند كه دلالت بر صدور اثرى از آثار قدرت خداوند دارند. | ||
فخر ذكر خداوند با اسماء و صفاتش را داراى فضيلت مى‌داند كه قرآن و روايات و عقل بر آن دلالت دارند شاهد قرآنيش بر اين مدّعا آيۀ'''و للّه الاسماء الحسنى فادعوه بها'''مى‌باشد كه به همراه چند آيۀ ديگر آورده است او معنى اسماء حسنى را با دو قول تبيين مى‌كند اول آنكه عبارتند از اسمائى كه دلالت بر معانى حسن دارند زيرا اجل و اعلاء | فخر ذكر خداوند با اسماء و صفاتش را داراى فضيلت مى‌داند كه قرآن و روايات و عقل بر آن دلالت دارند شاهد قرآنيش بر اين مدّعا آيۀ'''و للّه الاسماء الحسنى فادعوه بها'''مى‌باشد كه به همراه چند آيۀ ديگر آورده است او معنى اسماء حسنى را با دو قول تبيين مى‌كند اول آنكه عبارتند از اسمائى كه دلالت بر معانى حسن دارند زيرا اجل و اعلاء صفات، صفات الهى مى‌باشند.دوم آنكه اسماء حسنى اوصاف حسنه هستند مانند وصف به وحدانيت و جلال و عزت و... | ||
راجع به اينكه فكر افضل است يا ذكر [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] معتقد است هركدام به دلائلى نسبت به ديگرى برترى دارند و | راجع به اينكه فكر افضل است يا ذكر [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] معتقد است هركدام به دلائلى نسبت به ديگرى برترى دارند و | ||
| خط ۸۹: | خط ۶۷: | ||
و عده‌اى ديگر معتقدند اسم اعظم اسم معين و مشخصى است كه خود اينها به دو دسته تقسيم مى‌شوند برخى مى‌گويند آن اسم بر خلق معلوم است و برخى ديگر قائلند آن اسم بر خلائق معلوم نمى‌باشد.عده‌اى معتقدند اسم اعظم الحى القيوم است. | و عده‌اى ديگر معتقدند اسم اعظم اسم معين و مشخصى است كه خود اينها به دو دسته تقسيم مى‌شوند برخى مى‌گويند آن اسم بر خلق معلوم است و برخى ديگر قائلند آن اسم بر خلائق معلوم نمى‌باشد.عده‌اى معتقدند اسم اعظم الحى القيوم است. | ||
و عده‌اى ديگر ذو الجلال و الاكرام را اسم اعظم مى‌دانند.بعضيها با استناد به روايتى از | و عده‌اى ديگر ذو الجلال و الاكرام را اسم اعظم مى‌دانند.بعضيها با استناد به روايتى از اميرالمؤمنين عليه‌السلام حروف مقطعه واقع در اوائل سور را اسم اعظم دانسته و گروهى از روايتى كه از امام زين‌العابدين عليه‌السّلام نقل شده است استفاده مى‌كنند كه اللهم انى اسألك اللّه اللّه اللّه الذى لا اله الا هو رب العرش العظيم حاوى اسم اعظم مى‌باشد. | ||
[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در بخش دوم كتاب كه مقاصد كتاب است نخست به تفسير «هو» مى‌پردازد و مى‌گويد اين اسمى كه در نزد ارباب كشف هيبت عظيمى دارد و چون الفاظ به دو بخش مضمره و مظهره تقسيم مى‌شوند اين از اسماء مضمره كه دربر گيرند. | [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در بخش دوم كتاب كه مقاصد كتاب است نخست به تفسير «هو» مى‌پردازد و مى‌گويد اين اسمى كه در نزد ارباب كشف هيبت عظيمى دارد و چون الفاظ به دو بخش مضمره و مظهره تقسيم مى‌شوند اين از اسماء مضمره كه دربر گيرند. | ||
معارف بلند و فراوانى است مى‌باشد.دوّمين اسمى كه فخر به تفسير آن پرداخته اسم اللّه مى‌باشد. | معارف بلند و فراوانى است مى‌باشد.دوّمين اسمى كه فخر به تفسير آن پرداخته اسم اللّه مى‌باشد. | ||
وى در پاسخ به كسانى كه اسم اللّه را غير عربى و برگرفته از كلمات يهود و نصارى مى‌دانند ادله‌اى را بر عربى بودن اين اسم متذكر مى‌گردد اما تفسير كلمۀ لا اله الا اللّه كه از عمده‌ترين بخشهاى كتاب را به خود اختصاص داده است از وجوهى مورد بررسى قرار گرفته است كه عبارتند از ديدگاه نحويين به اين كلمه او معتقد است چيزى از اين كلمه محذوف مى‌باشد [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] معتقد است لا اله الا اللّه به اسمائى در قرآن ذكر شده است كه براى هركدام دلائلى را اقامه مى‌كند از آنجمله كلمۀ توحيد، كلمه اخلاص، كلمه احسان، احسن | وى در پاسخ به كسانى كه اسم اللّه را غير عربى و برگرفته از كلمات يهود و نصارى مى‌دانند ادله‌اى را بر عربى بودن اين اسم متذكر مى‌گردد اما تفسير كلمۀ لا اله الا اللّه كه از عمده‌ترين بخشهاى كتاب را به خود اختصاص داده است از وجوهى مورد بررسى قرار گرفته است كه عبارتند از ديدگاه نحويين به اين كلمه او معتقد است چيزى از اين كلمه محذوف مى‌باشد [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] معتقد است لا اله الا اللّه به اسمائى در قرآن ذكر شده است كه براى هركدام دلائلى را اقامه مى‌كند از آنجمله كلمۀ توحيد، كلمه اخلاص، كلمه احسان، احسن القول، دعوة الحق، الطيب من القول، الكلمة الطيبة، الكلمة | ||
الثابتة و كلمة التقوى مى‌باشند.اما بيان فوائد كلمۀ لا اله الا اللّه از ديگر بخشهاى مورد بحث [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] است | الثابتة و كلمة التقوى مى‌باشند.اما بيان فوائد كلمۀ لا اله الا اللّه از ديگر بخشهاى مورد بحث [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] است | ||
او مى‌گويد اين كلمه از افضل اذكار است كه دوست و دشمن به هنگام گرفتارى به اين اسم تمسك مى‌كنند شاهد اين مدّعا هم كلام فرعون است كه به هنگام غرق شدن گفت آمنت انه لا اله الا اللّه الذى آمنت به بنو اسرائيل و كلام حضرت يونس كه در بطن ماهى گفت لا اله الا انت سبحانك انى كنت من الظالمين.اما اينكه اين كلمه به چه صورتهايى تعبير شده است آخرين بخش مطالب [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در اين زمينه است.او سپس به تفسير الرحمن الرحيم مى‌پردازد و باز به عربى بودن اين كلمه تأكيد مى‌ورزد اما اينكه چرا اسم رحيم بعد از رحمن ذكر شده است توضيحاتى از فخر را به خود اختصاص داده است. | او مى‌گويد اين كلمه از افضل اذكار است كه دوست و دشمن به هنگام گرفتارى به اين اسم تمسك مى‌كنند شاهد اين مدّعا هم كلام فرعون است كه به هنگام غرق شدن گفت آمنت انه لا اله الا اللّه الذى آمنت به بنو اسرائيل و كلام حضرت يونس كه در بطن ماهى گفت لا اله الا انت سبحانك انى كنت من الظالمين.اما اينكه اين كلمه به چه صورتهايى تعبير شده است آخرين بخش مطالب [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در اين زمينه است.او سپس به تفسير الرحمن الرحيم مى‌پردازد و باز به عربى بودن اين كلمه تأكيد مى‌ورزد اما اينكه چرا اسم رحيم بعد از رحمن ذكر شده است توضيحاتى از فخر را به خود اختصاص داده است. | ||
تفسير | تفسير ملك، قدوس، سلام، مؤمن، مهيمن، عزيز، جبار، تكبر، خالق، غ فّار، وهّاب، رزاق، فتاح، عليم و همچنين قابض و باسط، معز و مذل، خافض و رافع، سميع، بصير، حكم، عدل، حكيم، خبير، حليم، علىّ و... | ||
از ديگر اسمائى هستند كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در ادامه يك‌يك آنها را آورده و مورد بررسى و تحليل قرار داده است. | از ديگر اسمائى هستند كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در ادامه يك‌يك آنها را آورده و مورد بررسى و تحليل قرار داده است. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۸۴: | ||
القديم است او مى‌گويد اين اسم به موجودى كه اولى ندارد اطلاق مى‌شود و ما دليل داريم كه خداوند سبحان اولى | القديم است او مى‌گويد اين اسم به موجودى كه اولى ندارد اطلاق مى‌شود و ما دليل داريم كه خداوند سبحان اولى | ||
ندارد.عين همين تفسير در مورد الازلى نيز وجود دارد.از اين قبيل اسماء | ندارد.عين همين تفسير در مورد الازلى نيز وجود دارد.از اين قبيل اسماء واجب‌الوجود لذاته و دائم مى‌باشد. | ||
وى دو اسم الجسم و الجوهر را كه كراميه و نصارى قائل به اطلاق آن بر خداوند هستند را از اسمائى كه هرگز نمى‌توان به خداى سبحان نسبت داد مى‌داند.اما صفات معنويه‌اى كه خداوند داراى آنها مى‌باشد و بر هركدام ادله‌اى نيز اقامه شده است عبارتند از محيط كه آيۀ'''و هو بكل شىء محيط'''دلالت بر آن دارد، و قريب كه آيه'''و نحن اقرب اليكم من حبل الوريد'''دال بر آن است، مدبر، مريد، المحبة، الرضا، النحط، الغضب المولاة و المعاداة و الكراهة نيز آخرين اسمهائى هستند كه [[فخر رازی، محمد بن عمر| | وى دو اسم الجسم و الجوهر را كه كراميه و نصارى قائل به اطلاق آن بر خداوند هستند را از اسمائى كه هرگز نمى‌توان به خداى سبحان نسبت داد مى‌داند.اما صفات معنويه‌اى كه خداوند داراى آنها مى‌باشد و بر هركدام ادله‌اى نيز اقامه شده است عبارتند از محيط كه آيۀ'''و هو بكل شىء محيط'''دلالت بر آن دارد، و قريب كه آيه'''و نحن اقرب اليكم من حبل الوريد'''دال بر آن است، مدبر، مريد، المحبة، الرضا، النحط، الغضب المولاة و المعاداة و الكراهة نيز آخرين اسمهائى هستند كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخرالدين محمد رازى]] در مورد آنها به ايراد سخن پرداخته است. | ||
==نسخۀ حاضر== | ==نسخۀ حاضر== | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۹۳: | ||
اين كتاب در يك جلد و در قطع وزيرى در سال هزار و سيصد و شصت و چهار هجرى شمسى و در تهران از روى نسخۀ مكتبة الكليات الازهريۀ قاهره افست شده است كه در سال هزار و سيصد و نود و شش در آنجا چاپ شده بود.مقدمۀ تعليقات اين كتاب را طه عبدالرئوف سعد برعهده داشته است كه در آخر كتاب يك فهرست مطالب بر آن آورده است. | اين كتاب در يك جلد و در قطع وزيرى در سال هزار و سيصد و شصت و چهار هجرى شمسى و در تهران از روى نسخۀ مكتبة الكليات الازهريۀ قاهره افست شده است كه در سال هزار و سيصد و نود و شش در آنجا چاپ شده بود.مقدمۀ تعليقات اين كتاب را طه عبدالرئوف سعد برعهده داشته است كه در آخر كتاب يك فهرست مطالب بر آن آورده است. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[شرح أسماء الله الحسنی (جمال‌زاده بوشهری)]] | |||
[[شرح أسماء الله الحسنی (قشیری)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||