۱۴۴٬۷۴۵
ویرایش
تهمتننامه به همراه منظومههای زال و مقاتل دیو و کوه دماوند (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۵۹
، ۱۲ آوریلجایگزینی متن - ' .' به '.'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
در نسخهای از شاهنامۀ محفوظ در کتابخانۀ ملی، شماری منظومههای پهلوانی مانند زال و مقاتل دیو، فرامرزنامۀ کوچک و بزرگ، شبرنگنامه و نیز روایاتی از دوران کودکی رستم کتابت شده است. روایات اخیر تاکنون ناشناخته بودند و تقریباً در هیچیک از منابع بدان اشاره نشده است. این نسخه منحصربهفرد است و نسخۀ دیگری از آن در دست نیست که مصحح در این کتاب برای پرهیز از تکرار، این روایات را با نام «تهمتننامه» یاد کرده است. | در نسخهای از شاهنامۀ محفوظ در کتابخانۀ ملی، شماری منظومههای پهلوانی مانند زال و مقاتل دیو، فرامرزنامۀ کوچک و بزرگ، شبرنگنامه و نیز روایاتی از دوران کودکی رستم کتابت شده است. روایات اخیر تاکنون ناشناخته بودند و تقریباً در هیچیک از منابع بدان اشاره نشده است. این نسخه منحصربهفرد است و نسخۀ دیگری از آن در دست نیست که مصحح در این کتاب برای پرهیز از تکرار، این روایات را با نام «تهمتننامه» یاد کرده است. | ||
منظومۀ «تهمتننامه» با توصیف رستم و بالیدن او در دورۀ کودکی آغاز میشود. زال از ترس آنکه مبادا چشمزخمی به رستم برسد، کاخ زیبایی برایش فراهم میکند تا در آنجا بماند و به میان مردم نرود. روزی رستم با غلامبچهای در نشیمنگاه کاخ خود نشسته بود. در آن نشیمنگاه آبگیری بود که ماهی بسیاری داشت. رستم از غلام خود خواست تا ماهیای صید کند. ..... | منظومۀ «تهمتننامه» با توصیف رستم و بالیدن او در دورۀ کودکی آغاز میشود. زال از ترس آنکه مبادا چشمزخمی به رستم برسد، کاخ زیبایی برایش فراهم میکند تا در آنجا بماند و به میان مردم نرود. روزی رستم با غلامبچهای در نشیمنگاه کاخ خود نشسته بود. در آن نشیمنگاه آبگیری بود که ماهی بسیاری داشت. رستم از غلام خود خواست تا ماهیای صید کند...... | ||
از گویندۀ منظومۀ «تهمتننامه» هیچ آگاهیای در دست نیست و در متن منظومه نیز نکتهای که راهبر به آن باشد دیده نمیشود. یگانه نسخۀ این منظومه در سال 1280 هجری کتابت شده است. دربارۀ دورۀ سرایش این منظومه در متن اشارهای نشده اما بر اساس برخی قراین میتوان حدس زد که «تهمتننامه» مربوط به ادوار متأخر است و احتمالاً در دورۀ صفویه یا اندکی پس از آن سروده شده است. از ویژگیهای زبانی این منظومه میتوان به آوردن واژههای کهن، آوردن برخی واژههای نادر، برخی ویژگیهای دستوری، بیان عامیانه و عیوب قافیه اشاره کرد. این منظومه در این کتاب در 774 بیت تصحیح شده است. | از گویندۀ منظومۀ «تهمتننامه» هیچ آگاهیای در دست نیست و در متن منظومه نیز نکتهای که راهبر به آن باشد دیده نمیشود. یگانه نسخۀ این منظومه در سال 1280 هجری کتابت شده است. دربارۀ دورۀ سرایش این منظومه در متن اشارهای نشده اما بر اساس برخی قراین میتوان حدس زد که «تهمتننامه» مربوط به ادوار متأخر است و احتمالاً در دورۀ صفویه یا اندکی پس از آن سروده شده است. از ویژگیهای زبانی این منظومه میتوان به آوردن واژههای کهن، آوردن برخی واژههای نادر، برخی ویژگیهای دستوری، بیان عامیانه و عیوب قافیه اشاره کرد. این منظومه در این کتاب در 774 بیت تصحیح شده است. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
از منظومۀ «زال و مقاتل دیو» دو نسخه شناسایی شده است: دستنویس شاهنامۀ موزۀ رضا عباسی که دارای 35 مجلس است و دستنویس موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ 5 ـ 22236 که در آن این منظومه به همراه چند منظومۀ دیگر کتابت شده است. | از منظومۀ «زال و مقاتل دیو» دو نسخه شناسایی شده است: دستنویس شاهنامۀ موزۀ رضا عباسی که دارای 35 مجلس است و دستنویس موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ 5 ـ 22236 که در آن این منظومه به همراه چند منظومۀ دیگر کتابت شده است. | ||
سومین منظومۀ تصحیح شده در این کتاب، رزمنامۀ «کوه دماوند» است. این منظومه یکی از منظومههای پهلوانی به تقلید از شاهنامۀ فردوسی است که زیربنای آن روایات نقالی و عامیانه است. این منظومۀ ناشناخته، نزدیکی بسیاری با مجموعه روایات بروزنامۀ جدید سرودۀ عطایی دارد. از این منظومه تاکنون تنها یک نسخۀ منحصربهفرد شناخته شده که آن هم افتادگیهای بسیاری دارد و شمار ابیاتی که از این منظومه به دست رسیده، 2568 بیت است. نام منظومه در انجامۀ یگانه نسخۀ شناختهشده آمده است: «..... تمام شد قصۀ کوه دماوند .... به تاریخ دهم جمادی الثانی روز شنبه .... راقم الحروف علی القاری؛ قصۀ کوه دماوند تمام شد». | سومین منظومۀ تصحیح شده در این کتاب، رزمنامۀ «کوه دماوند» است. این منظومه یکی از منظومههای پهلوانی به تقلید از شاهنامۀ فردوسی است که زیربنای آن روایات نقالی و عامیانه است. این منظومۀ ناشناخته، نزدیکی بسیاری با مجموعه روایات بروزنامۀ جدید سرودۀ عطایی دارد. از این منظومه تاکنون تنها یک نسخۀ منحصربهفرد شناخته شده که آن هم افتادگیهای بسیاری دارد و شمار ابیاتی که از این منظومه به دست رسیده، 2568 بیت است. نام منظومه در انجامۀ یگانه نسخۀ شناختهشده آمده است: «..... تمام شد قصۀ کوه دماوند.... به تاریخ دهم جمادی الثانی روز شنبه.... راقم الحروف علی القاری؛ قصۀ کوه دماوند تمام شد». | ||
هستۀ اصلی این رزمنامه، نبرد هزبربلا و دیگر متحدان افراسیاب با ایرانیان در کوه دماوند است که تقلیدی از داستان کوه هماون شاهنامه است. متأسفانه به گویندۀ داستان یا ممدوح او در نسخۀ موجود، هیچ اشارهای نشده است؛ اما بر اساس برخی شواهد متن، این منظومه نیز به احتمال بسیار در دورۀ صفویه یا بعد از آن سروده شده است. برخی ویژگیهای سبکی این منظومه به لحاظ فکری عبارتند از: اعتقادات نجومی و وصیت کیخسرو دربارۀ پادشاهی رستم. یگانه نسخۀ دستنویس این منظومه در کتابخانۀ ملی با شمارۀ 1757869 نگهداری میشود.<ref>[https://literaturelib.com/books/4373 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | هستۀ اصلی این رزمنامه، نبرد هزبربلا و دیگر متحدان افراسیاب با ایرانیان در کوه دماوند است که تقلیدی از داستان کوه هماون شاهنامه است. متأسفانه به گویندۀ داستان یا ممدوح او در نسخۀ موجود، هیچ اشارهای نشده است؛ اما بر اساس برخی شواهد متن، این منظومه نیز به احتمال بسیار در دورۀ صفویه یا بعد از آن سروده شده است. برخی ویژگیهای سبکی این منظومه به لحاظ فکری عبارتند از: اعتقادات نجومی و وصیت کیخسرو دربارۀ پادشاهی رستم. یگانه نسخۀ دستنویس این منظومه در کتابخانۀ ملی با شمارۀ 1757869 نگهداری میشود.<ref>[https://literaturelib.com/books/4373 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||