۱۴۵٬۹۸۱
ویرایش
فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' ؛' به '؛'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR134296J1.jpg | عنوان = | عنوانهای دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = ریتر، یوآخیم (ویراستار) گروندر، کارلفرید (ویراستار) گابریل، گوتفرید (ویراستار) حسینی بهشتی، محمدرضا (ویراستار) پازوکی، بهمن (ویراستار) فرن...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ؛' به '؛') |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[گابریل، گوتفرید]] (ویراستار) | [[گابریل، گوتفرید]] (ویراستار) | ||
[[حسینی بهشتی، محمدرضا]] (ویراستار) | [[حسینی بهشتی، محمدرضا]] (ویراستار) | ||
[[ پازوکی، بهمن]] (ویراستار) | [[پازوکی، بهمن]] (ویراستار) | ||
[[ فرنودفر، فریده]] (ویراستار) | [[فرنودفر، فریده]] (ویراستار) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه''' (Historisches Wörterbuch der Philosophie)، مجموعهای سیزده جلدی است که جلد سیزدهم آن به فهارس اختصاص دارد. | '''فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه''' (به آلمانی: Historisches Wörterbuch der Philosophie)، مجموعهای سیزده جلدی است که جلد سیزدهم آن به فهارس اختصاص دارد. | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
این فرهنگنامه به آلمانى زير نظر [[ریتر، یوآخیم|يواخيم ريتر]] (جلدهای ١ تا ٣) و[[گروندر، کارلفرید|كالفريد گروندر]] (جلدهای ۴ تا ١٠) و سپس [[گابریل، گوتفرید|گوتفرید گابریل]] (جلدھای ١١ و ١٢) طی سالهای ١٩٧١ تا ٢٠٠۴ انتشار یافته است. این فرهنگ در دوازده مجلد به اضافۀ یک مجلد نمایه، به شرح مفاهیم فلسفی و نیز مفاهیم مشترک میان فلسفه و علوم دیگر اختصاص دارد. | |||
این فرهنگنامه به آلمانى زير نظر يواخيم ريتر (جلدهای ١ تا ٣) | |||
==روش انجام کار== | ==روش انجام کار== | ||
رویکرد حاکم بر کار این فرهنگ، چنانکه از نام آن پیداست، بررسی تاريخى انديشهها ومفاهيم فلسفی است. بنابر مکتب ریتر كه تحتتأثیر فیلسوفان آلمانی، مارتین هیدگر (1889-1976، منتقد مابعدالطبیعه)، اريش روتهاكر (١٨٨٨-١٩۶۵، نمايندۀانسان شناسى فلسفی) و هانس گئورگ گادامر(1900-2002، نظریهپرداز هرمنوتیک) شکل گرفته، کوشش میشود بهجای دفاع از مواضع خاص، معنا و دلالتهای هر مفهوم در طى تاريخ فلسفه و نزد فیلسوفان گوناگون شرح داده شود. مدخلها معمولاً به بخشهای متعدد تقسیم شده و هر بخش را نويسندهاى متخصص با ارجاع به متون اصلى ومعرفى منابع براى مطالعۀ بیشتر نوشته است. | رویکرد حاکم بر کار این فرهنگ، چنانکه از نام آن پیداست، بررسی تاريخى انديشهها ومفاهيم فلسفی است. بنابر مکتب ریتر كه تحتتأثیر فیلسوفان آلمانی، [[مارتین هیدگر]] (1889-1976، منتقد مابعدالطبیعه)، [[اريش روتهاكر]] (١٨٨٨-١٩۶۵، نمايندۀانسان شناسى فلسفی) و هانس گئورگ گادامر(1900-2002، نظریهپرداز هرمنوتیک) شکل گرفته، کوشش میشود بهجای دفاع از مواضع خاص، معنا و دلالتهای هر مفهوم در طى تاريخ فلسفه و نزد فیلسوفان گوناگون شرح داده شود. مدخلها معمولاً به بخشهای متعدد تقسیم شده و هر بخش را نويسندهاى متخصص با ارجاع به متون اصلى ومعرفى منابع براى مطالعۀ بیشتر نوشته است.<ref>ر.ک:مینایی، فاطمه؛ ص302-303</ref> | ||
==مدخلها و موضوعات فرهنگنامه== | ==مدخلها و موضوعات فرهنگنامه== | ||
این فرهنگنامه آلمانی شامل 3712 مدخل در زمینه مفاهیم فلسفه در شاخههای مختلف آن و نیز مفاهیم مشترک میان فلسفه و سایر رشتهها، از جمله زیباشناسی و نظریۀ هنر، تاریخ و نظریۀ فرهنگ، زبانشناسی، ادبیات و خطابه، اخلاق، تعلیم و تربیت، علوم سیاسی، روانشناسی، روانکاوی و رواندرمانی و جامعهشناسی، اقتصاد، ادیان، الهیات و عرفان، ریاضیات و منطق، فیزیک، علم هیئت، جغرافیا، زمینشناسی، زیستشناسی و طب است. | این فرهنگنامه آلمانی شامل 3712 مدخل در زمینه مفاهیم فلسفه در شاخههای مختلف آن و نیز مفاهیم مشترک میان فلسفه و سایر رشتهها، از جمله زیباشناسی و نظریۀ هنر، تاریخ و نظریۀ فرهنگ، زبانشناسی، ادبیات و خطابه، اخلاق، تعلیم و تربیت، علوم سیاسی، روانشناسی، روانکاوی و رواندرمانی و جامعهشناسی، اقتصاد، ادیان، الهیات و عرفان، ریاضیات و منطق، فیزیک، علم هیئت، جغرافیا، زمینشناسی، زیستشناسی و طب است. | ||
==مدیران فرهنگنامه== | ==مدیران فرهنگنامه == | ||
فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه تحت سرپرستی و مدیریت علمی فیلسوف فقید، یوآخیم ریتر (1974- 1903)، کارلفرید گروندِر و سپس، گُتفرید گابریل با همکاری بیش از 1500 استاد باسابقه و متخصص در زمینه فلسفه بهرشته تحریر درآمده و انتشارات شوابه در شهر بازل سوئیس و شْتوتگارت آلمان آن را بهچاپ رسانده است. پایهگذاران این فرهنگنامه پیش از این، در سال 1964 خطوط اصلی و خطمشی خود در نگارش آن را منتشر کردند و یوآخیم ریتر نیز در پیشگفتار جلد نخست فرهنگنامه، بهتفصیل درباره رویکرد آن به بحث پرداخته و گزارشی از مشکلات و مسائلی را ارائه کرده که مؤلفان پیشروی داشتهاند. | فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه تحت سرپرستی و مدیریت علمی فیلسوف فقید، [[ریتر، یوآخیم|یوآخیم ریتر]] (1974- 1903)، [[گروندر، کارلفرید|کارلفرید گروندِر]] و سپس، [[گابریل، گوتفرید|گُتفرید گابریل]] با همکاری بیش از 1500 استاد باسابقه و متخصص در زمینه فلسفه بهرشته تحریر درآمده و انتشارات شوابه در شهر بازل سوئیس و شْتوتگارت آلمان آن را بهچاپ رسانده است. پایهگذاران این فرهنگنامه پیش از این، در سال 1964 خطوط اصلی و خطمشی خود در نگارش آن را منتشر کردند و یوآخیم ریتر نیز در پیشگفتار جلد نخست فرهنگنامه، بهتفصیل درباره رویکرد آن به بحث پرداخته و گزارشی از مشکلات و مسائلی را ارائه کرده که مؤلفان پیشروی داشتهاند. | ||
در رویکرد تاریخی به مفاهیم فلسفی برخلاف روال معمول تاریخنگاری- فلسفی، هدف توصیف نظاممند هیچیک از مکاتب فلسفی پیشین نیست، بلکه انعکاس تلقی این مکاتب از مفهوم مورد نظر و تأثیر آن بر دگرگونیهای مفاهیم است. لازمۀ این کار، بررسی متون فلسفی و غیر فلسفی در یک مقطع زمانی (synchron) برای یافتن معانی مفاهیم و همچنین، بررسی آنها در طول زمان (diachron) است که کار سنگینی را بر دوش محققان و مؤلفان میگذارد. | در رویکرد تاریخی به مفاهیم فلسفی برخلاف روال معمول تاریخنگاری- فلسفی، هدف توصیف نظاممند هیچیک از مکاتب فلسفی پیشین نیست، بلکه انعکاس تلقی این مکاتب از مفهوم مورد نظر و تأثیر آن بر دگرگونیهای مفاهیم است. لازمۀ این کار، بررسی متون فلسفی و غیر فلسفی در یک مقطع زمانی (synchron) برای یافتن معانی مفاهیم و همچنین، بررسی آنها در طول زمان (diachron) است که کار سنگینی را بر دوش محققان و مؤلفان میگذارد. | ||
==برجستگی فرهنگنامه== | ==برجستگی فرهنگنامه == | ||
امتیاز این فرهنگنامه در این است که سیر تطور تاریخی مفاهیم را بهگونهای مستند همراه با مأخذ و منابع غنی برای مطالعۀ بیشتر در اختیار خوانندگان قرار میدهد. حاصل سه دهه تلاش بیوقفۀ محققان و مؤلفان، فرهنگنامهای شده است که به اذعان صاحبان فن، "کار قرن" محسوب میشود و نهتنها در حوزۀ آلمانیزبان، بلکه در سایر حوزهها نیز تاکنون بدیلی نداشته است. | امتیاز این فرهنگنامه در این است که سیر تطور تاریخی مفاهیم را بهگونهای مستند همراه با مأخذ و منابع غنی برای مطالعۀ بیشتر در اختیار خوانندگان قرار میدهد. حاصل سه دهه تلاش بیوقفۀ محققان و مؤلفان، فرهنگنامهای شده است که به اذعان صاحبان فن، "کار قرن" محسوب میشود و نهتنها در حوزۀ آلمانیزبان، بلکه در سایر حوزهها نیز تاکنون بدیلی نداشته است. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۲: | ||
==روش ترجمه== | ==روش ترجمه== | ||
همانطور که نگارش اصل فرهنگنامه با دشواریهای فراوانی همراه بوده است و خود متن آلمانی آن نیز برای فرد آلمانیزبان، متن راحتی بهشمار نمیآید و باید در آن زمینه متخصص باشد، ترجمۀ چنین اثری به زبان فارسی نیز با دشواریهای خاص خود توأم بوده است. نخست آنکه شیوۀ نگارش متن آلمانی مداخل بسیار دشوار و مطابق معمول فرهنگنامهنویسی بهغایت فشرده است. بنابراین، نباید انتظار داشته باشیم که کتاب حاضر، در حکم کتابی مقدماتی برای مفاهیم مربوط به زیباشناسی و فلسفۀ هنر باشد، بلکه بهمثابه راهنمای پژوهش است. | |||
دوم آنکه سبک نگارش نویسندگان مداخل متفاوت بوده و حتی برخی از مداخل از جانب چندین مؤلف بهرشتۀ تحریر درآمده که موجب ناهمگونی در نگارش متن آلمانی شده و بالطبع بر متن ترجمه نیز تأثیر گذارده است. | دوم آنکه سبک نگارش نویسندگان مداخل متفاوت بوده و حتی برخی از مداخل از جانب چندین مؤلف بهرشتۀ تحریر درآمده که موجب ناهمگونی در نگارش متن آلمانی شده و بالطبع بر متن ترجمه نیز تأثیر گذارده است. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
در این کار، مبنا بر نقد محتوایی مدخلها نبوده، اما بهندرت در پانویس به ناهمخوانبودن خود متن و یا دریافت ناکافی نگارنده اشاره شده است. مجموع این دشواریها موجب شد که کار از حد یک ترجمۀ صرف فراتر رود و به یک کار تحقیقی مبدل شود.<ref> [https://www.irip.ac.ir/fa/product/view/109 ر.ک: پایگاه مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران]</ref> | در این کار، مبنا بر نقد محتوایی مدخلها نبوده، اما بهندرت در پانویس به ناهمخوانبودن خود متن و یا دریافت ناکافی نگارنده اشاره شده است. مجموع این دشواریها موجب شد که کار از حد یک ترجمۀ صرف فراتر رود و به یک کار تحقیقی مبدل شود.<ref> [https://www.irip.ac.ir/fa/product/view/109 ر.ک: پایگاه مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران]</ref> | ||
==پانویس == | |||
==پانویس== | |||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
پایگاه | #مینایی، فاطمه؛؛ دانشنامه و دانشنامهنگاری، تاریخچه، روشهاو نمونهها؛ زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، کتاب مرجع، 1399. | ||
#پایگاه مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۵: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | |||
[[رده:دائرةالمعارفها، واژهنامهها، مصطلحنامهها]] | |||
[[رده:مقالات(آبان) باقی زاده]] | [[رده:مقالات(آبان) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1403]] | ||
[[رده:فاقد اتوماسیون]] | [[رده:فاقد اتوماسیون]] | ||