۱۴۴٬۷۷۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| شهادت = | | شهادت = | ||
| مدفن = يابره(محل وفات) | | مدفن = يابره(محل وفات) | ||
| طول عمر = ح 80؛ | | طول عمر = ح 80؛ | ||
| نام همسر = | | نام همسر = | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۷: | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
| اساتید = ابوالوليد، ابن ضابط، ابوالحجاج اعلم شنتمری، ابوبکر عاصم بن ايوب، ابومروان ابن | | اساتید = ابوالوليد، ابن ضابط، ابوالحجاج اعلم شنتمری، ابوبکر عاصم بن ايوب، ابومروان ابن سراج؛ | ||
| مشایخ = | | مشایخ = | ||
| معاصرین = عمر بن محمد افطسى، امير سيربن ابىبکر مرابطى، على بن يوسف بن تاشفين، معتمد بن عباد؛ | | معاصرین = عمر بن محمد افطسى، امير سيربن ابىبکر مرابطى، على بن يوسف بن تاشفين، معتمد بن عباد؛ | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۰: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE66903AUTHORCODE | | کد مؤلف =AUTHORCODE66903AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|ابن عبدون (ابهامزدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|ذوالوزارتين (ابهامزدایی)}} | |||
'''ابومحمد عبدالمجيد بن عبدالله بن عبدون قُرَشى فِهری يابُری نحوی''' (د ح 528ق/1134م)، اديب، شاعر، کاتب و وزير اندلسى، معروف به ذوالوزارتين. | '''ابومحمد عبدالمجيد بن عبدالله بن عبدون قُرَشى فِهری يابُری نحوی''' (د ح 528ق/1134م)، اديب، شاعر، کاتب و وزير اندلسى، معروف به ذوالوزارتين. | ||
برخى از مآخذ نام او را محمد بن عبدالمجيد يا محمد بن عبدالله نوشتهاند. ابن بشکوال و ذهبى | برخى از مآخذ نام او را محمد بن عبدالمجيد يا محمد بن عبدالله نوشتهاند. [[ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک|ابن بشکوال]] و [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبى]]نام جد او را به ترتيب، عبدربه و عيذون ضبط کردهاند. | ||
==ولادت و وفات== | ==ولادت و وفات== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
از استادان ابن عبدون نامهای ابوالوليد ابن ضابط، ابوالحجاج اعلم شنتمری، ابوبکر عاصم بن ايوب و ابومروان ابن سراج در مآخذ ياد شده است. | از استادان ابن عبدون نامهای ابوالوليد ابن ضابط، ابوالحجاج اعلم شنتمری، ابوبکر عاصم بن ايوب و ابومروان ابن سراج در مآخذ ياد شده است. | ||
از کسان بسياری که از او اخذ علم کردهاند، نام قاضى ابوالفضل عِياض بن موسى و قاضى ابوعبدالله ابن زَرقون به ما رسيده است. ابن خاقان که خود را از دوستان ابن عبدون دانسته است نيز از زمره شاگردان او به شمار مىآيد. | از کسان بسياری که از او اخذ علم کردهاند، نام [[قاضی عیاض، عیاض بن موسی|قاضى ابوالفضل عِياض بن موسى]] و قاضى ابوعبدالله ابن زَرقون به ما رسيده است. ابن خاقان که خود را از دوستان ابن عبدون دانسته است نيز از زمره شاگردان او به شمار مىآيد. | ||
==صنعت پردازی در شعر== | ==صنعت پردازی در شعر== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
# نصره ابى عبيد على ابن قتيبه يا الانتصار لابى عبيد على ابن قتيبه، به وی نسبت دادهاند که تاکنون نسخهای از آن به دست نيامده است. در برخى از مراجع معاصر گفته شده که ابن عبدنون کتاب الانتصار ابن قتيبه را به طرزی نو مرتب کرده بوده است. | # نصره ابى عبيد على ابن قتيبه يا الانتصار لابى عبيد على ابن قتيبه، به وی نسبت دادهاند که تاکنون نسخهای از آن به دست نيامده است. در برخى از مراجع معاصر گفته شده که ابن عبدنون کتاب الانتصار ابن قتيبه را به طرزی نو مرتب کرده بوده است. | ||
# بغدادی تنها مؤلفى است که اثر ديگری با عنوان «المستعرب فى تعليم رمى البندق» به ابن عبدون نسبت داده است. | # بغدادی تنها مؤلفى است که اثر ديگری با عنوان «المستعرب فى تعليم رمى البندق» به ابن عبدون نسبت داده است. | ||
# | # «البسامه بأطواق الحمامه» يا «البَشامه»، «القصيده العبدونيه» و «رائيه ابن عبدون» این از ميان آثار ابن عبدون مايه بلندی آوازه او شده است. | ||
اين قصيده که با مصراع «الدهر يفجع بعدالعين بالا´ثر» آغاز مىشود، در مآخذ مختلف با شمار ابيات از 50 تا 75 بيت نقل شده است. 8 بيت نخست قصيده در مسائل عمومى و مربوط به زمانه و نشيب و فرازهای آن است. بيت نهم پيوندگاه اين مقدمه با موضوعات تاريخى است که نزديک به 58 بيت را در بر مىگيرد، بدين سان: 9-21 مربوط به رجال تاريخ پيش از اسلام، 22-42 درباره رجال مقتول در دوره اسلامى تا مقتدر عباسى و 43- 65 ياد امرای بنى مظفّر يا افطسى و مصائب و مناقب و حسرت روزگار آنان است. بقيه ابيات در تسليت و آرزوی صبر و ياد دگرگونيهای روزگار و اميدواری به اشتهار اين قصيده و درود بر پيامبر و آل و اصحاب اوست. اين قصيده در خطه اسلامى به شکلى بىسابقه شهرت يافت. | اين قصيده که با مصراع «الدهر يفجع بعدالعين بالا´ثر» آغاز مىشود، در مآخذ مختلف با شمار ابيات از 50 تا 75 بيت نقل شده است. 8 بيت نخست قصيده در مسائل عمومى و مربوط به زمانه و نشيب و فرازهای آن است. بيت نهم پيوندگاه اين مقدمه با موضوعات تاريخى است که نزديک به 58 بيت را در بر مىگيرد، بدين سان: 9-21 مربوط به رجال تاريخ پيش از اسلام، 22-42 درباره رجال مقتول در دوره اسلامى تا مقتدر عباسى و 43- 65 ياد امرای بنى مظفّر يا افطسى و مصائب و مناقب و حسرت روزگار آنان است. بقيه ابيات در تسليت و آرزوی صبر و ياد دگرگونيهای روزگار و اميدواری به اشتهار اين قصيده و درود بر پيامبر و آل و اصحاب اوست. اين قصيده در خطه اسلامى به شکلى بىسابقه شهرت يافت. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
دوزی اين شرح را همراه متن قصيده و تعليقات فراوان در ليدن (1846م) منتشر کرده است. | دوزی اين شرح را همراه متن قصيده و تعليقات فراوان در ليدن (1846م) منتشر کرده است. | ||
شرحى ديگر را به جمالالدين عبدالرحمان بن على جوزی (د 597ق/1201م) نسبت دادهاند. | شرحى ديگر را به [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|جمالالدين عبدالرحمان بن على جوزی]] (د 597ق/1201م) نسبت دادهاند. | ||
سومين شرح قصيده از آنِ اسماعيل بن احمد بن اثير حلبى (د 699ق/1300م) است که آن را | سومين شرح قصيده از آنِ [[اسماعيل بن احمد بن اثير حلبى]] (د 699ق/1300م) است که آن را عبرة اولى الاخيار من ملوک الامصار ناميدهاند. | ||
ابن اثير به کوتاه کردن شرح ابن بدرون پرداخته، آنچه را نيکو يافته، برگرفته و هر چه را نخواسته، فروگذاشته و در ضمن به رفع مشکلات لغوی آن برخاسته است. افزون بر اين، ذيلى در پنجاه واند بيت بر قصيده ابن عبدون افزوده و مطلب را از سال 333 تا 697ق با ذکر چهل واند دولت بر همان وزن و قافيه ادامه داده است. بعضى قسمتهای شرح ابن اثير و همه ذيل او همراه متن قصيده در آخر شرح ابن بدرون در قاهره (1340ق) چاپ شده است. | ابن اثير به کوتاه کردن شرح ابن بدرون پرداخته، آنچه را نيکو يافته، برگرفته و هر چه را نخواسته، فروگذاشته و در ضمن به رفع مشکلات لغوی آن برخاسته است. افزون بر اين، ذيلى در پنجاه واند بيت بر قصيده ابن عبدون افزوده و مطلب را از سال 333 تا 697ق با ذکر چهل واند دولت بر همان وزن و قافيه ادامه داده است. بعضى قسمتهای شرح ابن اثير و همه ذيل او همراه متن قصيده در آخر شرح ابن بدرون در قاهره (1340ق) چاپ شده است. | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
رحيملو، يوسف، | رحيملو، يوسف، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[شرح قصيدة إبن عبدون]] | |||
[[کمامة الزهر و صدفة الدرر]] | |||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 مهر 1402]] | ||