۱۰۷٬۱۰۲
ویرایش
اقتضاء الصراط المستقيم مخالفة أصحاب الجحيم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'الصراط المستقيم (ابهام زدایی)' به 'الصراط المستقيم (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ن' به 'ه‌ن') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الصراط المستقيم (ابهام زدایی)' به 'الصراط المستقيم (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[فقی، محمد حامد]] (محقق) | [[فقی، محمد حامد]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
| زبان = | |||
| کد کنگره =BP 207/5 /الف2الف7 | | کد کنگره =BP 207/5 /الف2الف7 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
| مکان نشر =لبنان - بيروت | | مکان نشر =لبنان - بيروت | ||
| سال نشر = |مجلد1: 1987م , 1407ق , | | سال نشر = |مجلد1: 1987م , 1407ق , | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE29239AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE29239AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =29239 | ||
| کتابخوان همراه نور =29239 | |||
| کد پدیدآور =01733 | | کد پدیدآور =01733 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الصراط المستقيم (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''اقتضاء الصراط المستقيم مخالفة أصحاب الجحيم'''، اثر [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]، کتابی است پیرامون صراط مستقیم و وجوب مخالفت ظاهری و باطنی با کفار که با تحقیق [[ | '''اقتضاء الصراط المستقيم مخالفة أصحاب الجحيم'''، اثر [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]، کتابی است پیرامون صراط مستقیم و وجوب مخالفت ظاهری و باطنی با کفار که با تحقیق [[فقی، محمد حامد|محمد حامد الفقی]]، چاپ و عرضه شده است. | ||
[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در مقدمه، دلایل خود در باب هدف از تألیف کتاب را مخالفت‌ورزی با برخی از انحرافاتی برشمرده که امت اسلامی بدان مبتلا گشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56752/34 برزگر، ابراهیم، ص34]</ref>. | [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در مقدمه، دلایل خود در باب هدف از تألیف کتاب را مخالفت‌ورزی با برخی از انحرافاتی برشمرده که امت اسلامی بدان مبتلا گشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56752/34 برزگر، ابراهیم، ص34]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و | کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصلبندی، در عناوین متعدد، تنظیم شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در مقدمه خود، خداوند را به‌خاطر اینکه اسلام را دین ما مسلمانان قرار داده، شکر می‌گوید؛ خداوندی که به ما امر کرده است که هدایت به صراط مستقیم را از او طلب کنیم؛ خداوندی که محمد، عبد و رسولش را با دین قیم و ملت حنیف به‌سوی ما ارسال کرده است و اطاعت و اتباع از شریعت وی را بر ما واجب کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56752/34 همان]</ref>. | [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در مقدمه خود، خداوند را به‌خاطر اینکه اسلام را دین ما مسلمانان قرار داده، شکر می‌گوید؛ خداوندی که به ما امر کرده است که هدایت به صراط مستقیم را از او طلب کنیم؛ خداوندی که محمد، عبد و رسولش را با دین قیم و ملت حنیف به‌سوی ما ارسال کرده است و اطاعت و اتباع از شریعت وی را بر ما واجب کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56752/34 همان]</ref>. | ||
وی علاوه بر این عبارت، در جای دیگر از این کتاب، با صراحت بیشتری از این مساوی قرار دادن دین و صراط مستقیم جانبداری می‌کند: «فهدی الله الناس ببركة نبوة محمد(ص)... ثم إنه سبحانه بعثه بدين الإسلام الذي هو الصراط المستقيم»؛ آن‌هم صراط مستقیمی که | وی علاوه بر این عبارت، در جای دیگر از این کتاب، با صراحت بیشتری از این مساوی قرار دادن دین و صراط مستقیم جانبداری می‌کند: «فهدی الله الناس ببركة نبوة محمد(ص)... ثم إنه سبحانه بعثه بدين الإسلام الذي هو الصراط المستقيم»؛ آن‌هم صراط مستقیمی که دستکم روزی ده مرتبه از خداوند می‌خواهیم که ما را به آن هدایت کند و از جانب خداوند مأموریم از آن تبعیت کنیم و از ضد و غیر آن، یعنی راه مغضوبین و راه ضالین احتراز کنیم<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56752/34 ر.ک: همان]</ref>. | ||
وی خاطرنشان می‌سازد که غرض وی ضرورت ملازمت عبدبا «صراط مستقیم» و مخالفت وی با انحراف از صراط مستقیم و سبل اصحاب جحیم است. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در اینجا به ارتباط تنگاتنگ صراط و اندیشه سیاسی مسلمانان اشاره می‌کند و اینکه در این استعاره، شکاف نظریه و عمل به حداقل خود می‌رسد؛ زیرا هدف از شناسایی صراط مستقیم، عمل و راه پیمودن و تطبیق عملی بندگان خداوند با صراط مستقیم و هدف از انحرافشناسی، اجتناب عملی از آن در زندگی است. آنگاه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] نظریه اساسی خود را مطرح می‌کند که بنیان اصلی کتاب وی را تشکیل می‌دهد. وی در این قسمت از کتاب، در واقع به بیان فرضیه اصلی خود می‌پردازد و آن اینکه صراط مستقیم را به دو قسمت تقسیم می‌کند: | وی خاطرنشان می‌سازد که غرض وی ضرورت ملازمت عبدبا «صراط مستقیم» و مخالفت وی با انحراف از صراط مستقیم و سبل اصحاب جحیم است. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در اینجا به ارتباط تنگاتنگ صراط و اندیشه سیاسی مسلمانان اشاره می‌کند و اینکه در این استعاره، شکاف نظریه و عمل به حداقل خود می‌رسد؛ زیرا هدف از شناسایی صراط مستقیم، عمل و راه پیمودن و تطبیق عملی بندگان خداوند با صراط مستقیم و هدف از انحرافشناسی، اجتناب عملی از آن در زندگی است. آنگاه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] نظریه اساسی خود را مطرح می‌کند که بنیان اصلی کتاب وی را تشکیل می‌دهد. وی در این قسمت از کتاب، در واقع به بیان فرضیه اصلی خود می‌پردازد و آن اینکه صراط مستقیم را به دو قسمت تقسیم می‌کند: | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
اما در اینکه چه مفسده‌هایی در مشابهت ظاهری با کفار وجود دارد، وی اموری را ذکر می‌کند: | اما در اینکه چه مفسده‌هایی در مشابهت ظاهری با کفار وجود دارد، وی اموری را ذکر می‌کند: | ||
اول اینکه مشارکت در هدایت ظاهری، ریشه در تناسب و هم‌شکلی دو شیء متشابه دارد که خود توافق بر هماهنگی دو امر در اخلاقیات و اعمال دارد و این امر محسوسی است؛ همان گونه که به‌طور مثال کسی که لباس اهل عمل و علما را می‌پوشد، نوعی انضمام و تعلق به آنان را در نفس خود احساس می‌کند. کسی که لباس نظامی‌ها را می‌پوشد در درون خود نوعی تخلق به اخلاق آنان و نوعی نزدیکی با آنان احساس را می‌کند و طبع وی به مقتضای آن لباس و منش، دگرگون می‌شود، مگر اینکه مانعی از این امر جلوگیری کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/36 ر.ک: همان]</ref>. | اول اینکه مشارکت در هدایت ظاهری، ریشه در تناسب و هم‌شکلی دو شیء متشابه دارد که خود توافق بر هماهنگی دو امر در اخلاقیات و اعمال دارد و این امر محسوسی است؛ همان گونه که به‌طور مثال کسی که لباس اهل عمل و علما را می‌پوشد، نوعی انضمام و تعلق به آنان را در نفس خود احساس می‌کند. کسی که لباس نظامی‌ها را می‌پوشد در درون خود نوعی تخلق به اخلاق آنان و نوعی نزدیکی با آنان احساس را می‌کند و طبع وی به مقتضای آن لباس و منش، دگرگون می‌شود، مگر اینکه مانعی از این امر جلوگیری کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/36 ر.ک: همان]</ref>. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۷: | ||
فراتر از این، دلیل و ضرورت دیگر مخالفت با هدایت ظاهری کفار و نظیر آنان در این است که اشتراک و مشابهت در هدی ظاهر با آنان، موجب اختلاط ظاهری این دو می‌شود و تفکیک و تمییز صفوف حق و باطل اصحاب صراط مستقیم و اصحاب مغضوبین و ضالین از یکدیگر دچار اختلال می‌شود؛ تا آنجا که تمییز ظاهری آن دو از بین می‌رود و تشخیص هدایتیافتگان مشمول رضوان الله از یکسو و مغضوبین و ضالین از سوی دیگر دشوار می‌شود. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] اضافه می‌کند که همه این بحثها تازه در صورتی است که تبعیت ظاهری از آنان در امری مباح باشد. پس اگر متابعت از هدی الظاهر در امر واجبی باشد، موجب کفرشان می‌شود؛ زیرا موافقت با آنها خود شعبه‌ای از کفر و رضایت و موافقت در ضلالت و معاصی آنان است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 ر.ک: همان، ص37]</ref>. | فراتر از این، دلیل و ضرورت دیگر مخالفت با هدایت ظاهری کفار و نظیر آنان در این است که اشتراک و مشابهت در هدی ظاهر با آنان، موجب اختلاط ظاهری این دو می‌شود و تفکیک و تمییز صفوف حق و باطل اصحاب صراط مستقیم و اصحاب مغضوبین و ضالین از یکدیگر دچار اختلال می‌شود؛ تا آنجا که تمییز ظاهری آن دو از بین می‌رود و تشخیص هدایتیافتگان مشمول رضوان الله از یکسو و مغضوبین و ضالین از سوی دیگر دشوار می‌شود. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] اضافه می‌کند که همه این بحثها تازه در صورتی است که تبعیت ظاهری از آنان در امری مباح باشد. پس اگر متابعت از هدی الظاهر در امر واجبی باشد، موجب کفرشان می‌شود؛ زیرا موافقت با آنها خود شعبه‌ای از کفر و رضایت و موافقت در ضلالت و معاصی آنان است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 ر.ک: همان، ص37]</ref>. | ||
وی سپس فصلی مستقل را به ذکر دلایلی نقلی از کتاب و سنت و اجماع بر امر مخالفت با کفار و نهی کردن از تشبیه به آنان، اختصاص می‌دهد. ابتدا به ذکر «آیات» مؤید بر نفی تشبیه به کفار می‌پردازد؛ از جمله آیه ١٢٠ بقره: '''وَ لَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لاَ النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لاَ نَصِيرٍ'''. | وی سپس فصلی مستقل را به ذکر دلایلی نقلی از کتاب و سنت و اجماع بر امر مخالفت با کفار و نهی کردن از تشبیه به آنان، اختصاص می‌دهد. ابتدا به ذکر «آیات» مؤید بر نفی تشبیه به کفار می‌پردازد؛ از جمله آیه ١٢٠ بقره:'''وَ لَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لاَ النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لاَ نَصِيرٍ'''. | ||
وی می‌گوید: دقت شود که چگونه در خبر گفته است «ملتهم» و در نهی گفته «أهواءهم»؛ زیرا این جماعت راضی نمی‌شوند مگر به اتباع مطلق و کامل و توبیخ و مذمت در هر دو صورت، اتباع اهواء آنان در قلیل و در کثیر، صادق است و متابعت در برخی از هواهای آنان، تبعیت در گمراهی آنان است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 ر.ک: همان]</ref>. | وی می‌گوید: دقت شود که چگونه در خبر گفته است «ملتهم» و در نهی گفته «أهواءهم»؛ زیرا این جماعت راضی نمی‌شوند مگر به اتباع مطلق و کامل و توبیخ و مذمت در هر دو صورت، اتباع اهواء آنان در قلیل و در کثیر، صادق است و متابعت در برخی از هواهای آنان، تبعیت در گمراهی آنان است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 ر.ک: همان]</ref>. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۳: | ||
مؤید دیگر وی در نهی مشابهت با کفار، حکم نسخ قبله از بیت‌المقدس به مکه است تا بدین وسیله با کافران در قبله مخالفت شود و آنان در باطل خود قطع امید کنند و چنین تصوری برایشان ایجاد نشود که ممکن است در بقیه امور نیز از ما تبعیت کنند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 همان]</ref>. | مؤید دیگر وی در نهی مشابهت با کفار، حکم نسخ قبله از بیت‌المقدس به مکه است تا بدین وسیله با کافران در قبله مخالفت شود و آنان در باطل خود قطع امید کنند و چنین تصوری برایشان ایجاد نشود که ممکن است در بقیه امور نیز از ما تبعیت کنند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 همان]</ref>. | ||
دیگر مؤید نهی اصطلاحات و تعابیر دوپهلویی است که امکان سوء تعبیر و سوء استفاده کفار را فراهم می‌کند؛ نظیر آیه 104سوره بقره: '''لاَ تَقُولُوا رَاعِنَا'''<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 همان]</ref>. | دیگر مؤید نهی اصطلاحات و تعابیر دوپهلویی است که امکان سوء تعبیر و سوء استفاده کفار را فراهم می‌کند؛ نظیر آیه 104سوره بقره:'''لاَ تَقُولُوا رَاعِنَا'''<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35832/2/37 همان]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۹: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۶: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | ||