۱۰۱٬۶۸۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ==معرفى اجمالى == ' به '') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتابشناسی' به '. ==وابستهها== {{وابستهها}} رده:کتابشناسی') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR11195J1.jpg | | تصویر =NUR11195J1.jpg | ||
خط ۷: | خط ۶: | ||
[[فخرداعی گیلانی، محمدتقی]] (مترجم) | [[فخرداعی گیلانی، محمدتقی]] (مترجم) | ||
[[سایکس، سر پرسی مولزورث]] ( | [[سایکس، سر پرسی مولزورث]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =DSR 109 /س2ت2 | | کد کنگره =DSR 109 /س2ت2 | ||
خط ۲۲: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =7 | | چاپ =7 | ||
| شابک =964-7341-2-4 | | شابک =964-7341-2-4 | ||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11195 | |||
| کتابخوان همراه نور =11195 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ ایران''' نوشته [[سایکس، سر پرسی مولزورث|سر پرسى مولزورث سايكس]] ترجمه [[فخرداعی گیلانی، محمدتقی|سيد محمدتقى فخر داعى گيلانى]] كه نخست در 1915 به چاپ رسيد و هنوز در دانشگاههاى خارج تدريس مىشود و از منابع سودمند دانشجويان دانشگاههاى داخلى به شمار مىرود، نمونهاى از تاريخ نگارى استعمارى است و به رويدادهاى گذشته اين سرزمين از دوران باستان تا 1930 ميلادى مىپردازد و همه دورههاى تاريخى را از قديمترين روزگاران تا زمان معاصر بر پايه روايتهاى مورخان شرق و غرب و آثار كشف شده در بر دارد و از اين رو، مىتوان آن را جامعترين و كاملترين نوشته در اين زمينه دانست. | |||
تاريخ | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب [[سایکس، سر پرسی مولزورث|سايكس]]، يكى از صدها نوشته تاريخى به شمار مىرود كه به كوشش مأموران سياسى - نظامى بيگانه نوشته و در قالب دو جلد (نود فصل و يك مقاله پايانى) عرضه شده است. شيوه تاريخ نويسى [[سایکس، سر پرسی مولزورث|سايكس]]، تازه است؛ زيرا وى در شرح حال شاهان و وضع دربارهاى آنان، از آوردن افسانهها و خطابههاى تاريخى و چيزهایى مانند آنها كمابيش خوددارى مىكند و بيشتر به نقل رويدادهاى برجسته و مهم روزگار آنان مىپردازد. افزون بر اين، گاهى به انگيزه بهره گيرى عملى از تاريخ، ميان حوادث رابطهاى معنوى اثبات مىكند و با توجه به اينكه خودش از كارشناسان نظامى جنگ آزموده بوده است، به رغم بيشتر تاريخ نويسان كه به رويدادهاى خرد جنگى نپرداختهاند، آيين صف آرايى، چاره انديشىهاى نظامى، طرز حملات و به كار گيرى جنگافزارهاى (آلات حرب) گوناگون را شرح مىدهد و علل شكستها و پيروزىها را روشن مىسازد. از ديگر ويژگىها يا تازگىهاى كتاب، مباحث ادبى، فنى و اجتماعى آن است. | |||
اگرچه نویسنده در ذكر خوبىها و ويژگىهاى برجسته ایرانیان مىكوشد، از نقد صريح كمبودها و عيبهاى آنان به ويژه رفتار طبقههاى بالا و حكومتهاى ناصالح و دولتهاى خودسر، پرهيز نمىكند. | |||
اگرچه | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نخستين فصلهاى كتاب، به جغرافياى ایران و بابل و ايلام مىپردازد و ديگر فصلهایش، مسائلى را از پديدههاى اجتماعى اين سرزمين در بر دارد. عادات و اخلاق و قانونها و آيينهاى رايج در ميان مردم و دربار، ويژگىهاى ارتش و جايگاه زنان، زبان و ادبيات و دين و فرهنگ مردم، معمارى و پيشه و هنر به ويژه هنرهاى زيباى ایرانیان و...، از اين مسائلند. نویسنده دين و فرهنگ باستانى ایران را مهم مىشمرد و از اين رو، در فصل ويژهاى بدان پرداخته است. اين فصل از مذهب زرتشت (زردشت)، پيامبر باستانى ایرانیان سخن مىگويد و درباره تأثير پذيرى آن از مذهب تورانيان و تأثيرش بر مذهب يهود شرح مىدهد. پژوهشهاى نویسنده درباره آثار باستانى به ويژه ويرانههاى پرسپليس و پاسارگاد و فنون باستانى ایران نيز بسيار سودمند و ستودنى است. | |||
شرح احوال ایرانیان قديم و اخلاق و ويژگىهاى ملى آنان مانند مهمان نوازى و بخشندگى و بلند نظرى و روايتهایى از صنايع و هنرها و نبوغ صنعتى و تمدن ساز آنان و باز شمارى و ستايش رجال و بزرگان ایرانى، از درونمايههاى ديگر بخشهاى جلد يكم اين كتاب به شمار مىرود. | |||
ستايش كورش كبير را كه نویسنده خود سه بار به آرامگاه او رفته است، از بخشهاى پرآوازه كتاب [[سایکس، سر پرسی مولزورث|سايكس]] بايد دانست. وى خود را آريانى (آريايى) مىداند و از اين رو، آن پادشاه بزرگ را دارنده خصال برجستهاى مىداند كه هر آريايى مىتواند بدانها مباهات كند. شرح احوال پيامبر گرامى اسلام(ص) كه از بخشهاى پايانى جلد يكم شمرده مىشود و شمارش خصال نيكوى [[امام على(ع)|على بن ابىطالب(ع)]] و نسبت دادن ويژگىهاى ستودنى بدان حضرت و ولايت پذيرى مردمان ایران از او نيز، از پارههاى خواندنى و تأثير گذار اين اثر است. | |||
ستايش كورش كبير را كه | |||
جلد دوم كتاب كه از دوره ذهبى اسلام (فصل پنجاهم) آغاز مىشود، گزارشهاى تاريخى | جلد دوم كتاب كه از دوره ذهبى اسلام (فصل پنجاهم) آغاز مىشود، گزارشهاى تاريخى نویسنده را از روزگار پنجمين خليفه عباسى (170 ه / 786 م) تا دوران حكومت پهلویان در بر دارد و به رويدادهاى 1930 ميلادى مىانجامد. اگر چه نویسنده در اين جلد نيز به اصل «موجز گويى» پاىبند است و احوال شخصيتهاى برجسته خاندان عباسى و رويدادهاى روزگار آنان را با همين روش گزارش مىكند، درباره تطور منطقى يا انقلاب ادبى عصر مأمون كه خود موضوعى درخور پژوهش و كامل كننده عصر زرين اسلامى است، از شرح و بسط رويدادها خوددارى نمىكند و مطالب و نكتههاى بسيار دقيق و يگانهاى در اين باره مىآورد. | ||
انحطاط خلافت و تجديد استقلال | انحطاط خلافت و تجديد استقلال ایران، ظهور تركان سلجوقى، برافتادن امپراطورى سلجوقيان، ادبيات ایران پيش از حمله مغولان و آمدن مغولان به خاک ایران، درونمايه گزارشهاى اين بخش از كتاب است. نویسنده در اين فصلها از سخنوران و نويسندگان و حكيمان ياد مىكند و درباره ادبيات و معمارى ایران در روزگار چيرگى مغول بر اين سرزمين سخن مىگويد. ياد كردى از عرفا و صوفيان و آثار تاريخى و شاهکارهاى معمارى دوره مغول و صنعت كاشى كارى، ظرف سازى، نقاشى، قالى بافى و فلز كارى، در فصلهاى 61 تا 65 كتاب ديده مىشود. او مىگويد پيشرفت ایرانیان در كشيدن صورت گلها، شكلهاى هندسى و نقشهاى در هم عربى، ما را مديون خود ساخته است؛ چنانكه بسيارى از نقشهاى پردهها، كاغذهاى ديوارى و شمارى از ديگر توليدات كارخانههاى امروزى انگلستان، از نقشهاى قالىهاى ایرانى برگرفته شدهاند. | ||
او همچنين پس از آوردن تاريخچهاى از دوران پيدايى و سلطنت تيموريان، صفويان، افشاريان، زنديان، قاجاريان و | او همچنين پس از آوردن تاريخچهاى از دوران پيدايى و سلطنت تيموريان، صفويان، افشاريان، زنديان، قاجاريان و پهلویان، در فصلهاى دراز دامنى به بيدارى ایرانیان و برپايى انقلاب مشروطه و كشمكشهاى داخلى در اين باره مىپردازد و رويكرد شاه ایران را به نخستين جنگ جهانى بازگو مىكند. به گفته وى، بر اثر نبود ساختار سياسى و ضعف و فساد قاجاريان، هرج و مرج در جامعه فراگير شد. رشوه گيرى در آن روزگار رواج يافت و حاكمان به اندازهاى زبون و ناصالح شدند كه ایرانیان به جنبش مشروطه خواهى دست زدند و آن را به سرانجام رساندند. | ||
درگيرىهاى روس و ترك در غرب | درگيرىهاى روس و ترك در غرب ایران و برافتادن روسيه و محاصره شيراز و شكست خوردن قشقايىها و وضع ایران پس از جنگ جهانى نخست، در فصلهاى بعدى همين جلد گزارش مىشوند. نویسنده در مقاله پايانى خود به قرارداد پوتسدام (1911)، نشستن رضا خان بر تخت شاهى و چگونگى فرمانروايى او و روابطش با انگلستان اشاره مىكند. | ||
كتاب سايكس به گفته مترجم محترم، در بر دارنده سرگذشت بيش از سيزده سده از تاريخ | كتاب [[سایکس، سر پرسی مولزورث|سايكس]] به گفته مترجم محترم، در بر دارنده سرگذشت بيش از سيزده سده از تاريخ ایران بر پايه روايتهاى مورخان شرق و غرب و آثار كشف شده است. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
اگر چه [[سایکس، سر پرسی مولزورث|سايكس]] براى نوشتن بخش يكم اين اثر از منابع دست دوم غير فارسی سود جسته و اين كار از ارزش كتاب وى كاسته، بخش دوم آن (تاريخ معاصر) بر پايه ديدهها و تجربههاى شخصى خودش نوشته شده است و به همين دليل از بخش نخست مهمتر مىنمايد. او براى گرد آورى مدارک و اسناد اين كتاب سالها رنج برد و بسيار كوشش كرد و كمابيش همه منابع قديم و جديد رومى، يونانى، سريانى، ارمنى و عربى و... جز كتابهاى دو سده گذشته را ديد و از چشم خرده بين خود گذراند. او همچنين با 25 سال زيستن در ایران و رفتن به جاهاى گوناگون آن بهويژه منطقههاى شرقى و جنوبى آن و آشنايى با آيينها و عادات و آثار و يادگارهاى ایرانى، اطلاعات سودمندى درباره اين سرزمين فراچنگ آورد. ابزارهاى گرد آورى او نيز در سنجش با وسايل اطلاعاتى ديگر ایران شناسان و سياحان، از دقت و مصونيت بيشترى برخوردار بوده است. | |||
62 تصوير و عكس 49 سرلوحه بسيار نفيس و مهم كه هر يك از آنها از ديد تاريخى و علمى، بسيار سودمند مىنمايد، در گوشه و كنار اين كتاب گنجانده شده و نمايه كسان و جاىها در پايان هر يك از جلدها آمده است. پانوشتهاى كتاب نيز افزون بر توضيحات معنايى و تاريخى مترجم محترم، شكل لاتين نامهاى افراد را در بر دارد و منابع و اسناد كتاب و نقشهاى بزرگ درباره ایران و فهرست عكسهاى كتاب، در جلد دوم آن عرضه مىشود. به گفته مترجم، چاپ سوم اين اثر رويدادها را تا 1309 خورشيدى (1930 م) گزارش مىكند و نویسنده مىخواسته است كه در چاپ چهارم، گزارشى را از كنفرانس تاريخى تهران (انجمن سران سه دولت بزرگ دوست و متفق) بدان بيفزايد. | |||
62 تصوير و عكس 49 سرلوحه بسيار نفيس و مهم كه هر يك از آنها از ديد تاريخى و علمى، بسيار سودمند مىنمايد، در گوشه و كنار اين كتاب گنجانده شده و نمايه كسان و جاىها در پايان هر يك از جلدها آمده است. پانوشتهاى كتاب نيز افزون بر توضيحات معنايى و تاريخى مترجم محترم، شكل لاتين نامهاى افراد را در بر دارد و منابع و اسناد كتاب و نقشهاى بزرگ درباره | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#متن كتاب. | |||
# مقدمه مترجم كتاب. | |||
متن كتاب. | # [[:noormags:40804|يزدانى، سهراب (مرداد و شهريور 1366)، «تاريخ معاصر ایران به روايت ژنرال سايكس»، نشر دانش، شماره 41]]. | ||
==وابستهها== | |||
مقدمه مترجم كتاب. | {{وابستهها}} | ||
يزدانى، سهراب (مرداد و شهريور 1366)، «تاريخ معاصر | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] |