نردبان آسمان؛ مجموعه‌ای از درسهای اخلاق فقیه وارسته و عارف فرزانه حضرت آیةالله بهاءالدینی
| نردبان آسمان: مجموعه‌ای از درسهای اخلاق فقیه وارسته و عارف فرزانه، حضرت آیت‌الله بهاءالدینی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اسدی کبوترآبادی، اکبر (تدوين) بهاءالدینی، رضا (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مجموعه‌ای از درسهای اخلاق فقیه وارسته و عارف فرزانه، حضرت آیت‌الله بهاءالدینی |
| ناشر | پارسايان |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1377 ش |
| چاپ | 5 |
| موضوع | اخلاق اسلامی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 247/8 /ب9ن4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نردبان آسمان مجموعه‌اى فارسى از گفتارهاى روحانى آيت‌الله سيد رضا بهاءالدينى كه توسط اكبر اسدى، در سال 1375ش گردآورى شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه گردآورنده در اشاره به مطالب آن آغاز و مباحث در غالب شصت و چهار درس ارائه شده است.
اين مباحث، در سال‌هاى دفاع مقدس، هر شب جمعه، براى طالبان علوم دينى افاضه شده و جان مشتاق عاشقان علوم الهى و ربانى را روشنى بخشيده است.
كوتاهى، صراحت، صميميت و حلاوت اين مجالس اخلاقى، گوهر آسمانى آن را باز مى‌نمايد و روشن‌بينى، بصيرت باطنى و سعه وجودى اين آموزگار بزرگ اخلاق، بر ارجمندى و سودمندى اين خطابه‌ها مى‌افزايد.
خواننده در پس اين گفتارها، چهره عارفى نستوه را مى‌نگرد كه با الهام از كتاب آسمانى و كلام ارباب عصمت و طهارت(ع) و با تأمل در ژرفناى درياى مفاهيم معنوى و به مدد رياضت خستگى‌ناپذير نظرى و عملى، نردبانى براى صعود به مدارج قدسى فراهم آورده است.
بيشتر اين گفتارها از نوار بر كاغذ آمده و برخى نيز در مجلس درس نگاشته شده است. گردآورنده اين مجموعه كوشيده است تا سياق سخن ايشان را حرمت گذارده و سنخ شفاهى بيان ايشان را مراعات كند.
گزارش محتوا
در درس اول كتاب، پيرامون ربوبيت الهى، تربيت‌يافتگان حق و نزاع در ربوبيت بحث شده است. خداوند مربى همه موجودات بوده و تمام تربيت‌ها، از مقام رحمت حق مى‌باشد و رحمت حق، ربوبيت او را ايجاب مى‌كند. نویسنده معتقد است كه اعطاى عقل به بشر، رحمت و تربيت حق تعالى مى‌باشد زيرا عقل، وسيله و ابزارى است كه انسان با آن از ماديت به طرف نور و روحانیت حركت مى‌كند. به باور وى، مردان الهى و تربيت شده كه تربيت يافتگان حق هستند، به وسيله قوه عاقله از همه مفاسد و نجاسات باطنى پاک هستند و به سبب قوه عقل، هيچ‌گاه به پليدى‌هاى نفسانى آلوده نمى‌گردند. انسان به وسيله تربيت الهى، به جايى مى‌رسد كه حاكم بر هواى شده و اگر انسان به اين مقام رفيع نائل گردد و روحانى شود، بر همه طبيعت حاكم شده و اراده مرد الهى و انسان كامل، همه تأثير گذارنده‌هاى طبيعى و عوامل مادى را از كار انداخته و در ماده كائنات و طبيعت، تصرف مى‌كند.
وى معتقد است نزاع انبيا و اوليا(ع) با طاغوت‌هاى زمان، در مسأله ربوبيت بوده است، نه در مسأله خالقيت و واجب‌الوجود بودن، زيرا طاغوت‌هاى هر زمان، مى‌گفتند: اداره و تربيت جهان با ماست و جهان بايد زير پوشش تربيتى و تدبير ما باشد. در حالى كه در مقابل، انبيا مى‌فرمودند كه حق، ربوبيت مطلقه بر هستى داشته و مردم بايد تحت تربيت خداوند باشند.
در درس دوم، نعمت ولايت، بزرگ‌ترين و مهم‌ترين رحمت الهى براى موجودات دانسته شده و نویسنده معتقد است حال كه رحمت الهى و نعمت ولايت نصيب ما شده است، بايد آن را تقويت كنيم؛ زيرا نيروى ولايت است كه نيروهاى شيطانى را از بين مى‌برد و تا نيروهاى شيطانى از بين نرود، حكومت حق برقرار نمى‌شود و فقط حركت و قدرت ولايى است كه مى‌تواند قدرت‌هاى شيطانى شرق و غرب را نابود كند.
در سومين درس، مالكيت حقيقى انسان مورد بحث قرار گرفته است. مالكيت انسان‌ها در آخرت، در گرو اعمال آن‌ها در اين دنيا بوده و ما هر عملى را در اين دنيا انجام دهيم، در آخرت مالك خود آن عمل هستيم و مالكيت عمل در روز جزا، به هيچ وجه از انسان سلب نمى‌شود.
در درس چهارم، عبوديت و آثار بندگى بيان شده است. اين آثار عبارتند از: نبوت، ولايت، صلح و صفا، صميميت، قدرت غلبه بر قواى طبيعت، تصرف در ماده كائنات به اذن خداوند و....
درس پنجم، به توضيح و تشريح معناى آيه «اياك نعبدو اياك نعستين» اختصاص يافته است. نویسنده معتقد است كه خداى تعالى، قدرت، حكمت، رأفت و نور مطلق بوده و ما گرچه نمى‌توانيم حقيقت چنين موجود مطلقى را دريابيم و نورانيت مطلق و حاكم بر طبيعت او را ملاحظه كنيم، اما معترفيم كه بنده چنين وجود مطلقى هستيم و مى‌دانيم عدم فهم و ادراك اين مبدأ نور، به خاطر موانعى است كه در انسان وجود دارد.
در درس ششم، سخن از اين است كه قلب‌ها و چشم‌هاى كافران، از مشاهده مسائل و واقعيات در پرده و حجاب است. نویسنده معتقد است كه اين پرده و حجاب، به خاطر هواى نفس بوده و اگر انسان دارى نفس مزكّى شود، اين پرده برطرف مى‌شود.
در درس هفتم، از برخى از نعمت‌هاى الهى بحث شده است. باران، يكى از نعمت‌هاى الهى است كه به بركت نزول آن، تجديد حيات درياها و آبيارى مراتعى است كه مرتفع‌ترين نقاط زمين قرار دارند. نویسنده معتقد است همان‌طور كه عبادات حق و بندگى خداوند، منشأ بركات است، فساد بشر نيز منشأ عذاب مى‌باشد.
درس هشتم، پيرامون تحدى در قرآن مى‌باشد. به باور نویسنده، وجوه اعجاز قرآن، به حسب متخصصين در علوم و فنون، مختلف است اما از نظر متخصصين فن فصاحت و بلاغت، قرآن در حد اعلاى فصاحت و بلاغت مى‌باشد.
در نهمين درس، از شيوه فهم معارف سخن به ميان آمده است. به باور نویسنده، فهم اعجاز قرآن ماند فهم آيات آن و فهم معارف اسلام، اعم از ايمان، هدايت، مبدأ، معاد و تصديق به رسالت، بايد از مسير حق و حركت الى الله و حركت و در مسير انبيا و اوليا حاصل شود.
در درس دهم، از وجوه اعجاز قرآن، بحث شده است. به باور نویسنده، اعجاز قرآن، وجوه متفاوتى دارد و يكى از وجوه آن، به اعتبار جامعيت و سازندگى فردى و اجتماعى آن است.
در درس يازدهم، بعد الهى انسان مورد بررسى قرار گرفته است. به اعتقاد نویسنده، مبدأ ايمان به حق تعالى، ماوراء طبيعت و مراتب و درجات و كمال ايمان، همان حيثيت الهى در انسان است؛ همان جهت الهى كه خداوند در اين موجود به وديعه نهاده است و از آن مى‌توان به روح يا به عقل نورانى و جهت الهى تعبير كرد.
اقسام عبادت، ميزان در عمل صالح، تأثير عمل صالح در كمال انسان، خلود و خلاقيت، انسان و حركت، همه چيز براى انسان، خليفه خدا، محدوده قدرت شيطان، اهداف خليفه خدا، پرهيز از هواى و هوس، هبوط از مقام انسانى، مقتضاى فطرت، موجودات در خدمت تكامل بشر، حركت فطرى موجودات عالم، معصيت خدا و خروج از فطرت، اهل‌بيت شكافنده حجاب‌ها، حقيقت توبه، تبعيت نعمت از همت، مراتب استفاده از نعمت‌ها، مدرک ات انسان، طريق كمال، زمينه تكامل بودن بلا، علوم الهى، نعمت‌هاى روحانى، بينايى عقل، نورانيت عقل، اعجاز آيات، دعوت به توحيد، نصرت خداوند، هدف انبيا، افاضات الهى، ايمان پايدار، خودسازى و مردم‌سازى، رابطه الهى بودن عقل، شكر نعمت‌ها، فقر ممكنات، اتكا به خداوند در حوائج و سرچشمه نارسايى‌ها از جمله عناوينى مى‌باشند كه در دروس بعدى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته‌اند.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در ابتداى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، به ترجمه آيات پرداخته شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.