سنجه انصاف

سنجه انصاف
پدیدآوران	محمدی ری‌شهری، محمد (نويسنده) نگران، علی‌نقی (مصحح) شهرستانی، هاشم ( مصحح)
عنوان‌های دیگر	بررسی برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران
ناشر	مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1386ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-493-300-4
موضوع	ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 - -- خاطرات - محمدی ری شهری، محمد، 1325 - - خاطرات
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	9س3م 1670 ‏DSR‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

سنجه انصاف (بررسی بره‌هه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران)، تألیفمحمد محمدی ری‌شهری (1325-1401ش)، به بررسی یک پرونده حساس و مهم در تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد که تمرکز اصلی آن بر وقایع پیرامون عزل آقای منتظری از قائم‌مقامی رهبری است.

انگیزه نگارش

انگیزه نویسنده از تألیف این اثر به این شرح است که اگرچه ابتدا قصد داشته است این خاطرات مربوط به برکناری آقای منتظری از قائم‌مقامی رهبری را در دفتر چهارم خاطرات خود بیاورد، اما پس از تأمل بیشتر به این نتیجه رسیده است که به دلیل این‌که بررسی و تحلیل برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران است، می‌تواند عنوانی مستقل داشته باشد. همچنین از دیدگاه وی برکناری آقای منتظری از صحنه سیاسی کشور و داستان فرازوفرود این شخصیت علمی و سیاسی، حساس‌ترین و آموزنده‌ترین بخش از تاریخ رهبری و مرجعیت در جمهوری اسلامی ایران است. ‏.

ساختار

کتاب شامل یک پیشگفتار، 41 فصل و 25 پیوست است.

سبک نگارش

1. سبک نگارش کتاب بر پایه گزارش مستند و خاطره‌نگاری است.

1. تحلیل سیاسی و علمی: نویسنده تلاش می‌کند تا به تحلیل علمی و سیاسی این موضوع حساس بپردازد ‏.

1. رویکرد پژوهشگرانه: مطالب به نحوی تدوین شده‌اند که در اختیار پژوهشگران منصف قرار گیرد تا بتوانند در این رویداد مهم تاریخی به نتیجه مطلوب دست یابند ‏.

گزارش محتوا

کتاب در ابتدا به دیدگاه امام خمینی در مورد قائم‌مقامی آقای منتظری می‌پردازد و موضع ایشان پیس از تصمیم مجلس خبرگان را تشریح می‌کند ‏. در ادامه، دلایل اصلی عزل وی از قائم‌مقامی از نگاه امام بررسی شده و سپس به علت وقوع اتفاقات پیرامون آقای منتظری اشاره می‌شود ‏.

امام خمینی در نامه تاریخ 26/1/1368 خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به علت واقعی برکناری آقای منتظری اشاره می‌کند: همین قدر بدانید که پدر پیرتان بیش از دو سال است در اعلامیه‌ها و پیغام‌ها، تمام تلاش خود را نموده است تا قضیه بدین‌جا ختم نگردد، ولی متأسفانه موفق نشد‏.

نقاط ضعف آقای منتظری از نگاه امام(ره) عبارت است از: ساده‌لوحی، مدیر و مدبر نبودن و اطرافیان ناصالح‏.

امام در نخستین اقدام برای قطع ارتباط مهدی هاشمی با آقای منتظری بافراست و روشن‌بینی خاصی که داشت، از همان سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی، نسبت به ارتباط مهدی هاشمی با آقای منتظری احساس خطر می‌کرد و با عنایت به جایگاه حوزوی و سیاسی آقای منتظری، تلاش می‌کرد که به هر نحو ممکن، وی را از آقای منتظری جدا کند‏.

چهار روز پس از نامه آیت‌الله ری‌شهری به امام(ره) و گزارش برخورد تلخ آقای منتظری در مورد تخلیه خانه تیمی مهدی هاشمی توسط وزارت اطلاعات -که به دستور امام (ره) انجام شده بود- امام، نامه‌ای به اقای منتظری نوشتند و با صراحت، نسبت به خطری که از ناحیه مهدی هاشمی، حیثیت و آبروی ایشان را تهدید می‌کند، هشدار دادند‏.

در فصول بعدی به پیگیری‌های قانونی و برخوردهای سیاسی پرداخته می‌شود. این مطالب شامل بازداشت مهدی هاشمی و اعتصاب آقای منتظری است. در ادامه، فرمان کتبی امام مبنی بر پیگیری اتهامات و شکایت آقای منتظری از وزارت اطلاعات به امام آمده است ‏.

یکی از بخش‌های مهم این قسمت به انحلال سپاه قهدریجان به دستور امام و غربت وزارت اطلاعات در پیگیری پرونده می‌پردازد ‏. همچنین، به شکستن معجزه‌آسای بن‌بست بازجویی و انتشار مصاحبه مهدی هاشمی و کشف جنایات هولناک او اشاره شده است ‏.

فصول آخر به محاکمه مهدی هاشمی، تشدید تلاش آقای منتظری برای نجات جریان مهدی هاشمی، رأی دادگاه، تلاش‌های بعدی آقای منتظری برای ممانعت از اجرای حکم دادگاه، پیشگیری امام از سوءاستفاده سیاسی از پرونده مهدی هاشمی و نهایت صبر امام و حوصله ایشان در برابر موضع تند آقای منتظری می‌پردازد ‏. در انتها با تحلیلی در باب نامه تاریخی امام به آقای منتظری به پایان آمده است. در این فصل نامه مذکور هم از نظر انتساب و هم از نظر محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در پاسخ به تشکیک صدور نامه 6/1/68 از امام(ره) و قطعی بودن صدور پنج دلیل اقامه می‌کند از جمله اینکه موضوع برکناری آقای منتظری از رهبری، بزرگ‌ترین حادثه سیاسی و یا یکی از بزرگ‌ترین حوادث سیاسی تاریخ انقلاب اسلامی است. آیا می‌توان باور کرد که چنین حادثه عظیمی در برابر دیدگان امام، مستند به یک نامه مجعول شود و ایشان سکوت نماید‏.

پیوست‌های کتاب حاوی مجموعه مستنداتی در موضوع بحث کتاب است؛ از جمله زندگی‌نامه اجمالی مرحوم آیت‌الله شمس‌آبادی و گزارش خلاصه از پرونده وی در ساواک، اظهارات مهدی هاشمی درباره قتل مرحوم شمس‌آبادی و بازجویی از متهمان و اعتراف هر یک از آنان است‏.

منابع مقاله

پیشگفتار و متن کتاب.