یادگار شکوهی: مجموعه آثار میرزا حسن شکوهی از روشنفکران و مبارزان مشروطه در آذربایجان
یادگار شکوهی: مجموعه آثار میرزا حسن شکوهی از روشنفکران و مبارزان مشروطه در آذربایجان تألیف میرزا حسن شکوهی (۱۲۹۱-۱۳۳۳ق)، به کوشش یوسف بیگباباپور و مسعود غلامیه؛ این کتاب دربردارندۀ مجموعهای از دستنوشتهها و اسناد بازمانده از میرزا حسن شکوهی از روشنفکران و مبارزان عصر مشروطه در آذربایجان است. میرزا حسن شکوهی از آزادیخواهان و روشنفکران برجستۀ آذربایجان بود که با سرمایه شخصی خود اولین مدرسۀ دخترانه را در مراغه تأسیس کرد و با مکاتباتش با روزنامههای مهم عصر مشروطه همچون حبلالمتین، صور اسرافیل و روحالقدس، در ترویج افکار ترقیخواهانه و مشروطهطلبی تلاش فراوان نمود.
| یادگار شکوهی: مجموعه آثار میرزا حسن شکوهی از روشنفکران و مبارزان مشروطه در آذربایجان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شکوهی، میرزا حسن (نویسنده)
بیگباباپور، یوسف (محقق) غلامیه، مسعود (محقق) |
| ناشر | سفیر اردهال |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-313-046-3 |
| موضوع | شکوهی، حسن، ۱۲۹۱-۱۳۳۳ق -- سفرها، ایران -- تاریخ -- قاجاریان، ۱۱۹۳-۱۳۲۴ق، ایران -- تاریخ -- انقلاب مشروطه، ۱۳۲۳-۱۳۲۷ق |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ۱۳۵۳ د ۹۱۳۹۲ ب ۸ش |
ساختار
این کتاب در ۲۱۰ صفحه و در چهار بخش اصلی تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «یادگار شکوهی: مجموعه آثار میرزا حسن شکوهی از روشنفکران و مبارزان مشروطه در آذربایجان» به کوشش یوسف بیگباباپور و مسعود غلامیه، در سال ۱۳۹۲ توسط انتشارات سفیر اردهال در تهران منتشر شده است. این اثر ارزشمند، مجموعهای از دستنوشتهها و اسناد بازمانده از میرزا حسن شکوهی، از روشنفکران و مبارزان عصر مشروطه در آذربایجان است.
میرزا حسن شکوهی، فرزند میرزا مهدی، از آزادیخواهان و روشنفکران عصر خود در آذربایجان بود که اگرچه در حجرۀ پدر در مراغه به شغل بزازی اشتغال داشت، اما از سیاست و اتفاقات اطرافش کاملاً آگاه بود. او با سرمایۀ شخصی خود، اولین مدرسۀ دخترانه را در سال ۱۳۲۵ هجری قمری در مراغه افتتاح کرد که با مخالفت متحجران مواجه شد. شکوهی مکاتباتی با مدیران روزنامههای مهم عصر مشروطه مانند حبلالمتین، صور اسرافیل، روحالقدس، رهنما و مساوات داشت و اندیشههایش را در این جراید منتشر میکرد.
به دلیل فعالیتهای مشروطهخواهانه، میرزا حسن شکوهی مورد خشم و غضب حاجی صمدخان شجاعالدوله، حاکم آذربایجان قرار گرفت و دستگیر و شکنجه شد. برای در امان ماندن از خشم شجاعالدوله، او به سفر رفت و شهر مشهد را انتخاب کرد. حاصل این سفر، نگارش سفرنامهای ارزشمند است که در این کتاب منتشر شده است. این سفرنامه که به خط خود میرزا حسن در ۱۴۴ صفحه نوشته شده، از بیست و دوم شعبان ۱۳۲۹ هجری قمری آغاز و تا پانزدهم ذی الحجۀ همان سال ادامه مییابد.
سفرنامۀ شکوهی شامل توصیفات دقیقی از شهرها به ویژه مشهد مقدس و بخارا است. وی هنگام اقامت در مشهد، با دقت تمام کاشینوشتههای دیوارهای حرم امام رضا(ع) را ثبت کرده که از نظر تاریخی بسیار ارزشمند است. همچنین او در مسیر حرکت از قبور بزرگان و شاهان دیدن کرده و آن را نشانۀ بیوفایی دنیا میشمارد.
کتاب حاضر در چهار بخش اصلی تنظیم شده است: سفرنامه، خاطرات مشروطیت، اسناد و مکاتبات، و تصاویر. بخش پایانی سفرنامه مربوط به وقایعی است که میرزا حسن پس از رسیدن به تبریز با آنها مواجه میشود. ثبت وقایع سال ۱۳۲۹ هجری قمری تبریز که در این زمان در محاصرۀ حاجی صمدخان شجاعالدوله قرار داشت، در تحقیقات مربوط به وقایع مشروطۀ ایران از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این اثر نه تنها زندگی و مبارزات یکی از روشنفکران گمنام مشروطه را معرفی میکند، بلکه منبعی ارزشمند برای پژوهش در تاریخ مشروطیت ایران محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات