نقد صوفی از تصوف تا قرن پنجم هجری
نقد صوفی از تصوف تا قرن پنجم هجری تألیف داود اسپرهم؛ این کتاب به بررسی نگاه نقادانۀ صوفیان به جریان تصوف در قرون نخستین اسلامی می‌پردازد و با استناد به آثار متقدم صوفیه، تحلیلی از انتقادات درونی این جریان ارائه می‌دهد.
| نقد صوفی از تصوف تا قرن پنجم هجری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اسپرهم، داود (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات آرایان |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۳ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۷۱۳۳-۷۸-۱ |
| موضوع | تصوف -- دفاعیهها و ردیهها -- تاریخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
| کد کنگره | BF۱۳۹۳ ۷نهالف/۲۹۵/۲ |
ساختار
کتاب از یک پیش‌گفتار، مقدمه و چهار فصل تشکیل شده است.
گزارش کتاب
کتاب نقد صوفی از تصوف تا قرن پنجم هجری اثر داود اسپرهم، به بررسی انتقادات درونی صوفیان نسبت به جریان تصوف در سده‌های نخستین اسلامی می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر منابع دست‌اول صوفیه مانند «حلیة الاولیاء» ابونعیم اصفهانی، «طبقات الصوفیه» سلمی نیشابوری، «رساله قشیری» و «کشف المحجوب» هجویری، به تحلیل نقدهای اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی و عقیدتی صوفیان نسبت به خود می‌پردازد.
در فصل اول با عنوان «نقد اجتماعی صوفیه از تصوف»، اسپرهم به بررسی انتقادات مربوط به تعاملات اجتماعی صوفیان با جامعه و حکومت‌ها می‌پردازد. وی نشان می‌دهد که چگونه برخی مشایخ صوفی، رفتارهای گروهی از صوفیان را به دلیل دوری از اصول اولیه‌ی زهد و تقوا مورد نکوهش قرار داده‌اند.
فصل دوم با عنوان «نقد فرهنگی صوفیه از تصوف»، به بررسی آداب، رسوم و مصطلحات صوفیان اختصاص دارد. نویسنده در این فصل به تحلیل انتقادات واردشده بر برخی اصطلاحات و رفتارهای صوفیانه می‌پردازد که گاه از دید منتقدان داخلی، دچار افراط و تحریف شده‌اند.
فصل سوم با عنوان «نقد اخلاقی صوفیه از تصوف»، به بررسی انتقادات مربوط به سلوک فردی و جمعی صوفیان می‌پردازد. در این بخش، مواردی مانند ریاکاری، تظاهر به زهد و انحرافات اخلاقی مورد بحث قرار گرفته‌اند.
فصل چهارم با عنوان «نقد عقیدتی و فکری صوفیه از تصوف»، به بررسی انتقادات مربوط به مبانی نظری تصوف اختصاص دارد. نویسنده در این فصل به تحلیل دیدگاه‌های متفاوت صوفیان در مورد مفاهیمی مانند توحید، ولایت و کرامات می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه برخی از این دیدگاه‌ها مورد نقد صوفیان دیگر قرار گرفته‌اند.
اسپرهم در این کتاب با نگاهی تحلیلی، نشان می‌دهد که جریان تصوف همواره دارای مکانیسم‌های خوداصلاحی بوده و صوفیان بزرگی مانند غزالی، قشیری و هجویری، با نقد درونی، سعی در حفظ اصالت این جریان داشته‌اند. این اثر برای پژوهشگران تاریخ تصوف و علاقه‌مندان به مطالعات عرفانی منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات