شهیدی، سید جعفر

سید جعفر شهیدى (1297-1386ش)، نویسنده، تاریخ‌نگار، مترجم، پژوهشگر برجسته زبان و ادبیات فارسی و استاد تمام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی،

شهیدی، سید جعفر

نام	شهیدی، سید جعفر
نام‌های دیگر	سید جعفر شهیدی Jafar Shahidi
نام پدر	سید محمد سجادی
متولد	1297 ش
محل تولد	بروجرد
رحلت	1386 ش یا 1429 ق
اساتید
برخی آثار	‏بهره ادبیات از سخنان علی علیه‌السلام ‏پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین علیه‌السلام ‏در راه خانه خدا ‏دره نادره: تاریخ عصر نادرشاه ‏زندگانی امام صادق جعفر بن محمد(ع)
کد مؤلف	AUTHORCODE00922AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، شهیدی (ابهام زدایی) را ببینید.

ولادت

در سال 1297 در خانواده‌اى مذهبى در بروجرد به دنیا آمد.

تحصیلات

تحصیلات عمومى خود را همان جا و در کنار خانواده‌اش گذراند.

در سال 1320 براى تحصیل علوم دینى و فقه و اصول راهى نجف شد؛ اما بعد از هشت سال، به علت بیمارى و نیاز به مراقبت دایمى به ایران بازگشت. وى جواز اجتهاد در رشته فقه و اصول خود را هنگام تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف کسب کرد.

در سال 1330 به تدریس در دبیرستان‌هاى تهران پرداخت و در همان سال انتشار مجله فروغ علم را عهده‌دار شد.

فعالیت‌ها

در هنگام تدریس و اشتغال مدرک کارشناسى الهیات را کسب کرد و در سال 1328 با دعوت على‌اکبر دهخدا به همکارى با وى پرداخت.

شهیدى در سال 1340 مدرک دکترى ادبیات فارسى خود را در رشته تاریخ و ادبیات از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران دریافت کرد و از همان سال به تدریس در دانشگاه پرداخت.

در سال 1342 معاونت مؤسسه دهخدا را بر عهده گرفت و در سال 1346 همکارى با دکتر محمد معین در تهیه فرهنگ فارسى معین نقش داشت.

شهیدى در سال 1373 با سفرى به چین، استادى افتخارى را از دانشگاه پکن گرفت.

وفات

وی سرانجام حدود ساعت ۱۱ یکشنبه ۲۳ دی‌ ۱۳۸۶ پس از تحمل مدتی بیماری به دیدار حق شتافت. پیکر او در روز چهارشنبه ۲۶ دی از محل بنیاد لغت‌نامه دهخدا به سمت دانشگاه تهران تشیع و در امامزاده عبدالله (شهرری) دفن شد.

آثار

برخی از تألیفات ‌او عبارتند از: کتاب مهدویت در اسلام در سال 1329، جنایات تاریخ، در سه‌جلد، چراغ روشن در دنیاى تاریک یا زندگانى امام سجاد(ع)، کتاب پس از پنجاه سال (پژوهشى تازه پیرامون قیام امام حسین‌ علیه‌السلام)، و شرح لغات و مشکلات دیوان انورى، تاریخ تحلیلى اسلام تا پایان امویان، زندگانى حضرت فاطمه(ع) و آشنایى با زندگانى امام صادق(ع)، زندگانى على بن الحسین(ع)، ستایش و سوگ امام هشتم در شعر فارسى، عرشیان، شرح مثنوى شریف، جلد چهارم (دنباله کار جلد مرحوم فروزانفر) و جزء و دفتر دوم)، شرح مثنوى دفتر سوم، از دیروز تا امروز (مجموعه مقاله‌ها) به کوشش هرمز ریاحى و شکوفه شهیدى، على از زبان على (شرح زندگانى امیرمؤمنان)، از تا نیز شرح مثنوى دفتر چهارم، پنجم و ششم.

تصحیح آثارى چون تصحیح آتشکده آذر اثر لطفعلى بیک آذر بیگدلى، به همراه مقدمه، فهرست و تعلیقات سید جعفر شهیدى از آثارى تصحیحى او است.

او در سال 1341 تصحیح دره نادره اثر میرزا مهدى‌خان استرآبادى، و در 1337 تصحیح براهین العجم، اثر محمدتقى سپهر را به همراه تهیه حواشى و تعلیقات تصحیح کرد.

ابوذر غفارى نخستین انقلابى اسلام، شیر زن کربلا اثر بنت الشاطى، انقلاب بزرگ اثر دکتر طه حسین و نهج‌البلاغة از آثار ترجمه‌اى او هستند.

محمد خاتم پیامبران، مقاله از ولادت تا بعثت، ج اول و از بعثت تا هجرت، ج دوم، یادنامه علامه امینى، -محیط ادب (مجموعه سى گفتار به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات سید محمد محیط طباطبایى)، با همکارى حبیب یغمایى، محمد ابراهیم باستاتى پاریزى و ایرج افشار، نیز از مقالات منتشر شده استاد سید جعفر شهیدى هستند.

کتاب پس از پنجاه سال (قیام امام حسین(ع) او به زبان‌هاى عربى، انگلیسى، ترکى استانبولى، ترکى آذربایجانى، ژاپنى و اردو، ترجمه شد و نیز کتاب زندگانى حضرت فاطمه به زبان ترکى استانبولى و عربى و همچنین تاریخ تحلیلى اسلام به زبان‌هاى عربى، یونانى ترجمه شده است.

استاد شهیدى همچنین بیش از یکصد مقاله به زبان فارسى و عربى دارد که قسمتى از مقاله‌هاى فارسى او در مجموعه‌اى به نام (از دیروز تا امروز) گردآورى و چاپ شده و مقاله‌هاى عربى او نیز در مجله‌هاى ایران، الجزیره و عراق چاپ شده‌اند.

او کتاب‌هایى نیز دارد که به دریافت جایزه نایل شده‌اند که از جمله آن‌ها مى‌توان به دره نادره، زندگانى فاطمه زهرا(س)، نهج‌البلاغة و شرح مثنوى اشاره کرد