سنایی، مجدود بن آدم

ابوالمجد مجدود بن آدم (465 یا 473-525 یا 545ق)، معروف به سنایی، شاعر شیعى و عارف دوره غزنویان در قرن پنجم و ششم.

آرامگاه سنایی در شمال شهر غزنی
نام سنایی، مجدود بن آدم
نام‎های دیگر سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم

سنایی غزنوی

نام پدر آدم
متولد 465 یا 473ق
محل تولد غزنین
رحلت 525 یا 545ق
اساتید
برخی آثار دیوان حکیم سنایی غزنوی بر اساس معتبرترین نسخه‌ها

حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة

مکاتیب سنایی

کد مؤلف AUTHORCODE03480AUTHORCODE

ولادت

سنایی در 465 یا 473ق در غزنین افغانستان متولد شد.

گرایش به عرفان

در آغاز جوانى شاعرى دربارى و مداح مسعود بن ابراهیم غزنوى و بهرامشاه بن مسعود بود. ولى بعد از سفر خراسان و اقامت چندساله در آن شهر و ملاقات با مشایخ تصوف در او تغییرى ایجاد شد و کارش به زهد و انزوا و تأمل در حقایق عرفانى کشید بروز شخصیت سنایی از این اوان صورت گرفت و در این دوره است که او به سرودن قصائد معروف خود در زهد و وعظ و عرفان و ایجاد منظومه‌های مشهور پرداخت.

وى در طریقت مرید شیخ ابویوسف یعقوب همدانى بود. مولانا جلال‌الدین رومى با وجود کمال فضل خود را از متابعان شیخ سنایی می‌داند اثر سنایی در تغییر سبک شعر فارسى و ایجاد تنوع و تجدد در آن مسلم است. سنایی یکى از بزرگ‌ترین شاعران ایران و معروف‌ترین شاعر تصوف و بنیان‌گذار این فن است. وى بعد از بازگشت از سفر مکه، مدتى در بلخ بسر برد و از آنجا به سرخس و مرو و نیشابور رفت و هرجا چندى در سایه‌ تعهد و نیکو داشت بزرگان علم و روساى محل بسر می‌برد.

در آغاز کار که شاعر مداح بود، روش شاعران دوره اول غزنوى خاصه عنصرى و فرخى را تقلید می‌کرد؛ و در دوره‌ دوم که دوره‌ تغییر حال و تکامل معنوى اوست، آثار او پر است از معارف و حقایق عرفانى و حکمى و اندیشه‌های دینى و زهد و وعظ و ترک و تمثیلات تعلیمى که با بیانى شیوا و استوار ادا شده است.

مهارت در شعر

وى براى اثبات مقاصد خود و اصطلاحات وافر علمى از علوم مختلف زمان که در همه‌ آن‌ها صاحب اطلاع بوده، آراسته است و به همین سبب بسیارى از ابیات او دشوار و محتاج شرح و تفسیر شده است. این روش که سنایی در پیش گرفت مبدأ و تحول بزرگى در شعر فارسى و یکى از علل انصراف شعر از امور ساده و توضیحات عادى و توجه آنان به مسائل مشکل‌تر و سرودن قصاید طولانى در زهد، وعظ، حکمت، عرفان و اخلاق شده است.

شاعران معاصر سنایی

از شعراى معاصر وى: مسعود سعد سلمان، عثمان مختارى، سید حسن غزنوى، معزى، انورى، سوزنى را می‌توان نام برد.

وفات

او در سال 525 یا 545ق در غزنین درگذشت.

آثار

  1. حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة؛
  2. سیر العباد؛
  3. دیوان؛
  4. کارنامه بلخ؛
  5. تحریمه القلم؛
  6. مکاتیب سنایی.

از آثار منسوب به او:

  1. طریق التحقیق؛
  2. عقل نامه؛
  3. عشق نامه؛
  4. سنائى‌ آباد[۱].

پانویس

  1. نصیری، محمدرضا، ج3، ص256


منابع مقاله

نصیری، محمدرضا، اثر آفرینان: زندگی‌نامه نام‌آوران فرهنگی ایران (از آغاز تا 1300ش)، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، چاپ دوم، 1384

وابسته‌ها