درس‌های اسفار

درس‌های اسفار، صورت مکتوب 118 جلسه از درس‌گفتارهای فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری (1298-1358ش)، در سال‌هاى 1354-1357ش است که برای جمعی از فاضلان حوزه علمیه قم‏ بیان کرده است.

درس‌های اسفار
درس‌های اسفار
پدیدآورانمطهری، مرتضی (نويسنده)
ناشرصدرا
مکان نشرایران - تهران
چاپ1
زبانفارسی
تعداد جلد6
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

در این درس‌ها، با تأکید بر مباحث کتاب الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة، هدف، روشنگری درباره ادعاهای مادی‌گرایانه و مارکسیستی و موضوع اصلی، حرکت و زمان در حکمت متعالیه است، ولی از مباحث فرعی بسیاری مانند اثبات نفس، اصل تضاد، اصل تناقض، معاد جسمانى، نفس کلى عالم، رابطه مادى و مجرد، خیر و شر، کلى طبیعى، مقولات ارسطویى، کلیات خمس و مانند آن نیز سخن به میان آمده است[۱].

یکی از نوآوری‌های فلسفی مرتضی مطهری در این اثر، نظریه «تشکیک تبعى ماهیت‏» است. او می‌گوید: ماهیت در ذات خودش قابل تشکیک نیست، ولى به تبع وجود قابل تشکیک هست. مانعى ندارد که وقتى یک وجود قابل شدت و ضعف بود، ماهیت به اعتبار آن وجودش یعنى به‌نحو بالعرض و المجاز قابل شدت و ضعف باشد[۲].

آموختنی است که استاد مطهری گاهی انتقادی به استادش علامه طباطبایی دارد، ولی نقدش را با احترام و اخلاقی و بدون قاطعیت[۳] و یا با طرح پرسش و توضیح فرض‌ها مطرح می‌کند[۴].

مقایسه میان کارنامه علمی و معنوی فخر رازى و حکیم سبزوارى و توضیح این بیت از شیخ بهایى در «نان و حلوا»:

عزلت بى «عینِ» علم آن زلت استور بود بى «زاى» زهد آن علت است

و جایگاه عقل و اخلاص در اسلام، از خواندنی‌ترین مطالبی است که در این کتاب، ذیل عنوان «اندرزى به طالبان حکمت متعالیه» آمده است[۵].

پانویس

منابع مقاله

مقدمه ناشر و متن کتاب.

وابسته‌ها