بيان الفرق بين الصدر و القلب و الفؤاد و اللب

بيان الفرق بين الصدر و القلب و الفؤاد و اللب(حکیم ترمذی، محمد بن علی)
پدیدآوران	حکیم ترمذی، محمد بن علی (نويسنده) سایح، احمد عبدالرحیم (محقق)
ناشر	مرکز الکتاب للنشر
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	سده13
چاپ	1
شابک	‎977-294-038-8
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ح8ب9 252/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

بيان الفرق بين الصدر و القلب و الفؤاد و اللب، اثر ابوعبداللّه محمد بن على بن حسن (حسین) بن بشر ترمذى (متوفای بین سال‌های 295 و 300ق یا 320)، ملقب به حکیم ترمذی، محدث، مؤلف و از عرفاى بزرگ قرن سوم هجری، کتابی است درباره اطوار و احوال قلب و ارتباط آنها با حالات نفس که با تحقیق احمد عبدالرحیم سایح، منتشر شده است.

از جمله اموری که باعث اهمیت کتاب شده، آن است که بابی در بررسی وجدان و شعور دارد و به‌خوبی وجود تأملات فلسفی و نظری را در تصوف حکیم ترمذی نشان می‌دهد.

این رساله در 6 فصل تدوین شده که به برخى از مباحث آن اشاره مى‌شود:

ترمذى، در ابتدا، قلب را به عین تشبیه مى‌کند تا موقعیت هرکدام از آنها در مقام تشبیه معلوم گردد. قلب، اصل است و صدر فرع. صدر در قلب، به‌منزله سفیدى عین است در عین. مثل فؤاد در قلب، همچون مسجدالحرام است در داخل مکه. مثل لب در فؤاد، مانند نور بصر است در عین. خداى متعال در قرآن کریم، انشراح و ضیق را همواره به صدر اضافه نموده است، نه به قلب؛ مانند: «فلا يكن في صدرك جرح منه» و «و لقد نعلم أنك يضيق صدرك». البته ضیق صدر رسول(ص) و صدر کلیم(ع)، از جهت وسواس نیست که معمولاً براى عامه‌ى مسلمین اتفاق مى‌افتد؛ چون خداوند سبحان انبیای خودش را از وسواس شیطان و منازعات نفوس در امان نگه داشته است، بلکه صدر آنها از گمراهى مردم ضیق مى‌شود. عمى و بصر همواره به قلب اضافه مى‌شود، نه به صدر. فؤاد، محل رؤیت و شهود است و قلب، محل علم و حکمت؛ پس هر وقت این دو با هم اجتماع حاصل کنند، انوار غیبیه از طرف حق تعالى بر قلب سالک تجلى کرده و اسرار غیبى بر وى مکشوف مى‌گردد. لب، جبل اعظم و مقام اسلم است و قوام دین به آن است و انوار، همگى به آن بازمى‌گردد.

در مقدمه کوتاهی از محقق که به ابتدای کتاب افزوده شده، ضمن بیان شرح حال مختصری از ترمذی، توضیحاتی پیرامون کتاب، ارائه شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه تحقیق.
2. مجتبایی، فتح‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1392.
3. {{كيفية السلوك إلی رب العالمين]].