آداب الفتوی والمفتي والمستفتي

آداب الفتوی والمفتي والمستفتي، اثر ابن زکریا یحیی بن شرف نووی دمشقی (621-‌676ق/ 1233-‌1277م)، رساله‌ای است کوتاه و مختصر، پیرامون آداب فتوی، مفتی و مستفتی که با تحقیق بسام عبدالوهاب جابی، به چاپ رسیده است.

آداب الفتوی والمفتي والمستفتي
آداب الفتوی والمفتي والمستفتي
پدیدآورانجابي، بسام عبد الوهاب (محقق) نووی، یحیی بن شرف (نویسنده)
ناشردار الفکر
مکان نشرسوريه - دمشق
سال نشر1408ق. =1988م.
چاپچاپ اول
موضوعاصول فقه اهل سنت

فتوا فتواهاي اهل سنت

اجتهاد و تقليد
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
‏4آ9ن / 167/8 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

اهمیت کتاب

آنچه به اهمیت کتاب می‌افزاید، این است که نووی در این اثر، مضمون دو کتابی را گرد آورده که نسخه‌‌های آنها در زمان ما نایاب یا کم‌یاب است (کتاب صیمری و خطیب بغدادی)[۱].

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز گردیده و مطالب در هشت فصل، سامان‌دهی شده است. کتاب حاضر، در واقع خلاصه‌ای است از سه کتاب ابوالقاسم صیمری، ابوبکر خطیب بغدادی و ابوعمر بن صلاح و نووی در این اثر، به جمع‌آوری مضمون آنچه را سه کتاب مذکور در باب فتوی، مفتی و مستفتی ذکر کرده‌اند، پرداخته و علاوه بر آن، مطالبی نیز از سایر علما و صاحب‌نظران این رشته، بدان افزوده است[۲].

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ضمن اشاره به موضوع کتاب و محتوای آن، شرح حال مختصری از نویسنده، صیمری، خطیب بغدادی و ابن صلاح، در اختیار خواننده قرار گرفته است[۳]. مؤلف کتاب خویش را با بیان اهمیت فتوا و عظمت شأن و فضیلت آن آغاز نموده[۴] و سپس، در سه فصل، به بحث و بررسی پیرامون کسی که صلاحیت فتوا دادن را دارد[۵]، وجوب ورع و دیانت مفتی[۶] و شروط مفتی، پرداخته است[۷]. سپس فصلی را به اقسام مفتی و بررسی احوال مفتی مستقل و غیر مستقل اختصاص داده[۸] و پس از آن، از برخی از مسائل اهلیت فتوا، سخن گفته[۹] و پس از آن، مسائل مختلف کتاب را تحت سه عنوان زیر، مورد بحث و بررسی قرار داده است:

  1. احکام مفتی مستقل و غیر مستقل[۱۰].
  2. آداب فتوی[۱۱].
  3. آداب مستفتی و صفت و احکام وی[۱۲].

در واقع می‌توان چنین گفت که مطالب کتاب نووی، دربردارنده تمام مطالب و مباحث کتاب ابن صلاح، لکن با ترتیب و اسلوبی جدید می‌باشد[۱۳].

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست اعلام مذکور در متن، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۴] و اشاره به اختلاف نسخ[۱۵]، به توضیح برخی از کلمات و واژگان متن پرداخته شده است[۱۶].

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه محقق، ص10
  2. ر.ک: همان، ص9-‌10
  3. ر.ک: همان، ص3-‌11
  4. ر.ک: مقدمه مؤلف، ص13
  5. ر.ک: متن کتاب، ص17
  6. ر.ک: همان، ص18
  7. ر.ک: همان، ص19
  8. ر.ک: همان، ص22
  9. ر.ک: همان، ص31
  10. ر.ک: همان، ص35
  11. ر.ک: همان، ص44
  12. ر.ک: همان، ص71
  13. ر.ک: مقدمه محقق، ص10
  14. ر.ک: پاورقی، ص38
  15. ر.ک: همان، ص40
  16. ر.ک: همان، ص42

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها