۱۰۷٬۱۰۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR04998.jpg|بندانگشتی|آرامگاه بابا | [[پرونده:NUR04998.jpg|بندانگشتی|آرامگاه بابا افضل‌الدین در روستای مَرَق و در فاصله 35 کیلومتری کاشان]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
خواجه افضل‌الدین کاشی | خواجه افضل‌الدین کاشی | ||
کاشانی، | کاشانی، افضل‌الدین | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|کاشانی (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|کاشی (ابهام زدایی)}} | |||
'''افضل‌الدين محمد بن حسن مَرَقى كاشانى''' (550-610ق)، معروف به '''بابا اَفْضَل كاشانى'''، حكيم، عارف و شاعر ایرانى نيمه دوم سده 6 و نيمه نخست سده 7ق است. وى به سبب داشتن آثار فلسفى به زبان فارسی و نيز سروده‌هایش، در ایران آوازه‌اى بلند دارد، بااين‌همه، شرح زندگانى وى چندان آشكار نيست. | '''افضل‌الدين محمد بن حسن مَرَقى كاشانى''' (550-610ق)، معروف به '''بابا اَفْضَل كاشانى'''، حكيم، عارف و شاعر ایرانى نيمه دوم سده 6 و نيمه نخست سده 7ق است. وى به سبب داشتن آثار فلسفى به زبان فارسی و نيز سروده‌هایش، در ایران آوازه‌اى بلند دارد، بااين‌همه، شرح زندگانى وى چندان آشكار نيست. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۵: | ||
آرامگاه وى در روستاى مرق در 42 كيلومترى شمال غرب كاشان است كه محراب گچ‌برى منقوش با آيه‌هایى به خط ثلث گرداگرد آن از نمونه‌هاى ارزشمند هنر دوران مغول و صندوقچه چوبى مشبك آن به شيوه «آلت و لغت» با تاريخ 912ق در شمار بهترين آثار هنرى عصر صفوى است. | آرامگاه وى در روستاى مرق در 42 كيلومترى شمال غرب كاشان است كه محراب گچ‌برى منقوش با آيه‌هایى به خط ثلث گرداگرد آن از نمونه‌هاى ارزشمند هنر دوران مغول و صندوقچه چوبى مشبك آن به شيوه «آلت و لغت» با تاريخ 912ق در شمار بهترين آثار هنرى عصر صفوى است. | ||
سرگذشت ابهام‌آميز وى موجب شده است كه درباره او | سرگذشت ابهام‌آميز وى موجب شده است كه درباره او افسانه‌ها ساخته و پرداخته شود؛ خويشى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] با وى و دور ماندن كاشان از گزند مغولان با ميانجى‌گرى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]] به احترام بابا افضل‌الدين، شيفتگى پادشاه زنگبار نسبت به بابا كه در خدمت او به لباس درويشى درآمد و پس از مرگ وى معتكف آرامگاهش گرديد، ديدار شيخ سعدى با بابا افضل، مقام والاى او نزد سلطان محمود غزنوى و تعلق خاطر بابا به پسرى خياطپيشه و در نتيجه عزلت‌گزينى وى در پايان عمر، از آن جمله‌اند كه هيچ‌يك پذيرفتنى نيست؛ در عين آنكه از شخصيت تأثيرگذار او حكايت دارد. | ||
== مهارت == | == مهارت == | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۲: | ||
از ويژگى‌هاى برجسته كار او اين است كه آثارش را يا از آغاز به فارسی روان نوشته يا آثار اندكى را كه نخست به عربى پرداخته بوده، بعدها به فارسی برگردانده است. وى برخى از آثار عربى حكيمان پيشين را نيز به فارسی درآورده است. فارسی‌نويسى او برخلاف فيلسوفانى مانند [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، از روى ترجيح شخصى و نه به خواست ديگران بوده است. شيوه پخته و روان او نزدیک به سبک و اسلوب پيشينيان است؛ چنان‌كه به‌كاربردن گزاره‌هاى كوتاه، خوددارى نكردن از تكرار يك واژه هنگام ضرورت و استفاده اندك از ضمير و واژه‌هاى مترادف كه همگى از ويژگى‌هاى نثر كهن است، در نوشته‌هاى فصيح وى فراوان به چشم مى‌خورد. در ترجمه و جايگزينى واژه‌هاى فلسفى به زبان فارسی، كار او با كوشش [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] در دانش‌نامه علايى قابل مقايسه است؛ با اين تفاوت كه بابا افضل به جنبه‌هاى زيبايى‌شناسه‌گانه كاربرد واژه‌ها اهتمام بيشترى نشان داده است. در اين ميان، ترجمه او از رساله نفس [[ارسطو]] را مى‌توان نمونه ممتازى از ترجمه و نگارش فلسفى به زبان فارسی به شمار آورد. | از ويژگى‌هاى برجسته كار او اين است كه آثارش را يا از آغاز به فارسی روان نوشته يا آثار اندكى را كه نخست به عربى پرداخته بوده، بعدها به فارسی برگردانده است. وى برخى از آثار عربى حكيمان پيشين را نيز به فارسی درآورده است. فارسی‌نويسى او برخلاف فيلسوفانى مانند [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، از روى ترجيح شخصى و نه به خواست ديگران بوده است. شيوه پخته و روان او نزدیک به سبک و اسلوب پيشينيان است؛ چنان‌كه به‌كاربردن گزاره‌هاى كوتاه، خوددارى نكردن از تكرار يك واژه هنگام ضرورت و استفاده اندك از ضمير و واژه‌هاى مترادف كه همگى از ويژگى‌هاى نثر كهن است، در نوشته‌هاى فصيح وى فراوان به چشم مى‌خورد. در ترجمه و جايگزينى واژه‌هاى فلسفى به زبان فارسی، كار او با كوشش [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] در دانش‌نامه علايى قابل مقايسه است؛ با اين تفاوت كه بابا افضل به جنبه‌هاى زيبايى‌شناسه‌گانه كاربرد واژه‌ها اهتمام بيشترى نشان داده است. در اين ميان، ترجمه او از رساله نفس [[ارسطو]] را مى‌توان نمونه ممتازى از ترجمه و نگارش فلسفى به زبان فارسی به شمار آورد. | ||
== آثار== | == آثار و رسائل== | ||
نوشته‌های باباافضل را می‌توان به چند شاخه تقسیم کرد: | |||
# اول، آثار مفصل و تألیفی او در فلسفه و منطق: مدارج الكمال، جاودان‌نامه، انجام‌نامه، عرض‌نامه و رساله ساز و پیرایه شاهانِ پرمایه. | |||
# دوم، چهار متن ترجمه از متون عربی منسوب به فلاسفه یونان: رساله تفاحه، رساله نفس ارسطوطالس، ينبوع الحياة، مختصری در حال نفس. | |||
# سوم، رساله‌های کوتاه و پراکنده در موضوعات حکمی و فلسفی: رساله در علم و نطق، مبادی موجودات نفسانی، ایمنی از بطلان نفس در پناه خرد. | |||
# چهارم، مکاتیب و نامه‌هایی به مریدان و دوستان؛ از جمله پاسخ به نامه‌های شمس‌الدین محمد دزواکوش و سؤالات منتجب‌الدین هراسکانی. | |||
# پنجم، اشعاری به فارسی که عمدتاً در قالب رباعی سروده شده‌اند<ref>ر.ک: مدنی، امیرحسین، ص114-119</ref>. | |||
=== آثار=== | |||
الف)- رباعى‌ها و ديگر اشعار: | الف)- رباعى‌ها و ديگر اشعار: | ||
| خط ۹۵: | خط ۱۰۴: | ||
== انديشه فلسفى== | == انديشه فلسفى== | ||
بابا افضل برخلاف بيشتر فيلسوفان، كتابى كه همه ابواب حكمت از طبيعى، الهى و رياضى را با ساختارى مشخص در بر گرفته باشد، ندارد. نظريات او در رساله‌هاى كوچك و بزرگى منعكس است كه زبان و اصطلاحات نوى كه در آن‌ها به كار رفته است، جنبه‌اى از استقلال فكرى و نوآورى او را نشان مى‌دهد. | بابا افضل برخلاف بيشتر فيلسوفان، كتابى كه همه ابواب حكمت از طبيعى، الهى و رياضى را با ساختارى مشخص در بر گرفته باشد، ندارد. نظريات او در رساله‌هاى كوچك و بزرگى منعكس است كه زبان و اصطلاحات نوى كه در آن‌ها به كار رفته است، جنبه‌اى از استقلال فكرى و نوآورى او را نشان مى‌دهد. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۸: | ||
==پانويس== | ==پانويس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5003 قرایی گرگانی، مرتضی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1380] | |||
#[[:noormags:1760928|مدنی، امیرحسین، «باباافضل مرقی کاشانی: فیلسوف آگاهی و خرد و بیداری (با نگاهی به زندگی و آثار)»، کاشان‌شناسی، بهار و تابستان 1399، شماره 24، ص111 تا 130]]. | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[مصنفات افضل‌الدین محمد مرقی کاشانی]] | [[مصنفات افضل‌الدین محمد مرقی کاشانی]] | ||
[[رساله نفس ارسطاطالیس]] | [[رساله نفس ارسطاطالیس]] | ||
[[مجموعه‌ای از رسائل بابا افضل کاشانی]] | |||
[[ديوان حکيم أفضل الدين محمد مرقي کاشاني (بابا افضل)]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||