۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ید' به 'ید'
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
جز (جایگزینی متن - 'ید' به 'ید') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
محقق کتاب در مقدمه پس از بررسی پیشینه تفکرات عرفانی و شرح احوال عطار، به بررسی تألیفات عطار پرداخته و مینویسد: مثنویهای عطار در تذکره هفت اقلیم بدینشرح ذکر شده: الهینامه، اسرارنامه، مصیبتنامه، وصلتنامه، بلبلنامه، پندنامه، جواهرنامه، بیسرنامه، خسرونامه، ولدنامه، اشترنامه، جوهر الذات، مظهر العجایب، منطق الطیر، گل و هرمز و شرح القلب و از منثوراتش تذکرة الاولیاء و اخوان الصف را برشمرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص25-24</ref>. | محقق کتاب در مقدمه پس از بررسی پیشینه تفکرات عرفانی و شرح احوال عطار، به بررسی تألیفات عطار پرداخته و مینویسد: مثنویهای عطار در تذکره هفت اقلیم بدینشرح ذکر شده: الهینامه، اسرارنامه، مصیبتنامه، وصلتنامه، بلبلنامه، پندنامه، جواهرنامه، بیسرنامه، خسرونامه، ولدنامه، اشترنامه، جوهر الذات، مظهر العجایب، منطق الطیر، گل و هرمز و شرح القلب و از منثوراتش تذکرة الاولیاء و اخوان الصف را برشمرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص25-24</ref>. | ||
سپس در ادامه، سبب ارائه تعدادی از آثار عطار در این مجموعه را اینگونه توضیح | سپس در ادامه، سبب ارائه تعدادی از آثار عطار در این مجموعه را اینگونه توضیح میدهد: «اخیراً مجموعهای از آثار گرانبهای شیخ اجل فریدالدین عطار مشتمل بر: پندنامه، سیفصل، بلبلنامه، نزهت الاحباب که سابقاً به خط نگارنده از روی چند نسخه خطی استنساخ شده و در کتابخانه اینجانب موجود بود». به نظرم رسید این چند کتاب نیز به ضمیمه هم چاپ و در معرض استفاده اندیشمندان قرار گیرد<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>. | ||
برخی از محققین، پندنامه را از جمله آثار عطار نیشابوری | برخی از محققین، پندنامه را از جمله آثار عطار نیشابوری میدانند نه از عطار تونی و نه از عطار همدانی (معروف به ابوالعلاء) معاصر شیخ و نه هیچ عطار جعال دیگر<ref>ر.ک: صرافی، عباسعلی، صفحه سیوچهار </ref>؛ ولی برخی دیگر معتقدند آثاری چون بلبل نامه، سی فصل و بیسرنامه قطعاً از کسان دیگری است که به روزگاران مختلف میزیسته و عطار تخلص داشتهاند<ref>ر.ک: سادات ناصری، سید حسن، ص20-19</ref>. | ||
بههرحال پندنامه از آن عطار یا هر شاعر دیگری که باشد از دیرباز موردتوجه شاعران و شارحان و محققان بوده است و مانند گلستان سعدی در مکتبخانهها و مدارس تدریس میشده است. هماکنون نیز این کتاب در برخی از کشورها و از جمله در دانشکدههای ادبیات و الهیات ترکیه تدریس میشود. به همین دلیل بارها آن را ترجمه کرده و بر آن شرحها نوشتهاند. این کتاب مانند کتب علمی و ادبی و اخلاقی قدما با حمد خدا و نعت پیغمبر اکرم(ص) آغاز میشود و مباحثی از قبیل نکوهش نفس اماره، فواید خاموشی، اخلاق حمیده، اسباب عافیت، فواید صبر، بیان دانش، صحبت ناجنس، صفت شکر، حق و الدین، مذمت دروغگویی، بیوفائی جهان، صفت صدق و امانت و سخاوت، احتراز از خشم، اکرام مهمان، قناعت، فتوت و جوانمردی را شامل میشود. در پندنامه تلمیحات مذهبی و اشارات تاریخی فراوان وجود دارد از آن جمله: طوفان نوح، سرگذشت قوم عاد، داود و سلیمان و ایوب و عیسی و یونس پیغامبر<ref>ر.ک: بینام، ص201-200</ref>. | بههرحال پندنامه از آن عطار یا هر شاعر دیگری که باشد از دیرباز موردتوجه شاعران و شارحان و محققان بوده است و مانند گلستان سعدی در مکتبخانهها و مدارس تدریس میشده است. هماکنون نیز این کتاب در برخی از کشورها و از جمله در دانشکدههای ادبیات و الهیات ترکیه تدریس میشود. به همین دلیل بارها آن را ترجمه کرده و بر آن شرحها نوشتهاند. این کتاب مانند کتب علمی و ادبی و اخلاقی قدما با حمد خدا و نعت پیغمبر اکرم(ص) آغاز میشود و مباحثی از قبیل نکوهش نفس اماره، فواید خاموشی، اخلاق حمیده، اسباب عافیت، فواید صبر، بیان دانش، صحبت ناجنس، صفت شکر، حق و الدین، مذمت دروغگویی، بیوفائی جهان، صفت صدق و امانت و سخاوت، احتراز از خشم، اکرام مهمان، قناعت، فتوت و جوانمردی را شامل میشود. در پندنامه تلمیحات مذهبی و اشارات تاریخی فراوان وجود دارد از آن جمله: طوفان نوح، سرگذشت قوم عاد، داود و سلیمان و ایوب و عیسی و یونس پیغامبر<ref>ر.ک: بینام، ص201-200</ref>. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
این بیت عین مضمون سخن علی(ع) است که فرمود: «انما الدنیا کحلم النائم او کبیت نسجته العنکبوت»؛ یعنی دنیا مانند رؤیایی است که در خواب ببینند یا مانند خانهای است که عنکبوت آن را میبافد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص29</ref>. | این بیت عین مضمون سخن علی(ع) است که فرمود: «انما الدنیا کحلم النائم او کبیت نسجته العنکبوت»؛ یعنی دنیا مانند رؤیایی است که در خواب ببینند یا مانند خانهای است که عنکبوت آن را میبافد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص29</ref>. | ||
یا در | یا در گرامیداشت مهمان میسراید: | ||
'''ای برادر دار مهمان را عزی*** تا بیابی عزت از رحمان تو نیز''' | '''ای برادر دار مهمان را عزی*** تا بیابی عزت از رحمان تو نیز''' | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
'''من بهغیراز تو نبینم در جهان*** قادرا پروردگارا جاودان'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص50</ref>. | '''من بهغیراز تو نبینم در جهان*** قادرا پروردگارا جاودان'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص50</ref>. | ||
سپس سر حق را پیروی از محمد مصطفی(ص) | سپس سر حق را پیروی از محمد مصطفی(ص) میداند: | ||
'''هر که در راه محمد راه یافت*** سر حق را از دل آگاه یافت''' | '''هر که در راه محمد راه یافت*** سر حق را از دل آگاه یافت''' | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
'''عوام الناس این معنی ندانند*** عوام الناس در دعوی بمانند'''<ref>ر.ک: همان، ص96</ref>. | '''عوام الناس این معنی ندانند*** عوام الناس در دعوی بمانند'''<ref>ر.ک: همان، ص96</ref>. | ||
سپس در مقام پاسخ برآمده و یکیک سؤالات را با بند «دگر پرسی...» پاسخ | سپس در مقام پاسخ برآمده و یکیک سؤالات را با بند «دگر پرسی...» پاسخ میدهد. ابتدا در تبیین مقام امامت، حب ولایت را تنها راه نجات میداند: | ||
'''زبغضش راه دوزخ پیش گیری*** زحبش در ولای او بمیری''' | '''زبغضش راه دوزخ پیش گیری*** زحبش در ولای او بمیری''' | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
'''تو را ایمان و دین از وی تمام است*** که اندر هر دو عالم او امام است''' <ref>ر.ک: همان، ص98</ref>. | '''تو را ایمان و دین از وی تمام است*** که اندر هر دو عالم او امام است''' <ref>ر.ک: همان، ص98</ref>. | ||
و در فرازی از منظومه رسولالله را پیر راه و امام را پناه | و در فرازی از منظومه رسولالله را پیر راه و امام را پناه میداند: | ||
'''رسولالله پیر راه باشد*** ز سر هر دو کون آگاه باشد''' | '''رسولالله پیر راه باشد*** ز سر هر دو کون آگاه باشد''' | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
نویسنده در نزهت الاحباب، خود چنین مینویسد: بدان ای عزیز که این کتاب را نزهت الاحباب نام نهادیم حقتعالی توفیق رفیق گرداناد و این حکایت عاشق و معشوق یعنی گل و بلبل و مناظره ایشان و عتاب از طرفین چون به نظر حقیقت بنگری حل اهل دنیاست و معیشت ایشان<ref>همان، ص147</ref>. | نویسنده در نزهت الاحباب، خود چنین مینویسد: بدان ای عزیز که این کتاب را نزهت الاحباب نام نهادیم حقتعالی توفیق رفیق گرداناد و این حکایت عاشق و معشوق یعنی گل و بلبل و مناظره ایشان و عتاب از طرفین چون به نظر حقیقت بنگری حل اهل دنیاست و معیشت ایشان<ref>همان، ص147</ref>. | ||
در بیان الارشاد یا مفتاح الاراده مفاهیمی چون توحید، دل، عقل، عشق، نفس، مواظبت بر طاعات، ایمان و اسلام، شرافت علم، پیر، ادب، خرقه ارادت، ریاضت، نگاهداشت صحبت، مقامات اهل سلوک، اقسام اهل ایمان را شرح و توضیح | در بیان الارشاد یا مفتاح الاراده مفاهیمی چون توحید، دل، عقل، عشق، نفس، مواظبت بر طاعات، ایمان و اسلام، شرافت علم، پیر، ادب، خرقه ارادت، ریاضت، نگاهداشت صحبت، مقامات اهل سلوک، اقسام اهل ایمان را شرح و توضیح میدهد. | ||
عطار در بیان الارشاد اقسام مکاشفات عرفانی را به سه قسم تقسیم نموده است: | عطار در بیان الارشاد اقسام مکاشفات عرفانی را به سه قسم تقسیم نموده است: | ||