۱۰۱٬۶۸۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'خمینی، روحالله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران' به 'موسوی خمینی، سید روحالله') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فوق العاده ' به 'فوقالعاده ') |
||
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| کد کنگره =PIR 8040 /م99 د9 1372 | | کد کنگره =PIR 8040 /م99 د9 1372 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و | خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368 - مسایل ادبی | ||
شعر عرفانی - قرن 14 | شعر عرفانی - قرن 14 | ||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
شعر فارسی - قرن 14 | شعر فارسی - قرن 14 | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
[[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)]] | |||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1383 ش | | سال نشر = 1383 ش | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| شابک =964-335-012-6 | | شابک =964-335-012-6 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12127 | ||
| کتابخوان همراه نور =12127 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام زدایی)}} | |||
'''ديوان امام، مجموعه اشعار امام خمينى(س)'''، از آثار ممتاز ادبى - عرفانى، به زبان فارسى و در موضوع عشق به معشوق حقيقى؛ يعنى حضرت حق تبارك و تعالى و ديگر موضوعات عرفانى و اخلاقى است كه در زمانها و مكانهاى مختلف قبل و بعد از انقلاب اسلامى، سروده شده است. | '''ديوان امام، مجموعه اشعار امام خمينى(س)'''، از آثار ممتاز ادبى - عرفانى، به زبان فارسى و در موضوع عشق به معشوق حقيقى؛ يعنى حضرت حق تبارك و تعالى و ديگر موضوعات عرفانى و اخلاقى است كه در زمانها و مكانهاى مختلف قبل و بعد از انقلاب اسلامى، سروده شده است. | ||
خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
=== مقدمات === | === مقدمات === | ||
در آغاز كتاب، ديباچهاى از ناشر و بعد مقدمهاى از خانم فاطمه | در آغاز كتاب، ديباچهاى از ناشر و بعد مقدمهاى از خانم [[طباطبایی، فاطمه|فاطمه طباطبايى]]، عروس [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] و همسر مرحوم حجتالاسلام سيد احمد خمينى، آمده است. | ||
# ديباچه، اشارهاى است به منزلت عرفانى و ادبى [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] و شيوه ايشان و تأثير پيشينيان بر آن جناب و تأثير آن حضرت بر ادب معاصر. ناشر، درباره سبک شناسى اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] بيان كرده كه: «چنانكه مىدانيم صاحبنظران و محققان از اهل ادب، طبق ضوابط و معيارهايى، شعر پارسى را به ادوار چهارگانه؛ يعنى دورههاى سبک خراسانى و عراقى و هندى و عصر بازگشت منقسم ساختهاند. هرچند، اين مرزبندى به قطعيت اصول رياضى نيست، اما داراى مشخصاتى است كه بهطور كلى شيوه و سبک آثار را معين مىكند. با همين معيارها مىتوان گفت شعر امام از نظر شيوه، همان سبک عراقى است و آن بزرگ به همان سياق سخن گفته و به تتبع و پيروى سخنوران سبک عراقى پرداخته است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/26 ديوان امام، ص 26]</ref> | # ديباچه، اشارهاى است به منزلت عرفانى و ادبى [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] و شيوه ايشان و تأثير پيشينيان بر آن جناب و تأثير آن حضرت بر ادب معاصر. ناشر، درباره سبک شناسى اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] بيان كرده كه: «چنانكه مىدانيم صاحبنظران و محققان از اهل ادب، طبق ضوابط و معيارهايى، شعر پارسى را به ادوار چهارگانه؛ يعنى دورههاى سبک خراسانى و عراقى و هندى و عصر بازگشت منقسم ساختهاند. هرچند، اين مرزبندى به قطعيت اصول رياضى نيست، اما داراى مشخصاتى است كه بهطور كلى شيوه و سبک آثار را معين مىكند. با همين معيارها مىتوان گفت شعر امام از نظر شيوه، همان سبک عراقى است و آن بزرگ به همان سياق سخن گفته و به تتبع و پيروى سخنوران سبک عراقى پرداخته است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/26 ديوان امام، ص 26]</ref> | ||
# مقدمه خانم طباطبايى: سركار خانم فاطمه | # مقدمه [[طباطبایی، فاطمه|خانم طباطبايى]]: سركار خانم [[طباطبایی، فاطمه|فاطمه طباطبايى]]، در پيدايش بخشى از اشعار اين ديوان، نقشى داشته و [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] بعضى از اشعار را به خواهش او سروده و نام او را در برخى از سرودههايش از روى محبت و صميميت با إشاره به نام كوچك او، بهصورت مخفف، فاطى آورده است، مانند رباعی «فلسفه»:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/209 ديوان امام، ص 209]</ref>{{شعر}}{{ب|''«فاطى» كه فنون فلسفه مىخواند''|2=''از فلسفه فاء و لام و سين مىداند''}}{{ب|''اميد من آن است كه با نور خدا''|2=''خود را ز حجاب فلسفه برهاند''}}{{پایان شعر}} | ||
و رباعی «حذر»:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/203 ديوان امام، ص 203]</ref>{{شعر}}{{ب|''«فاطى»! بهسوى دوست سفر بايد كرد''|2=''از خويشتن خويش گُذر بايد كرد''}}{{ب|''هر معرفتى كه بوى هستى تو داد''|2=''ديوى است به رَه، از آن حذر بايد كرد''}}{{پایان شعر}} | و رباعی «حذر»:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/203 ديوان امام، ص 203]</ref>{{شعر}}{{ب|''«فاطى»! بهسوى دوست سفر بايد كرد''|2=''از خويشتن خويش گُذر بايد كرد''}}{{ب|''هر معرفتى كه بوى هستى تو داد''|2=''ديوى است به رَه، از آن حذر بايد كرد''}}{{پایان شعر}} | ||
خط ۸۰: | خط ۸۱: | ||
و معشوق، چنان دلرباست كه عاشق در راه وصالش هر سختى را به جان مىخرد، بلكه سر بر چوبه دار تسليم مىكند:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/142 ديوان امام، ص 142]</ref>{{شعر}}{{ب|''من به خال لبت اى دوست گرفتار شدم''|2=''چشم بيمار تو را ديدم و بيمار شدم''}}{{ب|''فارغ از خود شدم و كوس انا الحق بزدم''|2=''همچو منصور خريدار سر دار شدم''}}{{پایان شعر}} | و معشوق، چنان دلرباست كه عاشق در راه وصالش هر سختى را به جان مىخرد، بلكه سر بر چوبه دار تسليم مىكند:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/142 ديوان امام، ص 142]</ref>{{شعر}}{{ب|''من به خال لبت اى دوست گرفتار شدم''|2=''چشم بيمار تو را ديدم و بيمار شدم''}}{{ب|''فارغ از خود شدم و كوس انا الحق بزدم''|2=''همچو منصور خريدار سر دار شدم''}}{{پایان شعر}} | ||
و عشق نيز نعمتى الهى است:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/51 ديوان امام، ص 51]</ref>{{شعر}}{{ب|''آنكه دامن مىزند بر آتش جانم حبيب است''|2=''آنكه روزافزون نمايد درد من آن خود طبيب است''}}{{ب|''آنچه روحافزاست جام باده از دست نگار است''|2=''نى مُدرس، نى مُربى، نى حكيم و نى | و عشق نيز نعمتى الهى است:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/51 ديوان امام، ص 51]</ref>{{شعر}}{{ب|''آنكه دامن مىزند بر آتش جانم حبيب است''|2=''آنكه روزافزون نمايد درد من آن خود طبيب است''}}{{ب|''آنچه روحافزاست جام باده از دست نگار است''|2=''نى مُدرس، نى مُربى، نى حكيم و نى خطیب است''}}{{ب|''سر عشقم، رمز دردم، در خم گيسوى يار است''|2=''كى به جمع حلقه صوفى و اصحاب صليب است؟''}}{{پایان شعر}} | ||
==== رباعى ==== | ==== رباعى ==== | ||
رباعيات [[خمینی، سید روحالله|حضرت امام]] (ره) نيز - جز چند مورد معدود - در خدمت تبيين مباحث عرفانى است كه در اغلب آنها ضمن دعوت به طلب يار و برشمردن موانع راه سلوك، از فراق معشوق شكوه و آرزوى وصال او را مىكند:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/208 ديوان امام، ص 208]</ref>،<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/237 همان، ص 237]</ref>،<ref>همان، ص 243</ref>،<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/248 همان، ص 248]</ref>{{شعر}}{{ب|''از هستى خويشتن رها بايد شد''|2=''از ديو خودى خود جدا بايد شد''}}{{ب|''آن كس كه به شيطان درون سرگرم است''|2=''كى راهى راه انبيا خواهد شد''}}{{ب|''اى مرغ چمن از اين قفس بيرون شو''|2=''فردوس تو را مىطلبد مفتون شو''}}{{ب|''طاووسى و از ديار يار آمدهاى''|2=''يادآور روى دوست شو مجنون شو''}}{{ب|''اى ديده نگر رخش به هر بام و درى''|2=''اى گوش صداش بشنو از هر گذرى''}}{{ب|''اى عشق بياب يار را در همه جا''|2=''اى عقل ببند ديده بىخبرى''}}{{ب|''تا كوس انا الحق بزنى خودخواهى''|2=''در سر هويتش تو ناآگاهى''}}{{ب|''بردار حجاب خويشتن از سر راه''|2=''با بودن آن هنوز اندر راهى''}}{{پایان شعر}} | رباعيات [[خمینی، سید روحالله|حضرت امام]](ره) نيز - جز چند مورد معدود - در خدمت تبيين مباحث عرفانى است كه در اغلب آنها ضمن دعوت به طلب يار و برشمردن موانع راه سلوك، از فراق معشوق شكوه و آرزوى وصال او را مىكند:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/208 ديوان امام، ص 208]</ref>،<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/237 همان، ص 237]</ref>،<ref>همان، ص 243</ref>،<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/248 همان، ص 248]</ref>{{شعر}}{{ب|''از هستى خويشتن رها بايد شد''|2=''از ديو خودى خود جدا بايد شد''}}{{ب|''آن كس كه به شيطان درون سرگرم است''|2=''كى راهى راه انبيا خواهد شد''}}{{ب|''اى مرغ چمن از اين قفس بيرون شو''|2=''فردوس تو را مىطلبد مفتون شو''}}{{ب|''طاووسى و از ديار يار آمدهاى''|2=''يادآور روى دوست شو مجنون شو''}}{{ب|''اى ديده نگر رخش به هر بام و درى''|2=''اى گوش صداش بشنو از هر گذرى''}}{{ب|''اى عشق بياب يار را در همه جا''|2=''اى عقل ببند ديده بىخبرى''}}{{ب|''تا كوس انا الحق بزنى خودخواهى''|2=''در سر هويتش تو ناآگاهى''}}{{ب|''بردار حجاب خويشتن از سر راه''|2=''با بودن آن هنوز اندر راهى''}}{{پایان شعر}} | ||
خط ۹۳: | خط ۹۴: | ||
==== مسمط ==== | ==== مسمط ==== | ||
مسمط اول (در توصيف بهاران)، مدح حضرت مهدى موعود(عج) و نايبش، آیتالله حاج [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبدالكريم حائرى يزدى]] و مسمط دوم (حديث دل)، عاشقانه و پر از سوز و گداز عارفانه، در غم فراق از معشوق و عشق به حضرت حق تعالى است. [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]]، در مسمط دوم با اشاره به آيه '''إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَة عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً.'''<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/304/1/427 أحزاب، 72]</ref>، امانت مذكور را عبارت از عشق به حضرت حق دانسته است. | مسمط اول (در توصيف بهاران)، مدح حضرت مهدى موعود(عج) و نايبش، آیتالله حاج [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبدالكريم حائرى يزدى]] و مسمط دوم (حديث دل)، عاشقانه و پر از سوز و گداز عارفانه، در غم فراق از معشوق و عشق به حضرت حق تعالى است. [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]]، در مسمط دوم با اشاره به آيه'''إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَة عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً.'''<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/304/1/427 أحزاب، 72]</ref>، امانت مذكور را عبارت از عشق به حضرت حق دانسته است. | ||
==== ترجيعبند ==== | ==== ترجيعبند ==== | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۴: | ||
در اين اشعار نيز گرايش عرفانى [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] آشكار است و بهطور مثال در غزل كوتاه «باده»:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/300 ديوان امام، ص 300]</ref>{{شعر}}{{ب|''ماه رمضان شد مى و مىخانه برافتاد''|2=''عشق و طرب و باده به وقت سحر افتاد''}}{{پایان شعر}} | در اين اشعار نيز گرايش عرفانى [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] آشكار است و بهطور مثال در غزل كوتاه «باده»:<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8044/1/300 ديوان امام، ص 300]</ref>{{شعر}}{{ب|''ماه رمضان شد مى و مىخانه برافتاد''|2=''عشق و طرب و باده به وقت سحر افتاد''}}{{پایان شعر}} | ||
به «عشق به معشوق راستين» و ارزش | به «عشق به معشوق راستين» و ارزش فوقالعاده مناجات با حضرت حق، اشاراتى شده است. | ||
=== ضميمهها === | === ضميمهها === | ||
خط ۱۲۹: | خط ۱۳۰: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
از آنجا كه «شناسنامه اشعار»، جنبه تحقيقى و كاربردهاى ادبى خاص دارد و به دليل پرداختن به نكات تخصصى و صنايع ادبى بهكاررفته در اشعار امام، حجم قابل توجهى (حدود صد صفحه) را به خود اختصاص داده است، ديوان امام به دو صورت و با دو | از آنجا كه «شناسنامه اشعار»، جنبه تحقيقى و كاربردهاى ادبى خاص دارد و به دليل پرداختن به نكات تخصصى و صنايع ادبى بهكاررفته در اشعار امام، حجم قابل توجهى (حدود صد صفحه) را به خود اختصاص داده است، ديوان امام به دو صورت و با دو کیفیت متفاوت چاپ شده است. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# ديوان امام، مجموعه اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]]، مؤسسه | # ديوان امام، مجموعه اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]]، [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)]]، چاپ چهل و دوم، 1383ش؛ | ||
# فرهنگ ديوان اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]]، واحد ادبيات مؤسسه | # فرهنگ ديوان اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]]، واحد ادبيات [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)]]، تهران 1372ش؛ | ||
# مقاله «سيرى در ديوان اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]](ره)»، دكتر محمد مهدىپور، در نشريه دانشكده ادبيات و علوم انسانى تبريز، بهار 1379، شماره 174، ص 196 - 203؛ | # مقاله «سيرى در ديوان اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]](ره)»، دكتر محمد مهدىپور، در نشريه دانشكده ادبيات و علوم انسانى تبريز، بهار 1379، شماره 174، ص 196 - 203؛ | ||
# مقاله «بررسى ديوان اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] و تحليل تلميحات آن»، ابوالفضل حبيبى، در نشريه كتاب ماه ادبيات، خرداد 1387، شماره 128، ص 37 - 47؛ | # مقاله «بررسى ديوان اشعار [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمينى]] و تحليل تلميحات آن»، ابوالفضل حبيبى، در نشريه كتاب ماه ادبيات، خرداد 1387، شماره 128، ص 37 - 47؛ | ||
خط ۱۳۹: | خط ۱۴۰: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
{{آثار امام خمینی}} | |||
{{شعر و شاعری}} | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[دیوان امام (نسخه دیگر)]] | [[دیوان امام (نسخه دیگر)]] | ||
خط ۱۴۷: | خط ۱۵۱: | ||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | ||
[[رده:آثار امام خمینی]] |