الأمالي مع كتابی ذيل الأمالي و النوادر: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR10180J1.jpg|بندانگشتی|الأمالی]]

|-

! نام کتاب!! data-type='bookName'|الأمالی

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|"النوادر"

"الـتنبیه مع اوهام ابیعلی فی امالیه"

|-

|data-type='authors'|[[هلل، صلاح بن فتحی]] (محقق)

[[قالی، اسماعیل بن قاسم]] (نويسنده)

[[بکری، عبدالله بن عبدالعزیز]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏PJA‎‏ ‎‏3974‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8

|موضوع  

|data-type='subject'|احادیث اهل سنت

|ناشر  

|data-type='publisher'|مؤسسة الکتب الثقافیة

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان

|سال نشر  

|data-type='publishYear'| 1422 هـ.ق یا 2001 م

|-class='articleCode'

|کد اتوماسیون

|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10180AUTOMATIONCODE

|}

به دنبال اين هر سه نوشتار كه در يك جلد گرد آمده، كتاب «التنبيه على اوهام القالى فى اماليه»، نوشته ابوعبيد عبدالله بن عبدالعزيز بن محمد [[بکری، عبدالله بن عبدالعزیز|بكرى]] گنجانده شده است.

ابوعلى قالى، به دعوت حاكم اموّى اندلس در سال 328ق، به نزد او رفت و در آن‌جا به تعليم و تأليف پرداخت. او، در مقدمه‌ى اثر آورده كه امالى را در همين دوره، در قرطبه، روزهاى پنج‌شنبه هر هفته، در مسجد جامع«زهرا مباركه»، از حفظ بر شاگردانش املاء مى‌كرده است.

چند صفحه اول(7 صفحه)، توسط آقايان صلاح بن فتحى هلل و سيد بن عباس جليمى كه محققين اثر هستند، نگارش يافته است، سپس متن اصلى امالى كه از دو جزء تشكيل يافته است...<ref>ص 14 تا 562</ref>و بعد ذيل امالى...<ref>ص 563 تا 698</ref>و سپس كتاب نوادر...<ref>ص 699 تا 757</ref>قرار گرفته است و در آخر، متن كتاب «التنبيه على اوهام القالى فى اماليه» از ابوعبيد [[بکری، عبدالله بن عبدالعزیز|بكرى]] ذكر شده است...<ref>ص 758 تا 840</ref>

== گزارش محتوا ==

در مقدمه، محققين، اول، از اهميت كتب امالى و نوادر نزد علماء، ازجمله آنچه [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] در «معجم الادباء» آورده، سخن مى‌گويند و به اين سخن [[ابن خلدون]] استشهاد مى‌نمايند: «اصول متن ادب و اركان آن، در چهار ديوان است؛ «ادب الكاتب» ابن قتيبة، «الكامل» [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، «البيان و التبيين» [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] و «نوادر» ابوعلى قالى و بقيه از اينها تبعيت نموده و فروع اين آثار شمرده مى‌شوند.» و دوم، شرح حال و اثر مؤلف را به‌طور مختصر بيان مى‌كنند و در قسمت بعدى، به معرفى كتاب امالى مى‌پردازند و خاطرنشان مى‌كنند كه ابوعلى قالى در اين اثر، همان راه علماى سلف را ادامه داده و اين نوع از امالى، مجموعه‌اى نامنظم از روايات گوناگون دينى و ادبى است و بيشتر به جنبه‌هاى لغوى عنايت دارد و اساس كار مؤلفين آنها، شرح و توضيح واژگان ناآشنا و دشوار است و در ادامه، در مورد اهميت اين اثر مى‌گويند: اين اثر، مجموعه‌اى عظيم از شرح آيات قرآن كريم و احاديث نبوى، اخبار و لطايف ادبى، گزيده‌هاى شعرى و امثال و حكم همراه با شرح مواد و توضيح لغوى است.

 

 

 

 

مؤلف، در مجموعه‌ى اين اثر بيش از هفتاد آيه را مطرح مى‌كند؛ از جمله آيات'''«و اذ قَتلتُم نفساً فادارئتُم فيها»'''...<ref>بقره 72</ref>، '''«اذ تحسونهم باذنه»'''...<ref>آل عمران 152</ref>، '''«انّ الله كان على كل شىء حسيباً»'''...<ref>نساء 86</ref>، '''«و هو شديد المحال»'''...<ref>رعد 13</ref>، '''«و اذا السماء كشطت»'''...<ref>تكوير 11</ref>و... و به همين روش، به شرح لغات يا نكات لغوى و ادبى آنها مى‌پردازد.

و بر همين سياق، به نقل كلمات قصار، اشعار و امثال و خطبه‌ها، همراه با شرح واژه‌هاى آنها پرداخته است، مانند گفتار ضرار درباره‌ى حضرت امير المؤمنين(ع) درحضور معاويه، برخى كلمات قصار و مواعظ بليغ امير مؤمنان(ع) و ديگر مشاهير عرب و غير عرب و قصايد و اشعار دشوار، مانند قصيده ابى صفوان اسدى و شرح آن و...

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اين نكته نيز تذكر داده شده است كه گاهى، براى فهم بهتر مقصود شاعر، بهتر بوده كه بيت‌هاى پيشين و پسين شعر نيز آورده مى‌شد؛ ازاين‌رو، ابوعبيد [[بکری، عبدالله بن عبدالعزیز|بكرى]]، ضمن تأكيد بر مقام ادبى ابوعلى قالى كتاب «التنبيه على اوهام ابى على فى اماليه» را در توضيح همين موارد نگاشته است.

در مورد اثر فوق، يك نسخه خوب و دقيق يافت شده بود كه در مصر يك هيئت از ادباى آن ديار، آن را تصحيح و با نسخ ديگر مقابله نمودند و مقدمه و حاشيه‌هايى در رابطه با شرح بعضى از كلمات دشوار و غريب و مشخص نمودن گويندگان ابيات، بر آن افزودند و اختلافات بين نسخ كتاب را هم بازگو نمودند. اين نسخه را محقق اثر، انتخاب كرده و تمام حواشى چاپ مصر را در پاورقى با رمز «ط» آورده و ثبت نموده است.

يكى از ويژگى‌هاى اين اثر كه توسط محققين صورت گرفته اين است كه براى هر فقره از كتاب عنوان خاصى انتخاب و ميان «[]» قرار داده شده و براى هر فقره عدد خاصى درج گرديده است كه «امالى» از شماره 1 تا 1728، «ذيل الامالى» از شماره 1 تا 347 و «نوادر» از شماره 1 تا 111 مى‌باشد.

5. فهرست جزء دوم از كتاب امالى؛