اثر سیاق در اختیار قراءات

اثر سیاق در اختیار قراءات، نوشته پژوهشگران معاصر محمدرضا ستوده‌نیا، زهرا قاسم‌نژاد و نصرالله شاملی است که تعداد 300 مورد اختلافی در قرائت قرآن کریم را که سیاق در توجیه و پذیرش آن نقشی دارد، بررسی می‌کند و می‌کوشد میزان هماهنگی قرائت هر یک از قاریان هفتگانه را با سیاق، آشکار سازد.

اثر سیاق در اختیار قراءات
پدیدآوران	قاسم‌نژاد، زهرا (نويسنده) ستوده‌نیا، محمدرضا (نويسنده) شاملی، نصرالله ( نويسنده)
ناشر	دانشگاه اصفهان ** مجمع ذخائر اسلامی
مکان نشر	ایران - اصفهان ** ایران - قم
سال نشر	1393ش - 2015م
چاپ	1
شابک	‎978-964-988-758-6
موضوع	قرآن -- مسائل ادبی - قرآن -- مسائل لغوی - بافت (زبان‌شناسی) -- جنبه‌های قرآنی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ق2الف2 75 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• روش بررسى و تحليل اثر سياق در اختيار و توجيه قراءات سبع، روش توصيفى - ‌تحليلى با رويكرد تفسيرى است.
• عالمان علم قرائت، قرائت داراى صحت سند، موافق با رسم‌الخط مصحف و سازگار با قواعد عربى را قرائت مشهور مى‌دانند.... از آن‌جهت كه در تمام كشورهاى اسلامى (مگر مناطقى از افريقا) قرائت عاصم به روايت حفص شهرت دارد و رايج است، در اين تحقيق از آن به قرائت مشهور تعبير شده است.
• در تحليل وجوه قرائت سعى شده است در تمام موارد ابتدا واژه مورد اختلاف از نظر صرف و نحو بررسى شود، سپس معناى آيه با توجه به وجه قرائى بيان گردد. آن‌گاه مستندات هر يك از وجوه قرائى با تكيه بر منابع احتجاج قراءات تحليل شود. در پايان نظرات مفسران در تأييد يا ترجيح يك وجه قرائى ذكر ‌گردد.

ساختار و محتوا

مطالب این کتاب، در دو بخش به این ترتیب ارائه شده است:

1. سیاق قرآنی
   1. کلیات و مفاهیم
   2. سیاق قرینه پیوىسته لفظی
   3. کارکردهای سیاق قرآنی
2. اثر سیاق در اختیار قراءات
   1. مفهوم‌شناسی
   2. اختلاف قرائت در افعال
   3. اختلاف قرائت در اسماء
   4. اختلاف قرائت در حروف
   5. بررسی میزان هماهنگی قرائت قراء سبعه با سیاق.

نمونه مباحث

• در قرن ششم، زمخشرى براى اولين بار، عبارت «سياق كلام» را به‌كار مى‌برد و مراد از سياقِ كلام را پى‌در‌پى و منظم آمدن كلام مى‌داند و اين استعمال را از معانى مجازى «سياق» برمى‌شمرد. تعريف بيشتر علماى علوم قرآن و مفسران از سياق، هماهنگ با معناى لغوى است؛ زيرا سياق را قرينه پيوسته لفظى مى‌دانند. در اين پژوهش نيز سياق بر مبناى قرائن پيوسته لفظى تعريف شده است و مراد از سياق، تتابع مفردات، جملات و آياتى است كه داراى انسجام و ارتباط معنايى و محتوايى در بستر ارتباط لفظى و ساختارى هستند.... .
• بررسى روايات اهل‌بيت(ع) كه به بيان قرائت آيه مى‌پردازد، نشان مى‌دهد در برخى از موارد راويان، تفسير امام(ع) از آيه را با قرائت آيه اشتباه گرفته‌اند. در هيچ‌يك از روايات، مشاهده نمى‌شود كه ائمه قرائتى را با استناد به سياق اختيار نموده باشند. داده‌هاى آمارى به دست آمده نشان مى‌دهد قرائت عاصم به روايت حفص بيشترين درصد هماهنگى با سياق را دارد. اگر قرائت عاصم به روايت حفص را قرائت مشهور بدانيم در آن صورت قرائت مشهور 66/74 درصد هماهنگ با سياق خواهد بود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.