مهدی(عج) تجسم امید و نجات
مهدی (عج) تجسم امید و نجات اثر عزيزالله حيدرى، تلاشى است در جهت اثبات مهدویت و طرح مباحث غيبت، انتظار و ظهور وليعصر(عج) كه به زبان فارسى نوشته شده است.
| مهدی(عج) تجسم امید و نجات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حیدری، عزیز الله (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | تجسم امید و نجات |
| ناشر | مسجد مقدس جمکران |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1382 ش |
| چاپ | 3 |
| شابک | 964-6705-57-x |
| موضوع | محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - غیبت مهدویت - انتظار |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 224/4 /ﻫ9م9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جامعيت و گستردگى بحث پيرامون مباحث مهدویت كتاب را حائز اهميت كرده است.
ساختار
كتاب فاقد تبويب و فصل‌بندى است ولى مى‌توان مطالب را در پنج بخش تقسيم‌بندى كرد كه به تفصيل خواهد آمد.
مؤلف با طرح عقايد متفكرين معاصر جهان غرب درباره بن‌بست بشريت به طرح نظرات و آراء دانشمندان ديگر مذاهب و كتاب‌هاى آسمانى آنها درباره ظهور منجى در عصر حاضر پرداخته است. زندگى امام عصر، نايبان چهارگانه امام و برخى از توقيعات امام از ديگر مطالب كتاب است. در لابلاى مطالب كتاب نيز برخى پرسش‌ها درباره فايده غيبت، انتظار، طول عمر امام(ع) و چگونگى قيام حضرت پاسخ داده شده است.
گزارش محتوا
بخش اول كتاب به بيان چندين مبحث پرداخته است:
- بررسى و تحقيق پيرامون واژه اميد و بيان تفاوت اميد روشن و واقع‌گرايانه با اميد منفى؛ فرق ميان آن دو، چنين مطرح شده كه گرچه ضرورت اميد آن‌چنان روشن است كه دليلى نمى‌طلبد، اما اين امر حياتى، مى‌تواند صورت شرآميزى به خود بگيرد؛ همان صورتى كه شر تحمل مى‌شود به اين اميدى كه خودبه‌خود از بين برود. اما بينش مترقى شيعه، بر اميدى حيات بخش پاى مى‌فشارد؛ اميدى كه بسترى است براى تلاش منتظران و اميدواران به زمينه‌سازى، گرچه با تقدير تاريخى نيز همراه است.
- رفع شبهه طول عمر؛ كه كسى 1500 سال زنده بماند اما از نظر ساختمان بدن مثل همه انسان‌هاى ديگر باشد، بدين‌گونه كه پاسخ حقيقى اين سؤال در بينش دينى، اراده و قدرت خداوند است و پذيرش آن در راستاى ايمان و باورمندى مؤمنان قرار دارد.
- تجلى اميد و نجات در اديان گذشته؛ مؤلف هدف خود از طرح اين مبحث را اثبات امام دوازدهم(ع) با شناخت‌سنجى دين زرتشت از آخرت يا «فارقليط» كه در انجيل از آن سخن رفته، ندانسته بلكه آن را، حكايت از يك آهنگ باطنى و فطرى پايدار مى‌داند. اين ضرب‌آهنگ اميد، هرچند ساختارى واحد دارد، ولى به اشكال مختلفى ظاهر مى‌شود و نشان‌دهنده گرايش باطنى و فطرى انسان براى نجات است.
- چهره اميد و نجات در غرب معاصر؛ جهان غرب بر اساس چند نظريه كه عبارتند از: اومانيسم(انسان محورى)، پلوراليسم(نسبى‌گرايى)، سكولاريزم(جدايى نهاد دين از سياست) و ليبراليزم(حسى‌گرى) نظام‌هاى جهان خويش را سامان داده و آينده جهان را تحليل كرده است.
براين مبنا، مؤلف نظريه‌هاى انديشمندان غرب درباره آينده را تحت چند عنوان خلاصه كرده و توضيح داده است كه عبارتست از: ماركسيم، دهكده جهانى مك لوهان، نظريه پايان تاريخ فوكوياما، جنگ تمدن‌هاى هانتيگتون، موج سوم آلوين تافلر و نظريات برتراند راسل و رنه گنون.
بخش دوم كتاب، به بشارات موعود در اسلام و توافق اهل‌سنت در مورد آن اختصاص دارد. مؤلف در كنار بررسى بشارت به موعود در اسلام از ديدگاه قرآن و احاديث قدسى، گذرى بر نظرات برخى دانشمندان اهل‌سنت از جمله ابن‌ابى‌الحديد، ابن‌خلدون و محى‌الدين عربى انداخته و قبل از نقل گفتار ايشان و بيان تحليل‌هاى خود از آنها، يادآورى مى‌كند كه هدف او از اين بخش، كسب موافقت آنان نيست، بلكه مقصود، ره يافتن به شيوع اين تفكر و نظر عمومى است.
مؤلف درباره پيشينه تاريخى اعتقاد شيعه به حضرت مهدى(عج)، بيان مى‌كند كه شيعه در اين عقيده، مطلبى خارج از ساختار اصيل اسلام به وجود نياورده و مانند ديگر فرقه‌ها بدعتى در دين ننهاده است. بلكه همواره استناد اعتقادات خويش را عرضه نموده و پشتوانه نظرات فكرى خود از نفس اسلام را آشكار ساخته است.
وى همين امر را دليل آن دانسته كه كسى از تشيع روى برنمى‌گرداند؛ بلكه از فرقه‌هاى ديگر مستبصر گشته و به اصالت عقايد شيعه پى مى‌برد.
نويسنده در بخش سوم كتاب در چند عنوان به موضوع انتساب حضرت مهدى(ع) به پيامبر(ص)، فاطمه(س) و امام حسن عسکری(ع) پرداخته است. وى اين موضوع را با دلايلى مستند بررسى كرده و شواهدى را بر آن ارائه نموده است؛ چراكه درباره حضرت مهدى(ع) در امت اسلامى وحدت نظر وجود دارد اما در انتساب وى نظرهاى گوناگونى داده شده است.
بخش چهارم كتاب، به بررسى ويژگى‌هاى شخصى و جنبه‌هاى مربوط به موعود، از تولد تا پايان غيبت صغرى اختصاص دارد. عمده مباحث مطرح شده در اين بخش عبارتند از: ويژگى‌هاى اجتماعى عصر امام دهم و يازدهم(ع)، چگونگى تولد موعود و نخستين ديدار با او، بيان نقش وكلا در سازمان سياسى شيعه، نحوه نصب هريك از نواب اربعه و اقدامات انجام داده ايشان، مدعيان بابيت و غلات و نيز نمونه‌هايى از توقيعات و پاسخ‌هاى دينى امام(ع) به مردم در غيبت صغرى.
بخش پنجم، به مسائل مربوط به دوران غيبت كبرى، انتظار، علائم ظهور، رجعت و ويژگى‌هاى دولت حضرت مهدى(عج) پرداخته است.
مؤلف براين باور است كه انتظار، توقع است و انسانى كه منتظر است، توقعى بيش از آنچه هست دارد و براى اين توقع به آمادگى مى‌پردازد. انسان منتظر با ديدگاهى كه درباره انسان از اسلام گرفته، به آنچه هست راضى نيست و به آنچه بايد باشد مى‌انديشد.
در اين بخش، چند حكايت از ملاقات برخى بزرگان و علما از جمله ابوالحسن ابى‌بغل، علامه حلى، بحرالعلوم با حضرت ولى‌عصر(عج) و نيز حكايت بناى مسجد جمكران به تفصيل نقل شده است.
نقش ايران در زمينه‌سازى حكومت امام زمان(ع)، وجود تنوع در ياران حضرت موعود(عج)، خراسانى و شعيب بن صالح، ويژگى‌هاى دولت و حكومت مهدى(ع) از جمله تبلور كرامت انسان، محو كفر و شكوفايى باور، قضاوت در پرتو دانش داودى(ع) و نيز آثار چنين حكومتى همچون بالندگى و شكوفايى عقل از ديگر مباحث اين بخش است.در پايان مى‌توان گفت كه اين اثر، تحقيقى است فشرده و خلاصه از ديدگاه‌هاى مختلف اديان و ملل در زمينه اميد به رهايى بشريت از ظلم و تجاوز و تاريكى‌ها به سوى نور و آسايش.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست مدارک و منابع در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات و عبارات متن پرداخته است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- دژاكام، على (1382)، «آينه موعود معرفى و بررسى پانصد كتاب درباره امام زمان(عج)»، قم: دفتر نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف، ص 273.
- پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)،«امام مهدى(عج) در آينه قلم، كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج2، ص1028.