رحلة مصر و السودان
رحلة مصر و السودان، تأليف محمد مهرى كركوكى، به زبان عربى است و موضوع آن بيان تاريخ و جغرافياى مصر و سودان مى‌باشد.
| رحلة مصر و السودان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مهری، محمد (نويسنده) |
| ناشر | مطبعة الهلال |
| مکان نشر | فجاله - مصر |
| سال نشر | 1332 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | سفر نامهها مصر - سیر و سیاحت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب، در اصل به زبان تركى بوده و خود مؤلف با افزودن مباحثى فراوان، آن را به عربى برگردانده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و متن است و فاقد باب‌بندى و فصل‌بندى مى‌باشد.
مؤلف در موارد گونان از اشعار عربى، فارسى و تركى استفاده نموده است.
گزارش محتوا
كتاب، با مطلبى كوتاه تحت عنوان «الافادة» آغاز گرديده و در آن عناوين كلى مطالب كتاب بيان شده است، سپس مآخذ عربى، تركى، فارسى و فرنگى‌اى كه مطالب كتاب، از آنها اخذ شده، ذكر گرديده است؛ مآخذى از قبيل تاريخ مصر القديم، تاريخ ابى الفداء، تاج التواريخ، انهار التواريخ، الهلال و الصليب، تاريخ روضة الصفا و...
بعد از آن، مقدمه مؤلف ذكر شده است و در آن، از سفر مؤلف به سودان و سير و سياحت در آن ولايت و اهميت سياحت و ماجراى تأليف كتاب سخن رفته است.
متن كتاب، مشتمل است بر مباحثى پيرامون شهر قاهره از آغاز پيدايش اسلام و خلفا و حكام و سلاطينى كه بر مصر حكومت نموده‌اند كه در اين ميان مباحث ارزش‌مند و متنوعى مطرح شده است؛ مباحثى درباره خلفاى راشدين و خلافت آنها و نامه‌هايى كه بين رستم و سعد بن ابى وقاص رد و بدل شده است، رزم رستم با سعد و كشته شدن رستم، فتح مصر در زمان خلافت عمر(سال 18ق)، هيئت اعزامى به نزد مقوقس، واگذاردن حسن بن على حكومت را به معاويه، حكومت بنى اميه و خلفاى اموى و پاره‌اى از مسائل اين دوره، همچون حركت حسين بن على به‌سوى كوفه، خلافت عبدالله بن زبير، باطل كردن عمر بن عبدالعزيز سب على بن ابى‌طالب را بر سر منبرها، ذكر حكومت‌هاى بنى عباس، طولونيه، فاطميه، اخشيديه، آغاز بناى قاهره در سال 359 توسط جوهر(برده‌اى رومى كه المعز لدين الله، خليفه فاطمى وى را تربيت كرد و بعدا به مقامات عالى رسيد)، الازهر و مباحث مربوط به آن، بحثى درباره شهر فسطاط(اولين شهرى كه مسلمانان در مصر ساختند. اين شهر، به دست عمرو بن العاص بنا شد)، فتح بيت المقدس، حالات صناعى و تجارى و سياسى و تاريخى و زراعى و ادارى و جنسى و دينى مصر، بيان سرچشمه نيل و راه جريان آن از آغاز تا پايان، شكار انواع حيوانات برى و بحرى در سودان كه دولت امير يوسف كمال باشا در سياحت خود به آن ديار بدان اقدام نمود، راه شكار حيوانات مزبور و ارائه تصوير برخى از آنها، ابنيه و آثار قديمى همراه با تصويرهايى روشن، مصر و دولت عثمانى، ورود انگليسى‌ها به قاهره و...
وضعيت كتاب
فهرست مطالب و موضوعات، در پايان كتاب و مصادر و منابع در ابتداى آن و تصاويرى متنوع از اعلام و ابنيه و حيوانات در لابه‌لاى آن درج شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.