تاریخ مرزهای ایران و پاکستان
| تاریخ مرزهای ایران و پاکستان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ذکی، یاشار (نویسنده) بهنیک، امیرحسین (نویسنده) |
| ناشر | نگارستان اندیشه |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 9786225273986 |
| موضوع | ایران -- مرزها -- پاکستان -- ایران -- جغرافیای تاریخی -- ایران -- روابط خارجی -- پاکستان |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 25 |
تاریخ مرزهای ایران و پاکستان تألیف یاشار ذکی (متولد 1355ش) دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران و امیرحسین بهنیک (متولد 1378ش) پژوهشگر؛ این کتاب به بررسی سیر تاریخی شکلگیری مرزهای ایران و پاکستان میپردازد که قلمرو ایران را از شبهقاره هند جدا میکند و با نگاهی جغرافیایی-سیاسی و ژئوپلتیک به تحلیل روند تکوین این مرز و تأثیرات آن بر امنیت ملی و منطقهای میپردازد.
ساختار
کتاب حاضر در سه فصل اصلی به همراه مقدمه، نتیجهگیری، کتابنامه و نمایه تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب تاریخ مرزهای ایران و پاکستان اثر مشترک دکتر یاشار ذکی و امیرحسین بهنیک، به بررسی دقیق و موشکافانه فرآیند شکلگیری مرز میان ایران و پاکستان میپردازد. این مرز که در واقع میراث دوره استعمار بریتانیا است، ابتدا به عنوان مرز ایران با مستعمره هند بریتانیا تعیین شد و پس از استقلال پاکستان در سال 1947 میلادی، به مرز کنونی تبدیل گردید.
در فصل اول با عنوان جغرافیای مرز ایران و پاکستان، نویسندگان به بررسی ویژگیهای طبیعی و انسانی این مرز پرداختهاند. موقعیت جغرافیایی، نوع مرز، طول مرز، جغرافیای انسانی مناطق مرزی، گذرگاههای رسمی و سایر مشخصات فیزیکی این خط مرزی به تفصیل مورد تحلیل قرار گرفته است.
فصل دوم با موضوع بازیگران اثرگذار در تکوین مرزهای ایران و پاکستان به شناسایی و بررسی نقش بازیگران اصلی در شکلگیری این مرز اختصاص دارد. این بازیگران شامل دولت ایران، بریتانیا به عنوان قدرت استعماری، و خانها و حکومتهای محلی مانند کلات و خزیمه علم هستند که تصمیمات و عملکرد آنها تأثیر مستقیمی در ترسیم مرزهای کنونی داشته است. درک نقش و انگیزههای این بازیگران برای تحلیل دقیق مذاکرات مرزی ضروری است.
فصل سوم و پایانی کتاب تحت عنوان روند شکلگیری مرز ایران و پاکستان، به بررسی تاریخی تحولات و توافقهای مرزی میپردازد. در این فصل، حکمیتهای گلداسمیت (1871 میلادی) و هولدیچ (1895 میلادی)، توافق 1905 میلادی و سرنوشت میرجاوه و همچنین معاهده مرزی ایران و پاکستان مورد بررسی دقیق قرار گرفتهاند. این توافقها که عمدتاً تحت تأثیر و فشار بریتانیا صورت گرفتهاند، باعث جدایی قبایل بلوچ از یکدیگر و جدا شدن آنها از چراگاهها و مکانهای زندگی سنتی خود شدهاند.
کتاب حاضر با توجه به موقعیت حساس مرز ایران و پاکستان در مجاورت افغانستان و قرار گرفتن در منطقه هلال طلایی مواد مخدر، اهمیت این مرز را در حفظ و تقویت امنیت ملی کشور و امنیت منطقهای مورد تأکید قرار داده است. همچنین به دلیل همجواری این مرز با بازارهای هندوستان و ارتباط غیرمستقیم با چین، بررسی علل شکلگیری و تأثیرات آن بر جغرافیای سیاسی و ژئوپلتیک حال حاضر کشور دارای اهمیت ویژهای است.
نویسندگان این کتاب با استفاده از منابع معتبر جغرافیایی و تاریخی و با روشی تحلیلی-توصیفی، توانستهاند تصویر جامعی از روند شکلگیری این مرز و پیامدهای آن ارائه دهند. این اثر میتواند برای پژوهشگران حوزههای جغرافیای سیاسی، تاریخ دیپلماسی و مطالعات منطقهای منبع ارزشمندی محسوب شود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات