شرح جوهرة التوحيد

شرح جوهرة التوحيد، شرح عالم شافعی شیخ ابراهیم بن محمد باجوری (متوفی 1277ق) بر «الجوهرة التوحيد في علم الكلام» ابوالامداد ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. جوهرة التوحيد از جمله مهم‎ترین آثار کلامی نزد اشاعره است که لقانی در این اثر اصول اعتقادات را بر طبق عقاید کلامی اشاعره در 144 بیت به نظم درآورده است. متن کامل این اشعار در ابتدای «تحفة المريد علی جوهرة التوحيد» باجوری یا در انتهای «القول السديد في شرح جوهرة التوحيد» محمد سمیر شاوی به‌صورت یکجا ارائه شده است.

‏شرح جوهرة التوحيد
شرح جوهرة التوحيد
پدیدآورانباجوری، ابراهیم (نویسنده)

لقانی، ابراهیم بن ابراهیم (نویسنده)

رفاعي، عبدالکريم (مصحح و مقدمه‌نويس)

تتان، عبدالکریم (مصحح)

کیلانی، محمد ادیب (مصحح)
عنوان‌های دیگرجوهره التوحيد. شرح
موضوعاهل سنت - عقايد

لقاني، ابراهيم بن ابراهيم، - 1041ق. جوهره التوحيد - نقد و تفسير

کلام اهل سنت - قرن 11ق.
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
‏‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ل‎‏7‎‏ ‎‏ج‎‏9022

تنظیم و استخراج احادیث توسط محمد ادیب کیلانی و عبدالکریم تتان و تحقیق، تصحیح و مقدمه‌های کتاب توسط محمد سمیر شاوی، ندی صباغ به انجام رسیده است. عبدالکریم رفاعی نیز آن را بازبینی و مقدمه‌ای بر آن نگاشته‎ است.

محققین کتاب در مقدمه بر این کتاب، در معرفی علم توحید، آن را اصل و اساس دین و نسبت آن به سایر علوم را نسبت سر به جسد در انسان دانسته‌اند. همه علوم تحت رهبری این علم قرار دارند. علوم قرآنی، سنت نبوی، فقه و اصول و علوم دیگر فایده‌ای نخواهند داشت هنگامی‌که بر اساس عقیده توحید بنا نشده باشند. همچنین برای انسان تحقق اسلام و ایمان ممکن نیست مگر با شناخت علم توحید؛ معرفتی که آثارش در اقوال و افعال و در جمیع احوال ظاهر شود. نیاز مردم به علم توحید از نیازشان به باران آسمان و نور خورشیدی که تاریکی را می‌زداید بیشتر است[۱].

بر این اثر، همچنین مدخلی تحقیقی در چهار مبحث نوشته شده است که در آن کلیاتی پیرامون اسامی علم کلام و شکل‌گیری آن ذکر شده است. سپس مصادر شناخت در عقیده اسلامی و شناخت معرفت مورد بررسی قرار گرفته است[۲].

شارح کتاب، مباحث آن را اعتقادی و مبتنی بر نقل و عقل دانسته است. وی تلاش کرده شرحی روان ارائه دهد که مسلمین به‌وسیله آن امور اعتقادی را فرابگیرند و از تقلید در امور اعتقادی خارج شوند[۳].

به گفته محققین اثر، آنان بحث در برخی از مسائل کتاب را به جهت اهمیت آنها، گسترش و بسط داده‌اند و در شرح خویش بر شرح شیخ ابراهیم باجوری اعتماد کرده‌اند؛ البته بخش لغت و نحو و بلاغت را از مباحث آن حذف و مباحثی از کتب دیگر که مناسب این بحث دیده را به این مباحث افزوده‌اند[۴].

فهرست مطالب مدخل در انتهای اثر ذکر شده است و به دنبال آن فهرست مباحث کتاب، به‌ترتیب حروف الفبا آمده است.

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه محمد سمیر شاوی و ندی صباغ، ص1
  2. ر.ک: همان، ص4
  3. ر.ک: مقدمه محققین، ص34
  4. ر.ک: همان

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها

المحصل

تلخیص المحصل

شرح العقيدة الإصفهانية

شرح المقاصد

الأربعين في أصول‌الدين (رازی)

الرسالة الكمالية في الحقائق الإلهية

شرح كتاب الفقه الأكبر

الإشارة في أصول الكلام للإمام فخرالدين محمد بن عمر بن الحسين الرازي

شرح النسفیة فی العقیدة الإسلامیة (شرح عقاید اهل سنت و جماعت)

شرح العقائد النسفية (شرح)

الأربعين في أصول‌الدين (رازی)

المطالب العالية من العلم الإلهي

المواقف

شرح العقائد النسفية

المسائل الخمسون في أصول الدين

أساس التقديس

طوالع الأنوار من مطالع الأنظار

شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد

غاية المرام في علم الكلام

المواقف في علم الكلام

القول السديد في شرح جوهرة التوحيد

شرح العلامة الخيالي علی النونية

مقدمات المراشد إلی علم العقائد في دفع شبهات المطلين و الملحدين

أبكار الأفكار في أصول‌الدين

شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد

القول السديد في شرح جوهرة التوحيد

حاشية الإمام البيجوری علی جوهرة التوحيد