الأرج المسكي في التاريخ المكي و تراجم الملوك و الخلفاء: تفاوت میان نسخهها
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR11753J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.) |
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ الأرج المسکي في التاريخ المکي و تراجم الملوک و الخلفاء را به الأرج المسكي في التاريخ المكي و تراجم الملوك و الخلفاء...) |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۲۸
نام کتاب | الأرج المسکي في التاريخ المکي و تراجم الملوک و الخلفاء |
---|---|
نام های دیگر کتاب | |
پدیدآورندگان | طبری، علی بن عبد القادر (نويسنده)
عبدالفتاح، سعید (زير نظر) جمال ، اشرف احمد (محقق) |
زبان | عربی |
کد کنگره | |
موضوع | |
ناشر | المکتبة التجاریة مصطفی أحمد الباز |
مکان نشر | مکه مکرمه - عربستان |
سال نشر | 1416 هـ.ق |
کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11753AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«الارج المسكى فى التاريخ المكى و تراجم الملوك و الخلفاء»، اثر على بن عبد القادر طبرى مكلى(م 1070) و به تحقيق سعيد عبد الفتاح و اشراف احمد جمال، در مكه مكرمه توسط انتشارات المكتبة التجارية، در سال 1416ق، به زبان عربى منتشر شده است.
ساختار
كتاب، در يك جلد منتشر شده كه شامل دو مقدمه و هفت باب در موضوع مكه و مجموعهاى از 12 فهرست از محتويات كتاب مىباشد.
گزارش محتوا
نويسنده، در آغاز، دو مقدمه آورده؛ مقدمه نخست، در باره«علم تاريخ» است كه ضمن آن از ارزش اين علم سخن گفته و بلافاصله بدين نكته توجه داده كه مورخان، گاهى از روى تعصب و نادانى يا... كسانى را بالا برده و كسان ديگر را پايين آوردهاند، آنگاه نتيجه گرفته است كه هيچ مدح و ذمى از مورخين پذيرفته نيست مگر اينكه واجد شرايطى از قبيل صدق، نقل به لفظ نه نقل به معنا، نام بردن از منقولعنه و... باشند.
وى، در مقدمه دوم، از سلاطين عثمانى و عظمت آنها سخن گفته است.
باب اول كتاب، در باره فضايل حرم است كه ضمن فصولى چند، از حرم و فضايلش ياد كرده است.
باب دوم، در باره شهر مكه است. قسمتى از ابن بخش، نقل از آثارى مانند اخبار مكه ارزقى، فاكهى و كتابهاى فاسى است و بخشى نيز آگاهىهاى شفاهى خود اوست. فصل سوم اين باب، اختصاص به اماكن متبركه مكه دارد و به ذكر آثارى كه در آن روزگار وجود داشته، پرداخته است، از جمله مولد فاطمه زهرا(س)، خانه خديجه كه كيفيت آن را با تفصيل آورده، دار الخيزران و مولد جعفر بن ابى طالب و محل عبادت ابراهيم بن ادهم.
وى، از مساجد فراوان مكه نيز ياد كرده كه برخى از اطلاعات آن جالب و گزارش وضع آن روز است. در آن روزگار شمار فراوانى رباط بوده كه سى و نه عدد آنها را برشمرده است. همينطور هفده زاويه را در مكه نام برده است. مدارس، چشمهها، چاهها، وضوخانهها، حمامها، باغها و بسيارى از جاهاى ديگر شمارش شدهاند. جشنها و مراسم محلى و اجتماعات موسمى مكيان را نيز ياد كرده كه يكى از آنها جشن شب عاشورا است. جنگها و فتنههايى كه در مكه رخ داده، در فصل هشتم اين باب (ص 135 - 109) فهرست شده است.
باب سوم، اختصاص به كعبه و فضايل آن دارد. مؤلف، خود، معاصر بازسازى مهم كعبه در سال 1039 بوده كه گزارش آن را به تفصيل به دست داده است(ص 148 - 143). اين، يكى از مشهورترين بازسازىهاست كه جزئيات آن بر جاى مانده است.
باب چهارم، در باره مسجد الحرام است. در اين بخش، افزون بر آنچه در باره ويژگىهاى مسجد آورده، از ارباب الوضائف الدينية، قاضيان و مفتيان مكه، خاندان اشراف آل قتاده، اوقات حرم در بلاد مختلف و شيوه تقسيم پارهاى از اموال سخن مىگويد. بسيارى از اين نكات، دست اول است. شيوه حكومت اشراف و نوع اداره امور مكه بهطور منظم در فصل ششم اين باب گزارش شده است.
پنجمين باب كتاب، فهرستى بلند از خلفا و سلاطين است كه بهصورت الفبايى است و شرحى كوتاه از زندگى آنها را به دست داده است. در اين بخش، آگاهىهايى كه از خلفا و اميران زمان خويش داده، قابل توجه است.
باب ششم، در باره واليان مكه در جاهليت و باب هفتم، در باره واليان مكه در دوره اسلامى است.
فصل هشتم كه در باره اميران آل قتاده مكه بوده، مفقود شده است.
وضعيت كتاب
فهرستهاى زير در پايان كتاب ذكر شده است:
1. فهرست آيات؛
2. فهرست احاديث نبوى؛
3. فهرست اشعار؛
4. فهرست اعلام؛
5. فهرست بلدان و اماكن و مواضع؛
6. فهرست امم و اجناس و قبايل و فرق و مذاهب و غير ذلك؛
7. فهرست وقايع و احداث و ايام عرب و اعياد و مناسبات و غير ذلك؛
8. فهرست حيوانات و نباتات و معادن و آلات و غير ذلك؛
9. فهرست وظايف و رتب و القاب؛
10. فهرست كتبى كه در متن كتاب آمده؛
11. فهرست مراجع و مصادر كمكى؛
12. فهرست محتوا.
اين كتاب، توسط محمد بن صالح الطاسلان، بهعنوان رساله دكترا تصحيح شده و با حروفچينى دستى در دانشگاه ادينبورگ، به سال 1979، تكثير شده است(التاريخ و المورخون بمكه، ص 343)، ولى از چاپ آن تحقيق آگاهى نداريم. چاپ حاضر بنا به گفته محقق در مقدمه، بر اساس دو نسخه چاپ شده است.
منابع
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها