۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
خطای‌نامه؛ شرح مشاهدات سید علی‌اکبر خطائی معاصر شاه اسماعیل صفوی در سرزمین چین: تفاوت میان نسخه‌ها
خطای‌نامه؛ شرح مشاهدات سید علی‌اکبر خطائی معاصر شاه اسماعیل صفوی در سرزمین چین (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ مارس ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۳۲
، ۱۲ مارس ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف '
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف ') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
شامل دو مقدمه بر چاپ اول و دوم و سپس يك خطبه و يك مقدمه از | شامل دو مقدمه بر چاپ اول و دوم و سپس يك خطبه و يك مقدمه از مؤلف نقل شده است، در ادامه، كتاب به 21 باب تقسيم يافته است. پايان كتاب نيز داراى خاتمه‌اى مى‌باشد. همچنين فهرست اعلام و لغات، پيوست‌ها و فهارس در انتهاى كتاب قيد شده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
بايد اضافه نمود كه در نيمه دوم قرن 17م محمد زمان قمى نقاش مشهور ايرانى كه در ايتاليا تحصيل نقاشى نموده و در دربار شاه جهان، پادشاه گوركانى هند اقامت داشت، كتاب تاريخ چين از رو-آكسو را كه در سال 970ق(1562م) به چين سفر كرده بود، در ده فصل از لاتين به فارسى ترجمه نمود كه ظاهرا در سال 1874م. در كلكته هند چاپ شده است. | بايد اضافه نمود كه در نيمه دوم قرن 17م محمد زمان قمى نقاش مشهور ايرانى كه در ايتاليا تحصيل نقاشى نموده و در دربار شاه جهان، پادشاه گوركانى هند اقامت داشت، كتاب تاريخ چين از رو-آكسو را كه در سال 970ق(1562م) به چين سفر كرده بود، در ده فصل از لاتين به فارسى ترجمه نمود كه ظاهرا در سال 1874م. در كلكته هند چاپ شده است. | ||
نكاتى كه در اشارات تاريخى | نكاتى كه در اشارات تاريخى مؤلف خطاى نامه ديده مى‌شود، از چندين نظر قابل تامل است. | ||
1. بعد از چين خوا كه 1465 به سلطنت رسيد و 23 سال حكومت كرد خون چى به سال 1488 به مدت 18 سال خاقانى كرد و در سال 1506 چانگ دو ياجا آ در 15 سالگى بر تخت نشست. | 1. بعد از چين خوا كه 1465 به سلطنت رسيد و 23 سال حكومت كرد خون چى به سال 1488 به مدت 18 سال خاقانى كرد و در سال 1506 چانگ دو ياجا آ در 15 سالگى بر تخت نشست. | ||
2. حادثه اسارت چين خوا بدست مغولان و بازگشت او به پكن رسيده، چنانچه اشاره مى‌كند، آن پسر خورشيد طلعت ماه سيما كه پدر او وفات كرده و اين زمان پادشاه شده و مويد تحقيقات كاله مى‌باشد كه سال 1506 ميلادى را سال ورود | 2. حادثه اسارت چين خوا بدست مغولان و بازگشت او به پكن رسيده، چنانچه اشاره مى‌كند، آن پسر خورشيد طلعت ماه سيما كه پدر او وفات كرده و اين زمان پادشاه شده و مويد تحقيقات كاله مى‌باشد كه سال 1506 ميلادى را سال ورود مؤلف به خان‌بالغ مى‌داند. | ||
از سوى ديگر مسافر در فصل بهار در پكن بوده و مراسم نيايش را كه در تقويم چينى روز گويو مى‌نامند، ديده است. اين روز معمولا در اواخر آوريل به تقويم ميلادى سازگار مى‌شود و خاقان سه روز روزه مى‌گيرد و طى تشريفاتى در معبد آسمانى براى بركت يا متن و بهبود كشاورزى دعا مى‌كند. خطايى شرح مفصل اين مراسم را در ص 43 تحت عنوان خاقان چين از سراى هر سال بيرون آمدن، آورده است. و خود نيز در اين مراسم حضور داشته كه گويد: تعداد چهار هزار مردمان عادى بودند كه در غايت بلندى و شجاعت و پهلوانى، خطاييان آنها بر ما عرصه مى‌كردند و مفاخرت مى‌نمودند. | از سوى ديگر مسافر در فصل بهار در پكن بوده و مراسم نيايش را كه در تقويم چينى روز گويو مى‌نامند، ديده است. اين روز معمولا در اواخر آوريل به تقويم ميلادى سازگار مى‌شود و خاقان سه روز روزه مى‌گيرد و طى تشريفاتى در معبد آسمانى براى بركت يا متن و بهبود كشاورزى دعا مى‌كند. خطايى شرح مفصل اين مراسم را در ص 43 تحت عنوان خاقان چين از سراى هر سال بيرون آمدن، آورده است. و خود نيز در اين مراسم حضور داشته كه گويد: تعداد چهار هزار مردمان عادى بودند كه در غايت بلندى و شجاعت و پهلوانى، خطاييان آنها بر ما عرصه مى‌كردند و مفاخرت مى‌نمودند. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
خطايى در سال 1506 در بهار به خان‌بالغ آمده مراسم نيايش خاقان را در معبد آسمانى ديده است. | خطايى در سال 1506 در بهار به خان‌بالغ آمده مراسم نيايش خاقان را در معبد آسمانى ديده است. | ||
مؤلف خطاى نامه در باب هشتم درباره زندان‌هاى خطا شرح مبسوطى آورده و چون مدت‌ها گرفتار بوده، به جزئيات آنها پرداخته است. در اين باب دو بخش زندان به نام شين بو و كميو اشاره كرده، مى‌نويسد: در خان‌بالغ دو زندان است، يكى راشين بو گويند و يكى را كميو و آن كه عقوبت او سخت و بندهاى او گران و زنده بر آمدن از آن جا نادرالوقوع است، كميو گويند. و آن كه شين بو گويند: بند و عقوبت او خفيف‌تر و بيشتر خلق از آن جا به سلامت زنده بر آيند. | |||
با توجه به تحقيقات علمى درباره سازمان‌هاى ادارى و كشورى چين در سلسله يوان و مينگ چنين بر مى‌آيد كه 6 سازمان عمده امور كشور را اداره مى‌كردند و به قول | با توجه به تحقيقات علمى درباره سازمان‌هاى ادارى و كشورى چين در سلسله يوان و مينگ چنين بر مى‌آيد كه 6 سازمان عمده امور كشور را اداره مى‌كردند و به قول مؤلف در بيرون سراى 6 مى‌داند كه ضبط 12 قسم ممالك خطاى در دست ايشان است. | ||
شين بو بخش ادارى ناظر برسيل و آتش سوزى، دزدى و جنايت، دادگاه و محاكمات بود. | شين بو بخش ادارى ناظر برسيل و آتش سوزى، دزدى و جنايت، دادگاه و محاكمات بود. | ||