اخلاق و خودسازی در مکتب قرآن و اهل‌بیت علیهم‌‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

در آیه‎اى که قرآن راجع به صبر دارد مى‎فرماید:

'''وَ لَنَبْلُوَنَّكمْ‎ بِشَي‎ءٍ مِنَ‎ الْخَوْفِ‎ وَ الْجُوعِ‎ وَ نَقْصٍ‎ مِنَ‎ الأَمْوالِ‎ وَ الأَنْفُسِ‎ وَ الثَّمَراتِ‎ وَ بَشِّرِ الصّابرينَ'''؛ ما امتحانتان مى‎کنیم. این امتحان، امتحان معلم از شاگرد نیست، بلکه شبیه امتحان مهندس از سنگ معدن است. مهندس، سنگ معدنى را که مى‎خواهد امتحان کند در کوره چندین هزار درجه‎اى مى‎برد تا اینکه سنگ و فضولات آن را از بین ببرد و طلاى آن را به دست بیاورد. قرآن مى‎فرماید: این براى همه هست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20707/1/242 ر.ک: همان، ص242]</ref>.

آیه‎اى است در قرآن که براى افراد صابر خیلى باارزش است و براى افرادى که صبر نداشته باشند، ترغیب و تحریص است و باعث مى‎شود که آنها صبر پیدا کنند. قرآن مى‎فرماید: '''اِنَّما يوَفَّی الصّابِروُنَ‎ أجْرَهُمْ‎ بِغَيرِ حِسابٍ'''؛‎ یعنى اگر کسى نماز بخواند، پاداش مخصوصى دارد و اگر روزه بگیرد، پاداش محدودى دارد و اگر مکه برود یا جهاد کند یا صدقه بدهد و بالاخره هر کار خیرى حدى دارد و پاداش معینى هم دارد؛ به‎غیر از جزاى صابر که به‎غیر حساب به او پاداش مى‎دهند. خدا غیر متناهى است و پاداش صابر هم غیر متناهى است و این پاداش نزد اهل دل معناى خاصى دارد و آن این است که براى صابر، بهشت، کوچک است؛ حتى بهشت عدن و بهشت رضوان. پس جاى انسان صابر کجاست‎؟ نزد خداست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20707/1/242 ر.ک: همان، ص242-245]</ref>.

دانه گندم اگر مى‎خواهد خوشه کند، باید صبر کند. وقتى هم که خوشه کرد، اول بلا و سختى است. باید زیر چرخ جدا کردن گندم از کاه، استقامت کند. بعد زیر سنگ آسیا آرد شود. باید با صبر در مقابل آتش نانوایى، نان شود و برود در دهان یک مؤمن و جویده شود. به معده او برود و در آن دیگ جوشان خرد و هضم شود. بعد برود در روده و جوهرش گرفته شود و مثل سنگ معدنى که در کوره ذوب آهن، فضولات خود را از دست مى‎دهد باید خالص شود. عاقبت این دانه گندم وارد خون شده و جزئى از بدن مؤمن شود، تا به آن مؤمن بگویند تو بالاتر از کعبه‎اى و بالاتر از ملک مقربى. لذا اگر از شما بپرسند آیا یک دانه گندم از کعبه بالاتر مى‎شود، مى‎گویید: بله. اما با صبر و استقامت و با چشیدن بلا روى بلا و الا هرجا استقامت و صبرش تمام شود، آن‎هم تمام شده و از بین رفته است. این عالم تکوین هم به ما مى‎گوید: صبر. علماى علم اخلاق مى‎گویند: صبر ام‎الفضایل است؛ یعنى شما هر فضیلتى که مى‎خواهید پیدا کنید، متوقف بر صبر است؛ اگر بخواهید تهذیب نفس کنید، چهل سال خون جگر خوردن و شبانه‎روز زحمت کشیدن مى‎خواهد.

رابطه با خدا به شما خیلى کمک مى‎کند؛ براى اینکه همه حالات خوب را خدا باید بدهد و مقدماتش دست ماست. همه حالات بد را هم خدا باید رفع کند و مقدماتش دست ماست. لذا قرآن مى‎فرماید که معلم اخلاق واقعاً خداست: '''وَ لَوْ لا فَضْلُ‎ اللهِ‎ عَلَيكمْ‎ و رَحْمَتُهُ‎ ما زَكی مِنْكمْ‎ مِنْ‎ أحَدٍ أبَداً وَ لكنَّ‎ اللهَ‎ يزَكي مَنْ‎ يشاءُ'''؛ اگر فضل و رحمت خدا نباشد، هیچ‎کس نمى‎تواند خودسازى کند؛ براى اینکه مزکى، یعنى معلم اخلاق خداست. براى کسب هر ملکه‎اى از جمله ملکه صبر، رابطه با خدا لازم است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20707/1/245 ر.ک: همان، ص245-247]</ref>.