مکاتبات منثور و منظوم شعرا و فضلای نامی ایران (اخوانیات و سلطانیات)

مکاتبات منثور و منظوم شعرا و فضلای نامی ایران (اخوانیات و سلطانیات)
پدیدآوران	قاسمی، سید وهاب (تدوین)
ناشر	انتشارات صراط
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۴
چاپ	چاپ اول
شابک	‎۹۷۸-۹۶۴-۵۶۳۳-۳۳-۰
موضوع	نامه‌های فارسی - تاریخ و نقد
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱
کد کنگره	پیر ۳۹۴۳ /م۹ق

مکاتبات منثور و منظوم شعرا و فضلای نامی ایران (اخوانیات و سلطانیات) تألیف سید وهاب قاسمی؛ کتابی است جامع که به بررسی و گردآوری مکاتبات ادبی ایران از دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازد. این اثر ارزشمند در دو بخش اصلی مکاتبات منثور و مکاتبات منظوم، نامه‌ها و مراسلات شعرا و ادبای نامدار ایرانی را در بر می‌گیرد و به تحلیل سبک‌شناسی و محتوایی این مکاتبات از قرن پنجم هجری تا عصر مشروطه می‌پردازد.

ساختار

این کتاب در یک مقدمه و دو بخش اصلی (مکاتبات منثور و مکاتبات منظوم) تنظیم شده است که هر بخش به دوره‌های تاریخی مختلف تقسیم می‌شود.

گزارش کتاب

کتاب «مکاتبات منثور و منظوم شعرا و فضلای نامی ایران» اثر سید وهاب قاسمی، پژوهشی عمیق و گسترده در حوزۀ مکاتبات ادبی فارسی است که اخوانیات (نامه‌های خصوصی بین ادیبان) و سلطانیات (نامه‌های دیوانی و رسمی) را در بر می‌گیرد. مؤلف در این اثر، با بررسی تاریخی مکاتبات از قرن پنجم هجری تا دورۀ مشروطه، تحولات سبکی و محتوایی این آثار را به دقت تحلیل کرده است.

این کتاب در دو بخش اصلی تدوین شده است: بخش اول به مکاتبات منثور اختصاص دارد که شامل نامه‌های برگزیده از ادوار مختلف تاریخی است. از آنجا که بسیاری از این نامه‌ها به نثر فنی و پیچیده نوشته شده‌اند، مؤلف در پایان هر نامه توضیحات لازم را با استفاده از منابع معتبر افزوده تا درک مضمون و مفهوم نامه‌ها برای همۀ خوانندگان میسر شود. بخش دوم نیز به مکاتبات منظوم پرداخته و تا حد امکان پاسخ نامه‌ها را در پی آورده است.

قاسمی در این اثر، تاریخچۀ مکاتبات ادبی ایران را به پنج دورۀ اصلی تقسیم می‌کند: قرن پنجم تا هفتم هجری، قرن هفتم تا دهم هجری (دورۀ مغول، ایلخانان و تیموریان)، قرن دهم تا دوازدهم هجری (دورۀ صفویه)، قرن سیزدهم هجری (دورۀ قاجاریه) و در نهایت عصر مشروطه. برای هر دوره، ویژگی‌های سبکی نثر و نظم و همچنین نمونه‌های برجستۀ مکاتبات ارائه شده است.

از ویژگی‌های ممتاز این کتاب، پرداختن به تحولات سبکی مکاتبات در هر دوره است؛ از نثر ساده و روان دورۀ سامانیان تا نثر مصنوع و متکلف دورۀ صفویه و در نهایت بازگشت به نثر ساده و روان در عصر مشروطه. همچنین، بررسی تأثیر تحولات اجتماعی و سیاسی بر محتوای مکاتبات از دیگر جنبه‌های ارزشمند این اثر است.

این کتاب با تیراژ ۱۰۰۰ نسخه در ۸۶۶ صفحه منتشر شده و منبعی ارزشمند برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات فارسی و سبک‌شناسی متون کهن به شمار می‌رود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات