أسس الحدود و التعزيرات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'براى' به 'برای') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =أسس الحدود و التعزیرات | | عنوان =أسس الحدود و التعزیرات | ||
| عنوان‌های دیگر =شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. برگزیده | | عنوان‌های دیگر =شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. برگزیده | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[تبریزی، جواد]] (نویسنده) | [[تبریزی، جواد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
فقه جعفری - قرن 14 | فقه جعفری - قرن 14 | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مطبعه مهر | مطبعه مهر | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1417 ق | | سال نشر = 1417 ق | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00024AUTOMATIONCODE | |||
| کد اتوماسیون = | |||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00024 | ||
| کتابخوان همراه نور =00024 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''أسس الحدود و التعزيرات''' جلد دوم از سلسله دروس خارج آیت‌الله [[میرزا جواد تبريزى]] است كه بر مبناى متن شرائع الاسلام سامان يافته و در آن احكام و مسائل مربوط به حدود و تعزيرات تحقيق شده است. | '''أسس الحدود و التعزيرات''' جلد دوم از سلسله دروس خارج آیت‌الله [[میرزا جواد تبريزى]] است كه بر مبناى متن [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)|شرائع الاسلام]] سامان يافته و در آن احكام و مسائل مربوط به حدود و تعزيرات تحقيق شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
شرحى تفصيلى و تعليماتى - استدلالى بر فتاوى، احكام و مسائل [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در شرائع الاسلام است كه به دليل طبقه بندى مناسب مباحث و توجه به فروعات مبتلى به در زندگى اجتماعى و فردى مورد توجه آیت‌الله تبريزى قرار گرفته است در هر مبحث در ذيل متن، تعاريف اصطلاحات، ادله فقهى و فروعات بررسى شده و با تكيه بر وسائل الشيعه مستندات هر حكم و نحوه استنباط و استخراج حكم فقهى تبيين شده است. | شرحى تفصيلى و تعليماتى - استدلالى بر فتاوى، احكام و مسائل [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در شرائع الاسلام است كه به دليل طبقه بندى مناسب مباحث و توجه به فروعات مبتلى به در زندگى اجتماعى و فردى مورد توجه [[تبریزی، جواد|آیت‌الله تبريزى]] قرار گرفته است. کتاب دارای دو قسمت حدود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=13&viewType=html ر.ک: متن، ص13]</ref> و تعزیرات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=407&viewType=html ر.ک: همان، ص407]</ref> است، بخش حدود دارای 6 باب و بخش تعزیرات در سه باب تفسیم بندی شده است.در هر مبحث در ذيل متن، تعاريف اصطلاحات، ادله فقهى و فروعات بررسى شده و با تكيه بر وسائل الشيعه مستندات هر حكم و نحوه استنباط و استخراج حكم فقهى تبيين شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
ابتدا تعريف حد و تعزير مورد مناقشه قرار گرفته و اشكالات تعريف [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] بيان شده است. [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] حد را به هر عقوبت تعيين شده و تعزير را به عقوبت‌هاى معين نشده تعريف كرده است كه مؤلف با نقل عبارتى از مسالك، مقدر و معين نبودن تعزيرات را نپذيرفته و با ذكر | ابتدا تعريف حد و تعزير مورد مناقشه قرار گرفته و اشكالات تعريف [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] بيان شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ص7]</ref>. [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] حد را به هر عقوبت تعيين شده و تعزير را به عقوبت‌هاى معين نشده تعريف كرده است كه مؤلف با نقل عبارتى از مسالك، مقدر و معين نبودن تعزيرات را نپذيرفته و با ذكر مثال‌هایى مشخص ساخته كه تقدير در برخى از تعزيرات وجود دارد. | ||
در ادامه افزون بر شواهد و مثال‌هاى منقول از مسالك، مثال‌هاى فقهى ديگرى از سوى مؤلف شناسايى شده است. اسباب حد و تعزير در ادامه بررسى گرديده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=10&viewType=html ر.ک: همان، ص10]</ref> و اين‌جا نيز در اسباب تعزير بر صاحب شرائع ايراد وارد شده است. | |||
در مسائل و فروعات حد به تفصيل از حد زنا <ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=15&viewType=html ر.ک: همان، ص15]</ref>و آنچه در حكم زناست، حد قذف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=225&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص225]</ref>، حد شرب خمر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=273&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص273]</ref>، حد سرقت <ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=309&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص309]</ref>و حد قطع طريق بحث شده و احكام و مسائل آن بررسى شده است. در منابع فقهى و ادله احكام برای هر یک از جنايت‌ها، مجازات‌هاى معينى معرفى شده است. نویسنده ضمن بررسى و توضيح نظريات صاحب شرائع از احاديث و آياتى كه مستند این حدود قرار گرفته‌اند و نحوه دلالت و کیفیت استنباط حكم فقهى از آنها بحث كرده و به مقايسه میان مدلولات ادله فقهى پرداخته است. تكيه اصلى نویسنده بر روايات كتاب وسائل الشيعه است و اعتنايى به دليل عقل و اجماع ندارد. | |||
در مبحث زنا از موجبات حد زنا، تعريف زنا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=15&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص15]</ref>، غير ذى حشفه، شروط حد زنا، نقش علم به حرمت، اختيار، بلوغ، دخول، تمكن، آزادى و ديگر شرايطى كه موجب تحقق حد زنا مى‌شوند و در راستاى طرح این شرايط از مفهوم شبهه، اكراه، دعوى زوجيت، زناى فرد كور بحث شده است و از مبانى فقهى استنباط شده كه دعوى زوجيت موجب سقوط حد است. ادله مختلف ثبوت زنا از اقرار، بينه و شهادت بررسى شده و کیفیت انجام هر كدام از این دلايل تشريح گرديده است. | |||
اقسام حد زنا و زنا با محارم نسبى و سببى، زنا با محارم رضاعى و ديگر اشكال زنا و نيز حد هر كدام با تحقيق در روايات مربوطه و کیفیت اجراى مجازات‌ها تحليل شده و فروعات متعددى طرح شده است. | |||
باب بعدى به لواط<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=177&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص 177]</ref>، حق و قيادت كه از توابع مبحث زنا هستند به همراه مسائل و ادله فقهى و مجازات خاص هر یک ارائه شده است. شرط مهم ديگر در پذيرش شاهد، طهارت مولد است كه مستندات متعددى از روايات در اهمیت این شرط طرح شده سپس احكام يد و نقش آن در اثبات مالكيت تبيين گرديده است. در مبحث سوم از موجبات حد قذف،<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=225&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص225]</ref> مصاديق قذف، شرايط قاذف، مقذوف و احكام و مسائل هر كدام از این فروعات و تشريح سنت و سيره پيامبر و ائمه و روايات بحث شده است. | |||
سب النبى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=257&viewType=html ر.ک: همان، ص257]</ref> و سب ائمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=259&viewType=html ر.ک: همان، ص259]</ref> و مدعیان نبوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=261&viewType=html ر.ک: همان، ص261]</ref> و سحر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=262&viewType=html ر.ک: همان، ص262]</ref> در ذيل مبحث قذف مطرح شده و به عنوان گناهانى كه مجازات معين و مقدر شرعى دارند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند. | |||
در | در باب چهارم ضمن معرفى موجبات شرب خمر و مفهوم مسكر از حد شرب خمر و احكام فقاع و احكام عصير عنبى و نحوه اجرا و انجام حد و مجازات مربوطه بحث شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=273&viewType=html ر.ک: همان، ص273]</ref>. | ||
باب پنجم درباره سرقت و احكام، شرايط و تكرار سرقت مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=309&viewType=html ر.ک: همان، ص309]</ref>. | |||
از فروعات این باب مشخص است كه در روايات و سنت معصومین شرايط سخت‌گیرانه‌اى جهت قطع دست دزد در نظر گرفته شده و توجه به این شرايط مشخص مى‌سازد كه مفهوم سرقت موجب حد، به آسانى قابل تحقق نيست. | |||
باب بعدى | در باب بعدى از مجازات محارب و کیفیت اجراى آن و تعذيب محارب سخن رفته <ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=380&viewType=html ر.ک: همان، ص380]</ref>و بخش بعدى به تعزيرات اختصاص يافته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=407&viewType=html ر.ک: همان، ص407]</ref> و در سه مبحث از احكام مرتد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=409&viewType=html ر.ک: همان، ص 409]</ref>، احكام وطى بهيمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=443&viewType=html ر.ک: همان، ص 443]</ref> و استمنا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=454&viewType=html ر.ک: همان، ص454]</ref> بحث شده و مبحث پایانى به دفاع مشروع<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=457&viewType=html ر.ک: همان، ص457]</ref> اختصاص يافته است. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تعزیر و گستره آن]] | [[تعزیر و گستره آن]] | ||
| خط ۶۳: | خط ۷۶: | ||
[[پرسش و پاسخ‌های احکام قضایی بر مبنای قرآنی (قصاص، دیات، حدود، تعزیرات و...)]] | [[پرسش و پاسخ‌های احکام قضایی بر مبنای قرآنی (قصاص، دیات، حدود، تعزیرات و...)]] | ||
| خط ۶۹: | خط ۸۳: | ||
[[رده: فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده:مباحث خاص فقه]] | [[رده:مباحث خاص فقه]] | ||
[[رده:بهمن (1400)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۷
| أسس الحدود و التعزیرات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | تبریزی، جواد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. برگزیده |
| ناشر | مطبعه مهر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1417 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تعزیرات (فقه)
حدود (فقه) حقوق جزا (فقه) فقه جعفری - قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 195/6 /ت2الف5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أسس الحدود و التعزيرات جلد دوم از سلسله دروس خارج آیت‌الله میرزا جواد تبريزى است كه بر مبناى متن شرائع الاسلام سامان يافته و در آن احكام و مسائل مربوط به حدود و تعزيرات تحقيق شده است.
ساختار
شرحى تفصيلى و تعليماتى - استدلالى بر فتاوى، احكام و مسائل محقق حلى در شرائع الاسلام است كه به دليل طبقه بندى مناسب مباحث و توجه به فروعات مبتلى به در زندگى اجتماعى و فردى مورد توجه آیت‌الله تبريزى قرار گرفته است. کتاب دارای دو قسمت حدود[۱] و تعزیرات[۲] است، بخش حدود دارای 6 باب و بخش تعزیرات در سه باب تفسیم بندی شده است.در هر مبحث در ذيل متن، تعاريف اصطلاحات، ادله فقهى و فروعات بررسى شده و با تكيه بر وسائل الشيعه مستندات هر حكم و نحوه استنباط و استخراج حكم فقهى تبيين شده است.
گزارش محتوا
ابتدا تعريف حد و تعزير مورد مناقشه قرار گرفته و اشكالات تعريف محقق حلى بيان شده است[۳]. محقق حلى حد را به هر عقوبت تعيين شده و تعزير را به عقوبت‌هاى معين نشده تعريف كرده است كه مؤلف با نقل عبارتى از مسالك، مقدر و معين نبودن تعزيرات را نپذيرفته و با ذكر مثال‌هایى مشخص ساخته كه تقدير در برخى از تعزيرات وجود دارد.
در ادامه افزون بر شواهد و مثال‌هاى منقول از مسالك، مثال‌هاى فقهى ديگرى از سوى مؤلف شناسايى شده است. اسباب حد و تعزير در ادامه بررسى گرديده[۴] و اين‌جا نيز در اسباب تعزير بر صاحب شرائع ايراد وارد شده است.
در مسائل و فروعات حد به تفصيل از حد زنا [۵]و آنچه در حكم زناست، حد قذف[۶]، حد شرب خمر[۷]، حد سرقت [۸]و حد قطع طريق بحث شده و احكام و مسائل آن بررسى شده است. در منابع فقهى و ادله احكام برای هر یک از جنايت‌ها، مجازات‌هاى معينى معرفى شده است. نویسنده ضمن بررسى و توضيح نظريات صاحب شرائع از احاديث و آياتى كه مستند این حدود قرار گرفته‌اند و نحوه دلالت و کیفیت استنباط حكم فقهى از آنها بحث كرده و به مقايسه میان مدلولات ادله فقهى پرداخته است. تكيه اصلى نویسنده بر روايات كتاب وسائل الشيعه است و اعتنايى به دليل عقل و اجماع ندارد.
در مبحث زنا از موجبات حد زنا، تعريف زنا[۹]، غير ذى حشفه، شروط حد زنا، نقش علم به حرمت، اختيار، بلوغ، دخول، تمكن، آزادى و ديگر شرايطى كه موجب تحقق حد زنا مى‌شوند و در راستاى طرح این شرايط از مفهوم شبهه، اكراه، دعوى زوجيت، زناى فرد كور بحث شده است و از مبانى فقهى استنباط شده كه دعوى زوجيت موجب سقوط حد است. ادله مختلف ثبوت زنا از اقرار، بينه و شهادت بررسى شده و کیفیت انجام هر كدام از این دلايل تشريح گرديده است.
اقسام حد زنا و زنا با محارم نسبى و سببى، زنا با محارم رضاعى و ديگر اشكال زنا و نيز حد هر كدام با تحقيق در روايات مربوطه و کیفیت اجراى مجازات‌ها تحليل شده و فروعات متعددى طرح شده است.
باب بعدى به لواط[۱۰]، حق و قيادت كه از توابع مبحث زنا هستند به همراه مسائل و ادله فقهى و مجازات خاص هر یک ارائه شده است. شرط مهم ديگر در پذيرش شاهد، طهارت مولد است كه مستندات متعددى از روايات در اهمیت این شرط طرح شده سپس احكام يد و نقش آن در اثبات مالكيت تبيين گرديده است. در مبحث سوم از موجبات حد قذف،[۱۱] مصاديق قذف، شرايط قاذف، مقذوف و احكام و مسائل هر كدام از این فروعات و تشريح سنت و سيره پيامبر و ائمه و روايات بحث شده است.
سب النبى[۱۲] و سب ائمه[۱۳] و مدعیان نبوت[۱۴] و سحر[۱۵] در ذيل مبحث قذف مطرح شده و به عنوان گناهانى كه مجازات معين و مقدر شرعى دارند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند.
در باب چهارم ضمن معرفى موجبات شرب خمر و مفهوم مسكر از حد شرب خمر و احكام فقاع و احكام عصير عنبى و نحوه اجرا و انجام حد و مجازات مربوطه بحث شده است[۱۶].
باب پنجم درباره سرقت و احكام، شرايط و تكرار سرقت مى‌باشد[۱۷].
از فروعات این باب مشخص است كه در روايات و سنت معصومین شرايط سخت‌گیرانه‌اى جهت قطع دست دزد در نظر گرفته شده و توجه به این شرايط مشخص مى‌سازد كه مفهوم سرقت موجب حد، به آسانى قابل تحقق نيست.
در باب بعدى از مجازات محارب و کیفیت اجراى آن و تعذيب محارب سخن رفته [۱۸]و بخش بعدى به تعزيرات اختصاص يافته[۱۹] و در سه مبحث از احكام مرتد[۲۰]، احكام وطى بهيمه[۲۱] و استمنا[۲۲] بحث شده و مبحث پایانى به دفاع مشروع[۲۳] اختصاص يافته است.
پانويس
- ↑ ر.ک: متن، ص13
- ↑ ر.ک: همان، ص407
- ↑ ر.ک: همان، ص7
- ↑ ر.ک: همان، ص10
- ↑ ر.ک: همان، ص15
- ↑ ر.ک: همان، ص225
- ↑ ر.ک: همان، ص273
- ↑ ر.ک: همان، ص309
- ↑ ر.ک: همان، ص15
- ↑ ر.ک: همان، ص 177
- ↑ ر.ک: همان، ص225
- ↑ ر.ک: همان، ص257
- ↑ ر.ک: همان، ص259
- ↑ ر.ک: همان، ص261
- ↑ ر.ک: همان، ص262
- ↑ ر.ک: همان، ص273
- ↑ ر.ک: همان، ص309
- ↑ ر.ک: همان، ص380
- ↑ ر.ک: همان، ص407
- ↑ ر.ک: همان، ص 409
- ↑ ر.ک: همان، ص 443
- ↑ ر.ک: همان، ص454
- ↑ ر.ک: همان، ص457
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب