۱۵٬۲۸۱
ویرایش
هداية الأصول (شرح فارسی باب حادی‌عشر) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۲
، ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - '<references />↵==منابع مقاله==↵' به '<references /> ==منابع مقاله== '
جز (جایگزینی متن - '==پانویس == <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - '<references />↵==منابع مقاله==↵' به '<references /> ==منابع مقاله== ') |
||
| (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR14791J1.jpg | | تصویر =NUR14791J1.jpg | ||
| عنوان =هداية الأصول | | عنوان =هداية الأصول | ||
| عنوان‌های دیگر =الباب الحادي عشر. شرح | | عنوان‌های دیگر =الباب الحادي عشر. شرح | ||
شرح فارسی بر باب حادي عشر | شرح فارسی بر باب حادي عشر | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[مؤلف ناشناخته (قرن 10ق)]] ( | [[مؤلف ناشناخته (قرن 10ق)]] (نویسنده) | ||
[[حلی، حسن بن یوسف]] ( | [[حلی، حسن بن یوسف]] (نویسنده) | ||
[[ | [[تاجبخش، اسماعیل]] (مصحح) | ||
| زبان = فارسی عربی | | زبان = فارسی عربی | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
کلام شيعه اماميه - قرن 8ق. - نقد و تفسير | کلام شيعه اماميه - قرن 8ق. - نقد و تفسير | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مجلس | مجلس شورای اسلامى، کتابخانه موزه و مرکز اسناد | ||
| مکان نشر = ايران - تهران | | مکان نشر = ايران - تهران | ||
| سال نشر = |مجلد1: 1382ش, | | سال نشر = |مجلد1: 1382ش, | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14791 | ||
| کتابخوان همراه نور =14791 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|هداية الأصول (ابهام زدایی)}} | |||
'''هداية الأصول'''، شرح فارسی باب | {{کاربردهای دیگر|الباب الحادي عشر (ابهام زدایی)}} | ||
'''هداية الأصول'''، شرح فارسی باب حادی‌عشر [[حلی، حسن بن یوسف|ابومنصور حسن بن یوسف بن مطهر حلی]]، معروف به [[حلی، حسن بن یوسف|حلی]] (وفات 726ق) دربردارندۀ موضوعات عمدۀ كلامى است. نگارنده این اثر، مؤلفی ناشناس به نام «هدایت‌الله» است که از شرح زندگانی و میزان دانش او اطلاع دقیقی در دست نیست. تاریخ تألیف این شرح آن‌گونه که از آخر کتاب برمی‌آید، دوم ذ‌ی‌قعده 981ق، است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: مقدمه مصحح، ص11]</ref>. | |||
کتاب با کوشش دکتر اسماعیل | کتاب با کوشش دکتر [[تاجبخش، اسماعیل|اسماعیل تاجبخش]]، تصحیح و چاپ شده است. | ||
کتاب باب | کتاب باب حادی‌عشر از منابع و متون کلاسیک علم کلام بشمار می‌آید. این کتاب دو شرح بسیار مشهور دیگر نیز دارد: «النافع يوم الحشر» نگاشته [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]] و «مفتاح الباب» اثر مخدوم حسینی که این دو شرح به کوشش دکتر مهدی محقق تحقیق و منتشر شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان]</ref>. | ||
اثر حاضر، یعنی «هداية الأصول»، از | اثر حاضر، یعنی «هداية الأصول»، از نسخه‌های منحصربهفردی است که مجموعاً دارای پنجاه صفحه و هر صفحه حدود بیست‌ودو سطر است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان]</ref>. | ||
شارح در گزارش باب حادی‌عشر به زبان فارسی، بیش از هر چیز از دو شرح فاضل مقداد و مخدوم حسینی و سخنان [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسی]] در «[[تجريد الاعتقاد]]» سود جسته است؛ اما سخن او در | شارح در گزارش باب حادی‌عشر به زبان فارسی، بیش از هر چیز از دو شرح فاضل مقداد و مخدوم حسینی و سخنان [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسی]] در «[[تجريد الاعتقاد]]» سود جسته است؛ اما سخن او در پاره‌ای موارد، دشوار و پیچیده و نامفهوم است که مصحح در حد توان خویش پاره‌ای از آنها را باز نموده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان، ص12]</ref>. | ||
گفتنی است که کاتب نسخه، کمسواد و | گفتنی است که کاتب نسخه، کمسواد و بی‌دقت بوده است و خواننده گرامی در جای‌جای کتاب، این ضعف و کاستی را ملاحظه خواهد نمود و اگر شرح فاضل مقداد و مخدوم حسینی نبود، تصحیح این کتاب ناممکن به نظر می‌رسید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان]</ref>. | ||
«هداية الأصول»، برخلاف شرح مخدوم حسینی، شرح مزجی نیست، بلکه شرحی است بر مبنای «قال» و «أقول» که گاهی نقد آرای فلاسفه و متکلمان اشعری و معتزلی نیز در آن دیده | «هداية الأصول»، برخلاف شرح مخدوم حسینی، شرح مزجی نیست، بلکه شرحی است بر مبنای «قال» و «أقول» که گاهی نقد آرای فلاسفه و متکلمان اشعری و معتزلی نیز در آن دیده می‌شود. هدف هدایت‌الله آن است که از عقاید کلامی شیعه، عالمانه دفاع کند. او خود شیعه است و شیعیان را «فرقه ناجیه» می‌نامد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان]</ref>. | ||
چند نکته: | چند نکته: | ||
# از | # از ویژگی‌های نثری این کتاب آن است که همچون پاره‌ای از متون قدیم، واژه «چنانچه» در همه جای کتاب، در معنای موصولی و به معنی «چنان‌که» به‌کار رفته است و معنای شرطی به معنای «اگر» ندارد. | ||
# عبارت «هر محل که» به معنای «هرگاه»، «هرجا» و «اگر» بسیار | # عبارت «هر محل که» به معنای «هرگاه»، «هرجا» و «اگر» بسیار به‌کار رفته است. | ||
# | # واژه‌هایی همچون لغة، معرفة، جهة و علة در متن به‌ترتیب به‌صورت لغت، معرفت، جهت و علت و واژه آینه به شکل «آئینه» به‌کار رفته است. | ||
# ازآنجاکه تنها یک | # ازآنجاکه تنها یک دست‌نوشت از این اثر شناخته شده، مبنای تحقیق ما بر همین دست‌نوشت بوده که در پاورقی‌ها از آن با حرف رمز «س» یاد شده و برای سهولت مراجعه با شماره‌های داخل دو قلاب، به صفحات آن اشاره شده است. | ||
# مصحح کتاب در پاورقی صفحه اول کتاب، وجه تسمیه باب حادی‌عشر را توضیح داده تا وجه تسمیه «هداية الأصول» نیز روشن شود<ref>ر.ک: هما ن، ص13-12</ref>. | # مصحح کتاب در پاورقی صفحه اول کتاب، وجه تسمیه باب حادی‌عشر را توضیح داده تا وجه تسمیه «هداية الأصول» نیز روشن شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14791/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84(%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B4%D8%B1)?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: هما ن، ص13-12]</ref>. | ||
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهارس آیات، روایات، کسان و مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است. | فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهارس آیات، روایات، کسان و مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است. | ||
در | در پاورقی‌های کتاب، اختلاف نسخ، معانی آیات و توضیح برخی از عبارات ذکر شده است. | ||
در آغاز کتاب، | در آغاز کتاب، مقدمه‌ای از سید محمدعلی احمدی ابهری، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، درباره نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، از جمله نسخه خطی کتاب حاضر و همچنین فعالیتهای آن کتابخانه در زمینه تصحیح و احیای نسخ خطی، درج شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه مصحح و متن کتاب. | مقدمه مصحح و متن کتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تجريد الاعتقاد]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۷۷: | خط ۸۰: | ||
[[رده:آثار کلامی امامیه اثناعشریه (قرن 7 – 10)]] | [[رده:آثار کلامی امامیه اثناعشریه (قرن 7 – 10)]] | ||
[[رده:فروردین(1401)]] | |||
[[رده: | |||