بيان المختصر شرح مختصر ابن الحاجب: تفاوت میان نسخه‌ها

[[اصفهانی، محمود بن عبدالرحمن]] (شارح)

|زبان  

| کد کنگره =‏

| موضوع = اصول فقه اهل سنت - قرن 7 ق.

|ناشر  

| مکان نشر =عربستان

| سال نشر =1406ق.  = 1986م.  

| شابک =

| تعداد جلد =3

| کتابخوان همراه نور =

| کد پدیدآور =45323

| پیش از =

}}

==اهمیت کتاب==

==نسبت شرح به شارح==

# قول [[محمد بن احمد بن عبدالعزیز بن علی فتوحی حنبلی|ابن نجار]] در شرح «[[الكوكب المنير]]»، در مسئله اباحه، که گفته است: «قال الإصفهاني في شرح المختصر: والحق أن النزاع لفظي وذلك لأنه إن أريد بالمباح المأذون فقط، فلا شك أنه مشترك وغيره؛ فيكون واجبا وإن يكون بالمباح المأذون مع عدم المنع من الترك، فلا شك أنه يكون نوعا مباينا للواجب، ولا يكون جنسا» که عین این عبارت، با همین کلمات و حروف، در اثر حاضر، موجود است.

# بابرتی که شرح اصفهانی را اساس شرح خود، معرفی نموده و کرمانی که ملتزم به نقل آراء مخصوص شارحین ده‌گانه - ‌که اصفهانی نیز از جمله آنهاست - ‌می‌باشد، در بسیاری از موارد، مطالب خود را به اقوال و آرای اصفهانی، منتسب نموده‌اند که بسیاری از آن موارد را به‌صورت نقل به معنا و یا نقل به لفظ، می‌توان در «بيان المختصر» دید، ولذا می‌توان تأکید نمود که نسبت «بيان المختصر» به اصفهانی، نسبت صحیحی بوده و اثر حاضر، همان «بيان المختصر» اصفهانی است<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>.

# ارائه تحلیل منطقی برای مسائل و دلایل.

# تحریر محل نزاع و تفصیل اقوال، در صورت متشعب بودن مسائل و موضوعات.

# در صورتی که عبارت متن، دارای احتمالات مختلف بوده، به ذکر آن احتمالات، پرداخته شده است؛ به‌عنوان مثال، ابن حاجب در مسئله‌ای، چنین گفته است: «إذا أفتی واحد، وعرفوا به ولم ينكره أحد قبل استقرار المذاهب، فإجماع أو حجة وعن الشافعي: ليس إجماعا ولاحجة وعنه خلافه» که شارح به احتمالات موجود در مورد واژه «خلافه»، با این عبارت، اشاره کرده است: «إجماع وحجة وإجماع لا حجة وحجة لا إجماع». در صورتی که در شرح العضد، این مطلب رها گردیده و فقط به عبارت «روي عنه خلافه»، اکتفا شده است.

# در مواردی که [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]]، از عبارات مخل به مقصود، استفاده کرده، شارح آن را تذکر داده است؛ به‌عنوان مثال، در عبارت متن، چنین آمده است: «الحقيقة: اللفظ المستعمل في وضع أول» و شارح، به تساهل موجود در این عبارت، چنین اشاره کرده است: «وقوله: «في وضع»، أي في ما وضع‌ له وفيه تساهل، يتناول ما وضع‌ له لغة وعرفا وشرعا والمفهوم المجازي؛ لأنه يصدق علی كل منها أنه موضوع‌له».