ترجمه و شرح مصباح الأنس(ناییجی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' )' به ')'
جز (جایگزینی متن - '== معرفى اجمالى == «(.*)»' به '== معرفى اجمالى == '''$1'''')
جز (جایگزینی متن - ' )' به ')')
 
(۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR14161J1.jpg|بندانگشتی|ترجمه و شرح مصباح الانس(ناییجی)]]
| تصویر =NUR14161J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =ترجمه و شرح مصباح الأنس(ناییجی)
|+ |
| عنوان‌های دیگر =
|-
! نام کتاب!! data-type='bookName'|ترجمه و شرح مصباح الانس(ناییجی)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|مفتاح الغیب الجمع و الوجود


مفتاح الغیب. شرح
| پدیدآوران =
[[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق]] (نویسنده)


مصباح الانس. فارسی
[[فناری، محمد بن حمزه]] (نویسنده)
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[نائیجی، محمد حسین]] (محقق)
 
[[فناری، محمد بن حمزه]] (نويسنده)
|-
|زبان
|data-type='language'|فارسی
|-
|کد کنگره
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏283‎‏ ‎‏/‎‏ق‎‏9‎‏ ‎‏م‎‏70422
|-
|موضوع
|data-type='subject'|صدر الدین قونیوی، محمد بن اسحاق، 607 - 673ق. مفتاح الغیب - نقد و تفسیر


[[نائیجی، محمد حسین]] (مترجم، شارح)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏283‎‏ ‎‏/‎‏ق‎‏9‎‏ ‎‏م‎‏70422
| موضوع =
عرفان
عرفان


فلسفه اسلامی
فلسفه اسلامی


فناری، محمد بن حمزه، 751 - 834ق. مصباح الانس - نقد و تفسیر
| ناشر =
|-
آيت اشراق
|ناشر  
| مکان نشر =قم - ایران
|data-type='publisher'|آيت اشراق
| سال نشر = 1388 ش  
|-
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|قم - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1388 هـ.ش  
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE14161AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14161AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =978-600-5321-37-1
| تعداد جلد =5
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14161
| کتابخوان همراه نور =14161
| کد پدیدآور =


== معرفى اجمالى ==
| پس از =
'''ترجمه و شرح مصباح‌الأنس'''، اثر استاد محمدحسين نائيجى (1338ش) كه به زبان فارسى رقم خورده است، نخستين شرحى است كه بر آن كتاب نوشته شده است.
| پیش از =
}}
 
'''ترجمه و شرح مصباح‌الأنس'''، ترجمه و شرح فارسی شرح [[مفتاح الغيب و شرحه مصباح الأنس|مصباح الأنس]] [[فناری، محمد بن حمزه|فناری]] بر [[مفتاح الغيب و شرحه مصباح الأنس|مفتاح الغيب]] [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]] است که توسط استاد [[نائیجی، محمد حسین|محمدحسين نائيجى]] (1338ش) انجام شده‌است و نخستين شرحى است كه بر آن كتاب نوشته شده است.


آن كتاب، به علت فخامت شأن و سنگينى مطلب، از افق فهم دانش‌پژوهان به دور بود و آنان دامن خويش را از فهم آن كنار مى‌كشيدند؛ ازاين‌روى، شارح ارجمند، همّت بر آن نهاده تا با بر هم زدن كلمات اساطين اهل عرفان، دروازه معرفت بدان كتاب را به روى طالبان بگشايد.
آن كتاب، به علت فخامت شأن و سنگينى مطلب، از افق فهم دانش‌پژوهان به دور بود و آنان دامن خويش را از فهم آن كنار مى‌كشيدند؛ ازاين‌روى، شارح ارجمند، همّت بر آن نهاده تا با بر هم زدن كلمات اساطين اهل عرفان، دروازه معرفت بدان كتاب را به روى طالبان بگشايد.
خط ۵۷: خط ۴۲:
شارح، به ترجمه «مصباح الأنس» همت گمارده و به شرح تفصيلى هر قسمت پس از ترجمه آن، روى آورده است.
شارح، به ترجمه «مصباح الأنس» همت گمارده و به شرح تفصيلى هر قسمت پس از ترجمه آن، روى آورده است.


اين ترجمه، ترجمه‌اى روان و سليس بر اساس ادبيات روز است كه در معادل‌يابى واژگان، راه اعتدال را پيموده است؛ يعنى نه آنكه به تفريط گرايد و از كلمات عربى به‌وفور استفاده كند تا در تفاوت عربيت با ترجمه فارسى به مانند «است» و «نيست» بسنده شود و نه آنكه به افراط رود و دست به معادل‌يابى براى اصطلاحات فنى بزند؛ دامى كه افتادگان در آن، كم نيستند؛ ازاين‌روى، ترجمه‌اى مورد پسند ذوق محققين رقم خورده است.
اين ترجمه، ترجمه‌اى روان و سليس بر اساس ادبيات روز است كه در معادل‌يابى واژگان، راه اعتدال را پيموده است؛ يعنى نه آنكه به تفريط گرايد و از كلمات عربى به‌وفور استفاده كند تا در تفاوت عربیت با ترجمه فارسى به مانند «است» و «نيست» بسنده شود و نه آنكه به افراط رود و دست به معادل‌يابى براى اصطلاحات فنى بزند؛ دامى كه افتادگان در آن، كم نيستند؛ ازاين‌روى، ترجمه‌اى مورد پسند ذوق محققین رقم خورده است.


شارح ارجمند، به همان رويه ابن فنارى، به شرح «مصباح الأنس» پرداخته است.
شارح ارجمند، به همان رويه [[فناری، محمد بن حمزه|ابن فنارى]]، به شرح «مصباح الأنس» پرداخته است.


ايشان مطابق تفاسيرى كه در كتاب‌هاى ديگر قونوى در موضوعات مطروحه در اين كتاب آمده و نيز با بهره‌گيرى از شارحان «فصوص» و شاگردان قونوى، به شرح و بسط «مصباح» پرداخته است و پرده از مشكلات آن برداشته است.
ايشان مطابق تفاسيرى كه در كتاب‌هاى ديگر قونوى در موضوعات مطروحه در اين كتاب آمده و نيز با بهره‌گيرى از شارحان «فصوص» و شاگردان قونوى، به شرح و بسط «مصباح» پرداخته است و پرده از مشكلات آن برداشته است.
خط ۶۵: خط ۵۰:
از امتيازات اين شرح، مى‌توان موارد ذيل را نام برد:
از امتيازات اين شرح، مى‌توان موارد ذيل را نام برد:


1. حل و فصل آيات و روايات معرفتى: شارح ارجمند به تبع استادش، علامه حسن‌زاده آملى، به شرح و بسط آيات و رواياتى كه در باب معارف موجود است، روى آورده است.
#حل و فصل آيات و روايات معرفتى: شارح ارجمند به تبع استادش، علامه [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن‌زاده آملى]]، به شرح و بسط آيات و رواياتى كه در باب معارف موجود است، روى آورده است.
#:ايشان، در شرح، از 493 آيه قرآن و 277 روايت - با حذف مكررات - استفاده نموده‌اند و كسانى كه يك دوره همنشين اين شرح باشند، در آخر درمى‌يابند كه عمده آيات و روايات اين باب از معارف براى آنها حل و فصل شده است.
#اولين شرح مصباح الأنس: در فضيلت اين شرح همين بس كه پس از گذشت 594 سال از وفات [[فناری، محمد بن حمزه|ابن فنارى]] (م 834ق)، اولين شرحى است كه بر اين كتاب وزين، رقم خورده و با اين ترجمه و شرح، «مصباح» درخششى دوباره در حوزه فلسفه و عرفان پيدا نموده است.
#اهتمام خاص به آثار جناب قونوى(قدس‌سره): از آنجا كه مرحوم [[قونوى]](قدس‌سره) باب حل معارف ذوقى است و به فرموده خود او در وصيت‌نامه:
#: «تنها كلمات [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و خود اوست كه باعث حل مشكلات شده و مشكلات لاينحل را بعد از ايشان احدى حل نخواهد كرد، مگر آنكه ادراك محضر حضرت «م ح‌م د»، مهدى(ع) را كند».
#:ازاين‌روى است كه [[فناری، محمد بن حمزه|ابن فنارى]] و نائيجى، اهتمام خاص به تراث جناب [[قونوى]] دارند؛ تا آنجا كه در شرح فارسى، 111 مورد از «اعجاز البيان» و 70 مورد از «نفحات الهيه» و 36 مورد از «نصوص» و ديگر تراث قونوى استفاده شده است.
#تفسير مصباح به مصباح: يكى ديگر از امورى كه شارح در دستور كار قرار داده است، ارجاع جاى جاى كتاب به همديگر است كه صدر و ذيل «مصباح»، خود، گوياى مطالب هستند و براى كشف اين ارتباطات براى هر مبحثى، يك بار كل كتاب را وارسى كرده است؛ تا آنجا كه بر اساس تتبع ما، 28 مورد آدرس‌دهى‌هاى اين‌چنينى وجود دارد كه براى استفاده در پاورقى آدرس‌دهى مى‌شود [1].
#بهره‌گيرى از كتب درسى: از آنجا كه «مصباح الأنس»، محور تدريس مرحوم اشكورى و محل توجه مرحوم قمشه‌اى و مورد تدريس مكرر مرحوم رفيعى قزوينى قرار گرفته است و با مطرح شدن آن توسط علامه [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن‌زاده آملى]] و تدريس مكرر ايشان به‌طور جدى، به‌عنوان آخرين كتاب سير درسى عرفان نظرى قرار گرفته است و هم‌اكنون تنى چند از شاگردان ايشان اين كتاب را در حال تدريس هستند.


ايشان، در شرح، از 493 آيه قرآن و 277 روايت - با حذف مكررات - استفاده نموده‌اند و كسانى كه يك دوره همنشين اين شرح باشند، در آخر درمى‌يابند كه عمده آيات و روايات اين باب از معارف براى آنها حل و فصل شده است.
بر اين اساس، يكى از امتيازات اين شرح، بهره‌گيرى وافر از كتب درسى فلسفه و عرفان است، چرا كه اين پژوهش، «مصباح الأنس» را در راستاى كتب درسى قرار داده و دانش‌پژوهان با آن بياناتى كه تاكنون انس داشته‌اند، به واكاوى مطالب بالاتر مى‌پردازند.


2. اولين شرح مصباح الأنس: در فضيلت اين شرح همين بس كه پس از گذشت 594 سال از وفات ابن فنارى (م 834ق)، اولين شرحى است كه بر اين كتاب وزين، رقم خورده و با اين ترجمه و شرح، «مصباح» درخششى دوباره در حوزه فلسفه و عرفان پيدا نموده است.
== وضعيت كتاب ==
اين كتاب، در 3696 صفحه، در پنج مجلد قطور با جلد گالينگور، از سوى انتشارات آيت اشراق به منصه ظهور رسيده است.


3. اهتمام خاص به آثار جناب قونوى (قدس سره): از آنجا كه مرحوم قونوى (قدس سره) باب حل معارف ذوقى است و به فرموده خود او در وصيت‌نامه:
در آخر مجلد پنجم، فهرست‌هاى فنى ارائه گرديده كه عبارت است از:


«تنها كلمات ابن عربى و خود اوست كه باعث حل مشكلات شده و مشكلات لاينحل را بعد از ايشان احدى حل نخواهد كرد، مگر آنكه ادراك محضر حضرت «م ح م د»، مهدى(ع) را كند».
#نمايه آيات؛
#نمايه احاديث؛
#نمايه اشعار؛
#نمايه اماكن؛
#نمايه كتب؛
#نمايه اصطلاحات.


ازاين‌روى است كه ابن فنارى و نائيجى، اهتمام خاص به تراث جناب قونوى دارند؛ تا آنجا كه در شرح فارسى، 111 مورد از «اعجاز البيان» و 70 مورد از «نفحات الهيه» و 36 مورد از «نصوص» و ديگر تراث قونوى استفاده شده است.
در آدرس‌دهى در پاورقى‌ها، مشى واحدى وجود ندارد؛ گاه، نام ناشر آمده و گاه، نيامده. گاه، نوبت چاپ ذكر گرديده و گاه، ذكر نگرديده. گاه، آدرس‌دهى با نام مؤلف شروع شده و در بيشتر اوقات، با نام كتاب. گاه، آدرس در متن كتاب آمده است كه بايد تصحيح شود.


4. تفسير مصباح به مصباح: يكى ديگر از امورى كه شارح در دستور كار قرار داده است، ارجاع جاى جاى كتاب به همديگر است كه صدر و ذيل «مصباح»، خود، گوياى مطالب هستند و براى كشف اين ارتباطات براى هر مبحثى، يك بار كل كتاب را وارسى كرده است؛ تا آنجا كه بر اساس تتبع ما، 28 مورد آدرس‌دهى‌هاى اين‌چنينى وجود دارد كه براى استفاده در پاورقى آدرس‌دهى مى‌شود [1].
== منابع مقاله ==
نائيجى محمدحسين (1388)، ترجمه و شرح مصباح الأنس، چاپ اول، قم، انتشارات آيت اشراق.


5. بهره‌گيرى از كتب درسى: از آنجا كه «مصباح الأنس»، محور تدريس مرحوم اشكورى و محل توجه مرحوم قمشه‌اى و مورد تدريس مكرر مرحوم رفيعى قزوينى قرار گرفته است و با مطرح شدن آن توسط علامه حسن‌زاده آملى و تدريس مكرر ايشان به‌طور جدى، به‌عنوان آخرين كتاب سير درسى عرفان نظرى قرار گرفته است و هم‌اكنون تنى چند از شاگردان ايشان اين كتاب را در حال تدريس هستند.
[1] صفحات 63، 65، 147، 172، 337، 916، 434، 503، 691، 704، 725، 730، 796، 801، 823، 836، 841، 859، 1078، 1101، 1574، 1578، 1588، 1949، 2288، 2783، 2926، 3122


بر اين اساس، يكى از امتيازات اين شرح، بهره‌گيرى وافر از كتب درسى فلسفه و عرفان است، چرا كه اين پژوهش، «مصباح الأنس» را در راستاى كتب درسى قرار داده و دانش‌پژوهان با آن بياناتى كه تاكنون انس داشته‌اند، به واكاوى مطالب بالاتر مى‌پردازند.


== وضعيت كتاب ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
 
[[غيث المواهب العلية في شرح الحكم العطائية]]
 
[[شرح فصوص الحكم لابن عربي (بالی‌زاده حنفی)]]
 
[[آفاق معرفت (تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي)]]
 
[[مجموعة رسائل ابن عربی]]
 
[[زبدة الحقایق]]
 
[[المقدمات من كتاب نص النصوص في شرح فصوص الحكم]]
 
[[مجموعه رسائل و مصنفات]]
 
[[انوار الحقيقة و اطوار الطريق و اسرار الشريعة]]
 
[[مرموزات اسدی در مزمورات داودی]]
 
[[المصباح في التصوف (جديد)]]
 
[[ترجمه و متن مرآة العارفين و مظهر الكاملين في ملتمس زبدة العابدين]]
 
[[رساله حق الیقین]]
 
[[زبدة الحقایق]]
 
[[مصنفات فارسی علاءالدوله سمنانی]]
 
[[مقالات شمس تبریزی]]
 
[[مجموعه رسائل عوارف المعارف]]
 
[[لوائح الحق و لوامع العشق]]
 
[[عنقا مغرب في ختم الأولياء و شمس المغرب]]
 
[[شرح فصوص الحكم (ابن تركه)]]
 
[[جامع الأسرار و منبع الأنوار]]
 
[[المقدمات من كتاب نص النصوص في شرح فصوص الحكم]]
 
[[رسائل دهدار]]
 
[[شرح فصوص الحكم (خوارزمی)]]


[[منارات السائرين إلی حضرة الله جل جلاله و مقامات الطائرين]]


اين كتاب، در 3696 صفحه، در پنج مجلد قطور با جلد گالينگور، از سوى انتشارات آيت اشراق به منصه ظهور رسيده است.
[[معارف؛ مجموعه مواعظ و سخنان سلطان العلما بهاءالدین محمد بن حسین خطیبی بلخی مشهور به بهاءولد]]


در آخر مجلد پنجم، فهرست‌هاى فنى ارائه گرديده كه عبارت است از:
[[المصباح في التصوف (جديد)]]


1. نمايه آيات؛
[[آفاق معرفت (تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي)]]


2. نمايه احاديث؛
[[مجموعه رسائل عوارف المعارف]]


3. نمايه اشعار؛
[[شرح فصوص الحكم ابن عربي (قاساني)]]


4. نمايه اماكن؛
[[لوامع و لوایح در شرح قصیده خمریه ابن فارض و در بیان معارف و معانی عرفانی (سه رساله در تصوف)]]


5. نمايه كتب؛
[[مرصاد العباد]]


6. نمايه اصطلاحات.
[[شرح فصوص الحكم داود القيصري (حسن‌زاده آملی)]]


در آدرس‌دهى در پاورقى‌ها، مشى واحدى وجود ندارد؛ گاه، نام ناشر آمده و گاه، نيامده. گاه، نوبت چاپ ذكر گرديده و گاه، ذكر نگرديده. گاه، آدرس‌دهى با نام مؤلف شروع شده و در بيشتر اوقات، با نام كتاب. گاه، آدرس در متن كتاب آمده است كه بايد تصحيح شود.
[[مصنفات فارسی علاءالدوله سمنانی]]


== منابع مقاله ==
[[شرح فصوص الحكم ابن عربی (پارسا)]]


[[المصباح في التصوف (جديد)]]


نائيجى محمدحسين (1388)، ترجمه و شرح مصباح الأنس، چاپ اول، قم، انتشارات آيت اشراق.
[[شرح فصوص الحكم داود القيصري (حسن‌زاده آملی)]]


[1] صفحات 63، 65، 147، 172، 337، 916، 434، 503، 691، 704، 725، 730، 796، 801، 823، 836، 841، 859، 1078، 1101، 1574، 1578، 1588، 1949، 2288، 2783، 2926، 3122
[[ممد الهمم در شرح فصوص الحكم]]


[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)]]


== پیوندها ==


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:تصوف و عرفان]]
[[رده: تصوف و عرفان]]
[[رده:آثار کلی تصوف و عرفان]]
[[رده:آثار کلی تصوف و عرفان]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش