۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'مىشوند' به 'مىشوند'
جز (جایگزینی متن - 'فارسي' به 'فارسی') |
جز (جایگزینی متن - 'مىشوند' به 'مىشوند') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
بیرونى با درک اهمیت زیاد این مسئله، حدود 4500 نام گیاه، حیوان، ماده معدنى و فراوردههاى آنها را به زبانهاى عربى، یونانى، سریانى، هندى، فارسى، خوارزمى، سغدى، ترکى و جز اینها گرد آورده و توضیح داده است و بدین ترتیب گام جدیدى در راه تنظیم و ترتیب اصطلاحات دارویى زمان خود برداشته است. این نامهاى مترادف براى پژوهشگران امروزى نیز اهمیت دارد و تعریف دقیق بسیارى از گیاهان دارویى و دیگر مواد را امکانپذیر مىسازد. شایان توجه است که بیرونى در بسیارى از موارد به نامهاى محلى داروهایى اشاره مى‌کند که در میان ساکنان نواحى و حتى شهرهاى آسیاى میانه، افغانستان، ایران و هندوستان رواج داشته است. بر پایه آنها مىتوان از تنوع وسایل درمان تولیدشده و کاربردى آن زمان در این سرزمینها آگاه شد. افزون بر آن، بخشى از این نامها براى متخصصان تاریخ و گویش‌شناسان زبانهاى ایرانى، هندى و جز اینها نیز جالب است<ref>همان، ص13-12</ref>. | بیرونى با درک اهمیت زیاد این مسئله، حدود 4500 نام گیاه، حیوان، ماده معدنى و فراوردههاى آنها را به زبانهاى عربى، یونانى، سریانى، هندى، فارسى، خوارزمى، سغدى، ترکى و جز اینها گرد آورده و توضیح داده است و بدین ترتیب گام جدیدى در راه تنظیم و ترتیب اصطلاحات دارویى زمان خود برداشته است. این نامهاى مترادف براى پژوهشگران امروزى نیز اهمیت دارد و تعریف دقیق بسیارى از گیاهان دارویى و دیگر مواد را امکانپذیر مىسازد. شایان توجه است که بیرونى در بسیارى از موارد به نامهاى محلى داروهایى اشاره مى‌کند که در میان ساکنان نواحى و حتى شهرهاى آسیاى میانه، افغانستان، ایران و هندوستان رواج داشته است. بر پایه آنها مىتوان از تنوع وسایل درمان تولیدشده و کاربردى آن زمان در این سرزمینها آگاه شد. افزون بر آن، بخشى از این نامها براى متخصصان تاریخ و گویش‌شناسان زبانهاى ایرانى، هندى و جز اینها نیز جالب است<ref>همان، ص13-12</ref>. | ||
بیرونى براى نوشتن صیدنه از آثار پرشمارى که در طول حدود پانصد سال دانشمندان سرزمینهاى گوناگون شرق و غرب پدید آورده بودند، استفاده کرده است. شمار مؤلفانى که در صیدنه از آنها نام برده شده است به دویست‌وپنجاه مىرسد که در میان آنها طبیعىدانان، فیلسوفان، مورخان، جغرافیادانان، زبانشناسان، شاعران و جهانگردان در کنار پزشکان دیده | بیرونى براى نوشتن صیدنه از آثار پرشمارى که در طول حدود پانصد سال دانشمندان سرزمینهاى گوناگون شرق و غرب پدید آورده بودند، استفاده کرده است. شمار مؤلفانى که در صیدنه از آنها نام برده شده است به دویست‌وپنجاه مىرسد که در میان آنها طبیعىدانان، فیلسوفان، مورخان، جغرافیادانان، زبانشناسان، شاعران و جهانگردان در کنار پزشکان دیده مىشوند. بسیارى از آنها مشهور نیستند یا فقط به نام شهرت دارند و آثارشان بهجا نمانده است. به همین جهت نقلهایى از چنین منابع و اطلاعاتى درباره مؤلفان آنها از دیدگاه تاریخ علم و فرهنگ ملتهاى شرق در سدههاى میانه بسیار جالب است. اطلاعات بیرونى درباره نقاط جغرافیایى که این یا آن ماده خام دارویى از آنجا نشأت گرفته نیز ارزشمند است. تمام اینها حاکى از آن است که با اثرى بسیار مهم سروکار داریم که امکان مىدهد تا سهم دانشمند بزرگ خوارزمى را نه‌تنها در داروشناسى، بلکه در دیگر رشتههاى دانش روشن سازیم<ref>همان، ص13</ref>. | ||
صیدنه شامل داروشناسى و پیشگفتار مفصلى است. در آن هر ماده دارویى با عنوان جداگانهاى توصیف مىشود. پیشگفتار بهنوبه خود شامل مقدمه و پنج فصل است. بیرونى در مقدمه، تعریفى از اصطلاح «صیدنه» (داروشناسى) و «صیدنانى» (داروشناس، داروگر) به دست مىدهد، از مسائل و وظایف این علم سخن مى‌گوید و جاى آن را بین رشتههاى پزشکى معین مى‌کند<ref>همان، ص19</ref>. | صیدنه شامل داروشناسى و پیشگفتار مفصلى است. در آن هر ماده دارویى با عنوان جداگانهاى توصیف مىشود. پیشگفتار بهنوبه خود شامل مقدمه و پنج فصل است. بیرونى در مقدمه، تعریفى از اصطلاح «صیدنه» (داروشناسى) و «صیدنانى» (داروشناس، داروگر) به دست مىدهد، از مسائل و وظایف این علم سخن مى‌گوید و جاى آن را بین رشتههاى پزشکى معین مى‌کند<ref>همان، ص19</ref>. | ||