نمایش مبدأ برای مشاهدات لسان‌الدين بن الخطيب في بلاد المغرب و الأندلس

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR99164J1.jpg
| عنوان = مشاهدات لسان الدین بن الخطیب
| عنوان‌های دیگر = خطرة الطیف في رحلة الشتاء و الصیف  ** رحلة لسان الدین بن الخطیب فی بلاد المغرب  ** في بلاد المغرب و الإندلس (مجموعة من رسائله) ** معیار الاختبار في ذکر المعاهد و الدیار  ** مفاخرات مالقة و سلا
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[عبادی، احمد مختار]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =DP 32. ‎‌الف‎2‎‌م‎5     
| موضوع =اندلس - سیر و سیاحت - مغرب - سیر و سیاحت
|ناشر 
| ناشر = مؤسسة شباب الجامعة
| مکان نشر = مصر - اسکندریه
| سال نشر = 1983م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE99164AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 99164
| کتابخوان همراه نور = 99164
| کد پدیدآور = 10962
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''مشاهدات لسان‌الدين بن الخطيب في بلاد المغرب و الأندلس'''، مجموعه چهار رساله از [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|لسان‌الدین بن خطیب، ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن سعید بن عبدالله بن سعید بن على بن احمد سلمانى]] (713-776ق)، در موضوعات جغرافیایی است که توسط [[عبادی، احمد مختار|احمد مختار العبادی]]، گردآوری و منتشر شده است.

رساله اول و چهارم این مجموعه، به شیوه سفرنامه‌نویسى، رساله دوم مقایسه‌‏اى بین شهر سلا و مالقه و رساله سوم به روش مسالک و ممالک است<ref>ر.ک: روحی میرآبادی، علیرضا، ص90</ref>.

عنوان رساله اول «خطرة الطيف في رحلة الشتاء و الصيف» می‌‏باشد. [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن خطیب]] در این رساله به توصیف سفرش به‌همراه سلطان ابوالحجاج یوسف ‏بن نصر مى‏پردازد. این سفر که در اندلس انجام گرفته است، در 17 محرم 748ق، شروع شد. سفر او به‌سوى وادى آش و بسطه و پس از آن به برشانه بوده است. ابن خطیب در این گزارش به مشاهد و مقابر و محل‏هایى که در طول راه نظر او را جلب کرده، پرداخته است. او در زمانى به این سفر رفته است که تعداد زیادى از شهرهاى اندلس از دست مسلمانان خارج شده بود، لذا سفر او کوتاه بود و در 8 صفر 748ق، به پایان رسید. متن سفرنامه مملو از لغات و اصطلاحات دشوار و پیچیده ادبى است و ابن خطیب با این شیوه نگارش هنر خود را در ادب و نویسندگى به نمایش گذاشته است<ref>ر.ک: همان، ص98</ref>.

عنوان رساله سوم که اهمیت آن از سایر رساله‌‏ها بیشتر است، «معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار» می‌باشد و مؤلف، آن را به دو مجلس تقسیم کرده است:

مجلس اول اختصاص به شهرهاى اندلس و مملکت غرناطه در نیمه دوم قرن هشتم هجرى دارد و در آن 35 شهر از اندلس را که در آن زمان در دست مسلمانان بوده، شرح کرده است. ویژگى خاصى که [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن خطیب]] در نوشته‌‏هایش دارد، استفاده از کلمات مسجع است؛ با این کار به نوشته خود زیبایى و لطافت خاصى می‌‏بخشد. [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن ‏خطیب]] به‌دقت در مورد هر شهر و منطقه‏اى توضیح می‌‏دهد. شاید بتوان گفت توضیحات او از این شهرها در سال‏هاى 760 تا 763ق که این اثر را تألیف نموده، بى‌‏نظیر باشد و حس وطن‏دوستى ابن خطیب در شرح و توضیح شهرهاى غرناطه متجلى می‌‏شود<ref>ر.ک: همان، ص90</ref>.

مجلس دوم از این رساله به شهرهاى مغرب پرداخته و 16 شهر از مغرب را با شرح و بسط بیشترى نسبت به اندلس آورده است. علت این مسئله این است که وى در زمانى که مشغول تألیف این رساله بود، در شهر سلا و تحت نظارت سلطان مغرب قرار داشته است. او با این رساله توجه همگان را به شهرهاى در حال سقوط اندلس و هجرت اهالى آن‏ها به شهرهاى مغرب جلب نمود. به‌هرحال این رساله [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‏ خطیب]] آخرین اثر جغرافیایى است که در اندلس تألیف شد<ref>ر.ک: همان</ref>.

رساله چهارم، حاوی‌ گزارش‌ او از سفر به مغرب و اطراف کوه‌های‌ اطلس‌ غربی‌ (معروف به کوه هنتاته) است. به جهت‌ موقعیت‌ خاص قبیله مصموده، از بطون صنهاجه، [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن خطیب]] به آنجا سفر کرد و گزارشی‌ از‌ این قبیله فراهم نمود<ref>ر.ک: همان، ص98</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
[[:noormags:88462|روحی میرآبادی علیرضا، «پژوهشی در باب جغرافی‌دانان اندلس و آثار آن‌ها»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله تاریخ اسلام، بهار1381- شماره 9]].

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[خطرة الطيف: رحلات في المغرب و الأندلس]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:تاریخ (عمومی)]]

[[رده:اسپانیا. پرتغال]]

[[رده:مقالات بازبینی شده2 اردیبهشت 1403]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1403 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1403 توسط محسن عزیزی]]